از ابتدای فروردین همزمان با کاهش ۲۰ درصدی عرضه ارز توسط صادرکنندگان عمده از جمله پتروشیمی‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل مباحثی در خصوص ناترازی بازار و عدم تامین ارز واردات در محافل مختلف از جمله کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی مطرح شد.
از سوی دیگر برخی از فعالان اقتصادی گلایه‌های متعددی در خصوص روند فسادزای فروش ارز صادراتی مطرح کرده‌اند، به‌عنوان مثال یکی از فعالان اقتصادی در گفتگوی خبری، با اشاره به اینکه جدای از مرحله ثبت سفارش و تخصیص ارز، در حوزه تامین ارز چالش‌های مختلفی ایجاد شده، اعلام کرده بود، به‌دلایل متفاوت از جمله تخلفات درحوزه صرافی و... تأمین ارز واردات در حوزه‌های تولیدی و تجاری آن طور که باید و شاید انجام نمی‌شود. بر این اساس با تداوم فروش ارز حاصل از صادرات به صرافی‌های تضامنی، برخی واسطه‌گری می‌کنند و از طریق پیشنهاداتی تحت عنوان over روند قیمتی در بازار را به‌هم می‌ریزند.
وی، ادامه داده بود که عدم ورود به این روند جدید به معنای حذف از بازار و کمبود کالا خواهد بود، از طرف دیگر در صورتی که فعال اقتصادی برای تأمین ارز واردات، به این روند مفسده‌انگیز وارد شود عملاً پرداخت‌های مازادی انجام میشود که امکان ثبت و ضبط آنها وجود ندارد و در آینده تبعات مالیاتی و ارزی به‌همراه خواهد داشت.
تایید معاملات حواله پشت خطی و تدبیر جدید برای حذف واسطه‌ها
در همین خصوص فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: برای کوچک‌سازی بازار قاچاق هم اشراف اطلاعاتی داریم و هم به تمام این بازار‌ها ورود کرده‌ایم و در تلاشیم این نرخ را کاهش دهیم چرا که نرخ ارز بازار قاچاق مورد قبول ما نیست. از سوی دیگر مواردی گزارش شده است که بعضاً افراد و شرکت‌ها پشت خط ارز معامله می‌کنند، در روش جدید از این به بعد بانک مرکزی ارز را به‌صورت مستقیم خریداری خواهد کرد و به‌طور مستقیم هم خواهد فروخت تا واسطه‌ها را حذف و این مشکل را برطرف کنیم.
تامین ارز برای دارندگان تخصیص، روان‌تر شد
چند روز بعد از اعلام رئیس کل بانک مرکزی در خصوص سازوکار جدید خرید و فروش حوالجات ارزی شاهد تغییراتی در تامین ارز واردات هستیم که نشان میدهد فضای تامین ارز روان‌تر شده و به نوعی عرضه واقعی به قیمت بازار مبادله رشد کرده است.
در واقع تا پیش از این واردکنندگان در بازار مبادله ارزی با وجود در اختیار داشتن ثبت سفارش معتبر و تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی امکان تهیه ارز برای نهایی کردن فرایند واردات کالا را در اختیار نداشتند. چراکه پیشنهادات ارزی مطرح شده از سوی برخی صرافی‌ها با درصد‌های سود غیر قانونی همراه بود. در واقع این فرایند در اینده می‌توانست تبعات جدی مالیاتی و گمرکی برای خریداران ارز به همراه داشته باشد. اما با رویکرد جدید بانک مرکزی و حذف کردن بخشی از واسطه‌ها فضای تامین ارز روان‌تر شده است.
تدبیر خرید مستقیم ارز از صادرکنندگان جواب داد
بر این اساس بانک مرکزی برای خرید ارز از صادرکنندگان عمده به خصوص پتروشیمی‌ها به صورت مستقیم ورود کرده است. در سازوکار قبلی ارز صادرکنندگان توسط واسطه‌های بانکی و تضامنی خریداری میشد که همانطور که رئیس کل بانک مرکزی عنوان کرد منجر به تشدید معاملات پشت خطی شده بود. این درحالی است که فروش ارز به واردکنندکان همچنان توسط صرافی‌ها انجام میشود. در واقع در این مدل بانک مرکزی به صورت شروع به خرید ارز صادرکنندگان کرده و به صرافی‌ها میفروشد، در این بین صرافی‌ها همچنان به عنوان واسطه فروش در بازار حضور دارند. به هر ترتیب پیگیری‌های میدانی حاکی از بهبود روند خرید و فروش ارز در بازار مبادله ارزی در قیمت‌هایی بین ۳۷ الی ۳۹ هزار تومان است.
ایبنا