فاجعه سیاست ضد روسی برای بازار نفتنفت، گاز و پتروشیمی 

جلوگیری از افزایش قیمت‌های نفت دقیقا هدف اصلی پشت ایده سقف قیمت است زیرا این مکانیزم، جریان نفت روسیه را با قیمت پایین‌تر حفظ می‌کند.

چندین هفته است که گروه هفت سرگرم مذاکره درباره ایده معاف کردن نفت روسیه از ممنوعیت پوشش بیمه و فاینانس در صورت عرضه نفت این کشور در سقف قیمت مشخصی است که این گروه هنوز درباره آن به توافق نرسیده است.

این امر مستلزم هماهنگی زیادی میان فراهم کنندگان بیمه دریایی و فاینانس اتحادیه اروپا، انگلیس و آمریکا است اما این راحت‌ترین بخش از اجرای سقف قیمت خواهد بود. روسیه ممکن است تلاش‌های فعلی خود برای داشتن نفتکشهای غیرغربی و بیمه گرانی که موافقت می‌کنند صادرات نفت و فرآورده های نفتی روسیه را بیمه کنند را مضاعف کند یا پوتین می‌تواند به راحتی به وعده خود برای توقف تمامی صادرات محصولات انرژی شامل نفت خام، سوختها، گاز طبیعی و زغال سنگ به کشورهایی که از ایده سقف قیمت برای نفت روسیه حمایت کرده‌اند، عمل کند.

در هر صورت، قیمت‌های نفت با اجرای تحریم اتحادیه اروپا علیه نفت روسیه تا پایان سال میلادی جاری، احتمالا بسیار بالاتر خواهد رفت. روسیه با استفاده از ناوگان نفتکشها و خدمات بیمه غیرغربی، همچنان به فروش نفت خود به خریداران آسیایی مانند هند و چین ادامه می‌دهد و همزمان، عرضه به غرب را محدود کرده است.

به گفته تحلیلگران، همچنین انتظار می رود روسیه با الگوبرداری از شیوه ایران، صادرات نفت پنهانی خود را با غیر فعال کردن فرستنده‌ها یا پنهان کردن مبدا نفت افزایش دهد.

به گفته تحلیلگران شرکت انرژی اینتلیجنس، با این حال ناوگان نفتکشهای غیرغربی که روسیه می‌تواند بر آنها تکیه کند، کافی نیست. اگر روسیه حاضر نشود از خدمات دریایی مربوط به کشورهای گروه هفت استفاده کند، نفت روسیه باید توسط نفتکشهای غیرغربی حمل شود و نفتکشهای کافی برای حمل میلیون‌ها بشکه نفت روسیه وجود ندارد. در نتیجه عرضه نفت کمتر، قیمتها را بالاتر می برد و فشار کمتری به روسیه وارد می‌شود.

طبق گزارش انرژی اینتلیجنس، نفت روسیه که از خاور دور روسیه به آسیا می‌رود، توسط نفتکشهای روسی یا آسیایی حمل می‌شود، اما برآورد می‌شود روسیه ۴.۴۵ میلیون بشکه در روز نفت از بنادر خود در آرکتیک، دریای بالتیک و دریای سیاه صادر می‌کند و این صادرات، با استفاده از کشتیهای مرتبط با اتحادیه اروپا انجام می‌شود. یافتن نفتکشها و پوشش بیمه که ارتباطی با اتحادیه اروپا، گروه هفت یا کشورهای دیگر حامی مکانیزم سقف قیمت ندارند، برای این میزان صادرات نفت ممکن است تقریبا غیر ممکن باشد.

گروه هفت اوایل سپتامبر تاکید کرد که ممنوعیت کامل خدماتی که حمل دریایی نفت خام و فرآورده های نفتی روسیه به بازارهای جهانی را امکان پذیر می‌کنند را نهایی و اجرایی خواهند کرد. فراهم کردن چنین خدماتی تنها در صورتی مجاز خواهد بود که نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه در یک قیمت مشخص یا پایین‌تر از آن که توسط ائتلاف کشورهایی پایبند به اجرای سقف قیمت تعیین می‌شوند، فروخته شود.

وزارت خزانه داری آمریکا هفته گذشته، در دستورالعمل مربوط به سقف قیمت، اعلام کرد که سیاست سقف قیمت، سه هدف را دنبال می کند: حفظ عرضه قابل اطمینان نفت دریابرد روسیه به بازار جهانی، کاهش فشار صعودی بر قیمت‌های انرژی و کاهش درآمد فدراسیون روسیه از نفت.

اگرچه در تئوری چنین طرحی هوشمندانه به نظر می‌رسد اما طرح سقف قیمت ممکن است در واقع به قیمت‌های بسیار بالاتر نفت منجر شود زیرا جریان تجارت را دوباره ملتهب خواهد کرد و صادرات نفت روسیه کاهش پیدا می‌کند.

آژانس بین المللی انرژی در جدیدترین گزارش ماهانه خود اعلام کرد بازار نفت جهان باید خود را برای کاهش ۲.۴ میلیون بشکه در روز عرضه نفت روسیه پس از آغاز اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپا آماده کند. یک میلیون بشکه در روز فرآورده های نفتی و ۱.۴ میلیون بشکه در روز نفت خام باید بازارهای جدیدی پیدا کنند که ممکن است به کاهش بیشتر صادرات و تولید نفت روسیه منتهی شود. آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تولید نفت روسیه تا فوریه سال ۲۰۲۳ به ۹.۵ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کند که ۱.۹ میلیون بشکه در روز کاهش در مقایسه با فوریه سال ۲۰۲۲ خواهد بود. آژانس بین‌المللی انرژی در اوت اعلام کرده بود تحریم‌های غربی تاثیر قابل توجهی روی تولید نفت روسیه نگذاشته زیرا مسکو، جریان صادرات نفت خود را به آسیا تغییر داده است.

همچنین، این تهدید کاملا جدی از سوی پوتین برای توقف فروش نفت و سایر فرآورده‌های انرژی به کشورهایی که از ایده سقف قیمت نفت روسیه حمایت کردند وجود دارد. بیارن شیلدراپ، تحلیلگر ارشد کالاها در بانک SEB در این باره اظهار کرد: ما کاملا بر این باوریم که پوتین به تهدید خود عمل کرده و به جای پذیرفتن هرگونه مکانیزم سقف قیمت، صادرات را محدود خواهد کرد. این امر روسیه را با کاهش شدید مشتریان نفتی و مشکل بزرگ ارسال محموله‌های نفتی مواجه خواهد کرد. سیستم مکانیزم سقف قیمت که اکنون بسیار قریب به یقین به نظر می ‌سد احتمالا تاثیر بسیار بسیار مثبتی روی قیمت‌های ‌نفت خواهد گذاشت.

با وجود نگرانی‌هایی که در بخش عرضه به دلیل قرنطینه های کووید چین و کندی اقتصاد جهانی وجود دارد، مکانیزم سقف قیمت ممکن است به فاجعه‌ای برای عرضه تبدیل شده و هرگونه ضعف تقاضا برای نفت را تحت الشعاع قرار دهد.

بازار نفت شاهد نوسان بسیار بالایی طی روزهای گذشته بوده است زیرا تلاش می‌کند دریابد آیا ترس از کاهش تقاضا بخصوص به دلیل قرنطینه‌های کووید چین یا عرضه محدود، عامل بنیادین تاثیرگذار خواهد بود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش ماهانه خود کاهش آهنگ رشد تقاضای جهانی برای نفت را پیش بینی کرد اما همچنین خاطرنشان کرد به دلیل روی آوردن مصرف کنندگان از گاز به نفت، مجموع رشد تقاضا در واقع تنها به میزان اندکی کاهش پیدا خواهد کرد.

در این بین، اروپا با نزدیک شدن به زمان اجرای تحریم‌ها، همچنان حجم بالایی از نفت روسیه را وارد می‌کند. آمار گرد آوری شده توسط بلومبرگ، واردات یک میلیون بشکه در روز نفت در هفته منتهی به دوم سپتامبر را نشان می‌دهد. در حالی که این آمار نسبت به اوت بالاتر است اما نسبت به ژوئن کاهش نشان می دهد.

ایسنا