از خرداد ماه امسال مرحله نخست طرح هوشمندسازی فروش نان برای عادلانه کردن توزیع یارانه ها در سراسر کشور آغاز شد.
در فاز نخست این طرح شناسایی دقیق اطلاعات، رفتار مصرف و عملکرد نانوایان و در فاز دوم اجرا امکان سنجش فراگیر، عملکرد واحدهای پخت نان در سراسر کشور و امکان بازرسی، مدیریت و توزیع هوشمند گندم و آرد یارانه ای در کشور فراهم می شود.
بنابر آمار اعلامی بازرگانی دولتی، ۹۹ درصد واحدهای نانوایی به کارتخوان مجهز شده‌اند که با اجرای ۲ فاز دیگر این طرح، هدررفت حوزه آرد و گندم به حداقل می‌رسد.
بسیاری از کارشناسان حوزه آرد و نان اذعان می‌کنند که طی سال‌های اخیر بخشی از گندم تولیدی به سبب ارزان بودن از مرزهای کشور خارج یا جایگزین خوراک دام و طیور در واحدهای دامداری می شد که با نزدیک شدن قیمت به بازارهای جهانی دیگر قاچاق صرفه اقتصادی ندارد. هر چند رئیس بنیاد ملی گندمکاران یکسان سازی نرخ آرد و نان را راهکار اساسی کاهش مصرف آرد می داند.
اجرای ۲ فاز دیگر طرح هوشمندسازی فروش نان تا پایان سال
آقای محمد حسن جلالی مدیرکل هماهنگی و نظارت آرد و نان بازرگانی دولتی گفت: بنابر آمار تاکنون ۹۹ درصد واحدهای نانوایی به کارتخوان مجهز شده اند و یک درصد مشکل مالکیتی دارند.
به گفته او، عملیات فازبندی اجرای طرح هوشمندسازی در هیچ یک از استان‌ها کامل نشده است، در فازبندی ۲ فاز دیگر تعریف کردند که دستور اجرای آن را مقامات بالای کشور باید بدهند.
جلالی می‌گوید: با اجرای طرح هوشمندسازی واحدهای نانوایی تغییری در سهمیه ایجاد نشده و تنها جابه جایی در سهمیه واحدهای کم فعالیت اتفاق افتاده است.
مدیرکل هماهنگی و نظارت بر امور آرد و نان بازرگانی دولتی گفت: تا زمانیکه طرح هوشمندسازی به طور کامل اتفاق نیفتد، نمی‌توان درصدی از صرفه جویی آرد و گندم اعلام کرد.
به گفته او، با اجرای طرح هوشمندسازی تغییری در قیمت نان برای مصرف‌کننده ایجاد نمی‌شود و مابه‌التفاوت قیمت یارانه‌ای و تمام شده توسط دولت به نانوایی‌ها پرداخت می‌شود.
در فاز نخست اجرای طرح هوشمندسازی، واحدهای نانوایی مجهز به دستگاه های کارتخوان شدند، همچنین اطلاعات واحدهای نانوایی همچون نوع پخت، مالکیت و... رصد و پایش شده است.
اثرات هوشمندسازی آرد و نان بر مصرف گندم مشهود است
آقای علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: اجرای طرح هوشمندسازی و هدفمندکردن مصرف آرد ۱۰۰ درصد اجرایی و عملیاتی نشده است چرا که هنوز شاهد فروش آرد در بازار آزاد هستیم.
به گفته او، بنابر آمار در سال گذشته بیش از ۷ میلیون تن گندم وارد شد که امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۳.۵ میلیون تن در واردات صرفه جویی شده که این امر بیانگر اثرات مشهود مثبت هوشمندسازی در مصرف گندم کشور است.
ایمانی می گوید: اجرای کامل طرح هوشمندسازی در بحث کیفیت آرد و نان اثر گذار است، اما تقاضای گندم نسبت به سال قبل در تمام صنوف کاهش پیدا کرده است.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: با اجرای کامل طرح هوشمندسازی، کیفیت مورد توجه قرار می‌گیرد که در نهایت خروج نان از نانوایی به سمت خوراک دام کاهش می یابد و از طرفی به سبب یکسان شدن نرخ گندم با بازارهای جهانی، انگیزه‌ای برای قاچاق وجود ندارد.
به گفته او، با اجرای کامل طرح هوشمندسازی، نان مورد نیاز کشور با ۹ میلیون تن گندم تامین می‌شود.
گرچه میزان خرید تضمینی گندم نسبت به سال قبل ۶۰ درصد رشد داشته است، اما میزان واردات گندم با اجرای طرح هوشمندسازی ۵۰ درصد کاهش یافته است.
یکسان‌سازی نرخ آرد و نان نسخه شفابخش کاهش مصرف
آقای عطااللّه هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی گفت: اجرای طرح هوشمندسازی آرد و نان مُسکن موقتی کاهش مصرف آرد در کشور است، اما آزادسازی نرخ آرد و گندم راه حل اصلی ارتقای کیفیت و جلوگیری از هدررفت آرد محسوب می‌شود.
به گفته او، با واقعی شدن قیمت آرد و پرداخت یارانه مستقیم به دهک های ضعیف جامعه در کاهش سرانه مصرف آرد و واردات تاثیر بسزایی دارد. کمااینکه تجربه در علم اقتصاد نشان داده که هر محصولی که تک نرخی نباشد، سوء استفاده و تخلف به سبب مابه التفاوت بازار آزاد و دولتی غیرقابل انکار است.
هاشمی می‌گوید: بنابر آمار سالانه ۱۱ میلیون تن گندم مورد نیاز واحدهای نانوایی است، درحالیکه با آزادسازی نرخ آرد و پرداخت مابه التفاوت تحت عنوان یارانه به خانوارها حداقل ۲.۵ میلیون تن صرفه جویی خواهیم داشت.
این مقام‌مسئول گفت: اجرای طرح هوشمندسازی کارتخوان ها به تنهایی راهگشای مشکلات حوزه آرد و نان نیست و همانند اصلاح نظام یارانه، یکسان سازی نرخ آرد و نان باید اجرا شود به طوری که آرد به همان نرخی که از کارخانه خارج می‌شود، دراختیار واحدهای نانوایی قرار گیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان