دستورالعمل ناظر بر فعالیت صرافی از سوی شورای پول و اعتبار بازنگری و توسط بانک مرکزی برای اجرا ابلاغ شد.
دستورالعمل مذکور، جایگزین دستورالعمل قبلی شورای پول و اعتبار موضوع مصوبه یک‌هزار و یکصد و شانزدهمین جلسه مورخ 9/6/1389 شورای پول و اعتبار شده است. شورای پول و اعتبار در یک‌هزار و یکصد و شصت و چهارمین جلسه اول مرداد خود این دستورالعمل را در 48 ماده و 18 تبصره به تصویب رساند. دستورالعمل جدید علاوه بر افزایش در فصول و مواد محدودیت‌های جدید‌تری را برای فعالیت صرافان در نظر گرفته است؛ اما مهم‌ترین بخش این مصوبه مربوط به بخش افزایش سرمایه است. دستورالعمل جدید سرمایه صرافیها نوع اول را نسبت به مصوبه سال 89 حدود 2400 درصد افزایش داده است. سرمایه صرافی‌های نوع دوم نیز در مقایسه با سال 89 حدود 900 درصد رشد داشته است.
سایت بانک مرکزی روز گذشته با قرار دادن این دستورالعمل بر خروجی خود اعلام کرد: از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این دستورالعمل، مصوبه یک هزار و یکصد و شانزدهمین جلسه شورای پول و اعتبار، در سال 89 و احکام مرتبط با صرافی در دستورالعمل اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران در سال 79 و دیگر مصوبات مغایر با این دستورالعمل، منسوخ می‌شود. تغییر در ضوابط تاسیس در ضوابط مربوط به سال 89 به صراحت اعلام شده بود به تقاضای ایجاد صرافی بانک‌های دارای مجوز از سوی بانک مرکزی رسیدگی خواهد شد. ماده سه این دستورالعمل صراحتا اشاره کرده صرفا به تقاضاهای بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری که دارای مجوز از بانک مرکزی باشند و اشخاص حقیقی که صلاحیت ایشان توسط بانک مرکزی و مراجع ذی‌صلاح تایید شود بر اساس قوانین و مقررات مربوطه و ضوابط این دستورالعمل ترتیب اثر داده خواهدشد. اما در دستورالعمل سال 92 این ماده حذف شده است.
در دستورالعمل سال 89 تاسیس شعبه یا نمایندگی صرافی، بنا بر تشخیص بانک مرکزی، پس از اخذ مجوز فعالیت صرافی نوع دوم، درصورت تامین محل فعالیت دائم (ملکی یا سرقفلی) و ثبت شده به نام شرکت و درصورت افزایش سرمایه شرکت به میزان ٢٠ درصد حداقل سرمایه مقرر در این دستورالعمل، با اخذ مجوز از بانک مرکزی امکان پذیر بود، اما در مصوبه جدید داشتن شعب برای صرافیها ممنوع است و صرافی‌های موجود که شعبه دارند، موظفند حداکثر ظرف مدت ٦ ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به تعطیلی شعبه خود اقدام کنند.در مصوبه سال 89 تاکید شده بود صرافی‌های نوع اول باید دارای محل کسب دائم (ملکی، سرقفلی یا استیجاری) و صرافی‌های نوع دوم باید دارای محل فعالیت دائم (ملکی یا سرقفلی) و ثبت شده به نام شرکت صرافی موردنظر باشند؛ اما در مصوبه جدید صرفا بر این موضوع تاکید شده است که مکان پیشنهادی صرافی باید قبلا از نظر موقعیت تجاری و امنیتی، مورد تایید بانک مرکزی قرارگیرد.
در مصوبه قبلی تابعیت ایرانی و پیروی از یکی از ادیان رسمی شرایط احراز صلاحیت موسسان صرافی عنوان شده بود، اما در مصوبه جدید شرایط احراز به 10 بند افزایش یافته است که برخی از این بند‌ها تجمیع بندهای مصوبه قبلی در فصول دیگر است. یکی از شرایط جدید بند مربوط به مدرک تحصیلی است. بر اساس مصوبه جدید دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته‌های بانکداری، اقتصاد، حقوق، مدیریت، حسابداری و فناوری اطلاعات یا حداقل پنج سال سابقه فعالیت بانکی در بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی یا فعالیت صرافی در صرافی‌های مجاز یکی از شروط دریافت مجوز است. گذراندن دوره‌های آموزشی مرتبط با صرافی طبق اعلام بانک مرکزی نیز به این موارد اضافه شده است.
تغییرات سرمایه در مصوبه سال 89 حداقل سرمایه در نظر گرفته شده برای تاسیس صرافی‌های نوع اول در شهر تهران و شهرهای بزرگ (اصفهان، اهواز، تبریز، شیراز، مشهد) مبلغ دومیلیارد ریال و در سایر شهرها مبلغ یک میلیارد ریال شده بود. سرمایه اولیه صرافی نوع دوم نیز مبلغ بیست میلیارد ریال بود که لازم بود قبل از ثبت شرکت صرافی تماما تامین شود، اما در مصوبه جدید حداقل مبلغ سرمایه اولیه به منظور تاسیس صرافی نوع اول مبلغ پنجاه میلیارد ریال و صرافی نوع دوم و صرافی متعلق به موسسه اعتباری مبلغ دویست میلیارد ریال تعیین شده است؛ که لازم است قبل از ثبت صرافی تماما به صورت نقدی نزد بانک مرکزی تودیع شود.
در تبصره ١ این بخش تاکید شده حداقل ٩٠ درصد از سرمایه صرافی موسسه اعتباری باید متعلق به موسسه اعتباری باشد. تبصره دو نیز تاکید دارد: صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی که سرمایه ثبتی آنها کمتر از مبلغ سرمایه موضوع این ماده است موظفند حداکثر طی مدت یک سال از تاریخ تصویب این دستورالعمل نسبت به افزایش سرمایه ثبتی، حداقل به میزان سرمایه مقرر در این ماده اقدام کنند. در تبصره سه نیز تاکید شده است در صورتی که سرمایه صرافی به دلیل زیان از حداقل مقرر این دستورالعمل کمتر شود؛ صرافی موظف است حداکثر طی مدت سه ماه سرمایه خود را تکمیل کند.
این دستورالعمل صرافیها را موظف کرده است معادل ٥٠ درصد از سرمایه ثبتی، دارایی غیرمنقول (براساس ٧٠درصد ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری منتخب بانک مرکزی) به نام صرافی ثبت یا معادل همین ارزش، گواهی مسدودی سپرده نزد موسسات اعتباری به بانک مرکزی ارائه کند. ارائه ترکیبی از موارد مذکور معادل ٥٠ درصد از سرمایه ثبتی صرافی بلامانع است صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی که فاقد شرایط مندرج در این ماده هستند موظفند حداکثر ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این دستورالعمل، نسبت به انطباق وضعیت خود با مفاد این ماده و تبصره یک آن اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه ثبتی صرافی در هر زمان، رعایت مفاد این ماده الزامی است. مدت اعتبار اجازه نامه تاسیس نیز زمان دار شده و حداکثر شش ماه تعیین شده است. در صورتی که در این مدت اقدامی صورت نگیرد مجوز منتفی است و باید شرکت نیز منحل شود. اجازه نامه‌های صادره توسط بانک مرکزی به هیچ وجه و در قالب هیچ یک از عقود، قابل انتقال به غیر نیست. در مصوبه قبلی متقاضیان اخذ مجوز فعالیت صرافی در قالب نوع دوم ، ملزم به ارائه ضمانتنامه بانکی بدون قید و شرط حسن انجام تعهد با سرر سید دو ساله به میزان حداقل ٢٠ درصد سرمایه شرکت صرافی به نفع بانک مرکزی بودند. در مصوبه جدید صرافی موظف به ارائه ضمانتنامه بانکی بدون قید و شرط حسن انجام تعهد با سررسید دو ساله به نفع بانک مرکزی به میزان ٥٠ درصد آخرین سرمایه ثبتی هستند. صرافی موظف است قبل از انقضای مدت اعتبار ضمانتنامه بانکی نسبت به تمدید ضمانتنامه بانکی اقدام کند.
وثایقی که صرافی بابت ضمانتنامه بانکی به موسسه اعتباری ارائه می دهد نباید دارایی غیرمنقول ثبت شده به نام صرافی یا گواهی مسدودی سپرده موضوع ماده ( ١٢) این دستورالعمل باشد. انجام هر گونه عملیات صرافی در فضای اینترنتی یا مجازی توسط صرافی ممنوع است. صرافی موظف است آمار و اطلاعات کلیه معاملات و خرید و فروش ارز خود اعم از معاملات نقدی، حواله‌ای یا توسط کارگزار را براساس نوع ارز به انضمام مشخصات خریداران و فروشندگان در سامانه نظارت ارز (سنا) و در دیگر چارچوب‌های تعیین شده توسط بانک مرکزی ارسال و اعلام کند. صرافی موظف است گزارش حسابرس معتمد بانک مرکزی را همراه با صورت‌های مالی سالانه حسابرسی شده و یادداشت‌های همراه، حداکثر تا چهار ماه بعد از پایان سال مالی به بانک مرکزی ارسال کند.
دنیای اقتصاد