تولید و صادرات نفت ایران همواره تأثیر مستقیمی از شرایط سیاسی و بین‌المللی کشور داشته است. در واقع هر زمان که فشارهای تحریم کاهش یافته، ایران این فرصت را داشته تا صادرات نفت خود را افزایش دهد؛ در مقابل نیز اهرم تحریم هر زمان که پرزورتر وارد عمل شده، تولید و صادرات نفت کشور را محدود کرده است.
اما از همان روزهای نخست آغاز به‌کار فعالیت دولت سیزدهم، باوجود در جریان بودن تلاش‌ها برای توسعه مناسبات بین‌المللی برد-برد، طرح‌های بزرگ صنعت نفت معطل خارجی‌ها نماند و نتیجه آن شد که با وجود افزایش ۶۰۰ عددی تحریم‌ها علیه نفت ایران، تولید و صادرات نفت کشور با افزایش همراه شد.
بر اساس گزارش پایگاه خبری ورتکسا، هم‌اکنون صادرات نفت و میعانات گازی ایران از زمان اعمال فشار حداکثری ترامپ علیه ایران (آگوست ۲۰۱۸)، به بالاترین مقدار رسیده است. این پایگاه خبری که اخبار جابه‌جایی نفت و گاز در پهنه جهانی را رصد می‌کند، در این گزارش تأکید کرده است که صادرات نفت و میعانات گازی ایران ۹درصد کل صادرات نفت خام و میعانات گازی اوپک را در بر می‌گیرد.
بنا بر این گزارش، ایران در فاصله ماه‌های ژانویه تا مه سال جاری میلادی (دی سال گذشته تا خرداد امسال) روزانه یک میلیون و ۵۶۰ هزار بشکه نفت صادر کرده است که ۲۵۰ هزار بشکه از صادرات کویت و نیجریه بیشتر است و به این ترتیب جایگاه ایران را در رده‌بندی بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت خام اوپک به مقام چهارم ارتقا می‌دهد.
در واقع با وجود تحریم‌های کنونی، ایران توانسته است صادرات نفت خام و میعانات گازی خود را در ماه مه (۱۲ اردیبهشت تا ۱۱ خرداد) به روزانه یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه افزایش دهد که بالاترین مقدار صدور نفت خام ایران در پنج سال گذشته است.
افزایش تولید نفت ایران، افزایش تقاضای نفت چین و بزرگ‌تر شدن ناوگان نفتکش‌های ایران از مهم‌ترین عوامل افزایش صادرات نفت ایران بوده‌اند.
با این حال، برخی افراد در داخل کشور، افزایش صادرات نفت ایران را نه حاصل دیپلماسی موفق دولت سیزدهم، بلکه به‌دلیل شل شدن پیچ تحریم‌ها از سوی آمریکا می‌دانند؛ موضوعی که نه‌تنها از سوی وزارت نفت ایران، بلکه توسط رابرت مالی، مسئول وقت میز ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز تکذیب شد.
رابرت مالی، مسئول وقت میز ایران در وزارت خارجه آمریکا در ژانویه ۲۰۲۳ دراین‌باره تأکید کرد: ما هیچ‌کدام از تحریم‌ها به‌ویژه تحریم‌های فروش نفت علیه ایران را کاهش نداده‌ایم.
این ادعای کاهش فشار تحریم‌ها علیه نفت ایران در حالی مطرح می‌شود که جواد اوجی، وزیر نفت، در تازه‌ترین گزارش خود به مجلس شورای اسلامی گفت: با وجود بیش از ۶۰۰ تحریم جدید در صادرات نفت و محصولات پتروشیمی، امروز شاهد نوعی جهش در صادرات نفت و وصول مطالبات کشور هستیم.
در واقع با فعال‌شدن دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم، به‌تدریج افزایش تولید و صادرات نفت با تمرکز بر ذخایر نفت خام و میعانات روی آب آغاز شد. تا آنجا که در پایان سال ۱۴۰۰ و درحالی‌که چند ماه از عمر این دولت می‌گذشت، صادرات نفت ایران افزایش ۴۰درصدی را ثبت کرد و این در شرایطی رقم خورد که همچنان تحریم‌ها بر اقتصاد ایران سایه انداخته بود.
سال ۱۴۰۱ نیز گام‌های اساسی برای افزایش صادرات و توسعه بازارهای نفتی ایران برداشته شد. ابتکار ایران در بازسازی پالایشگاه‌های فراسرزمینی و صادرات نفت به این پالایشگاه‌ها از مهم‌ترین مواردی است که می‌توان از آن تا سال‌های طولانی به‌عنوان دستاورد این دولت یاد کرد.
افزایش تولید نفت با هدف رسیدن به روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه، پارسال نیز ادامه داشت و این افزایش تولید و به‌دنبال آن افزایش صادرات، خود را در آمارهای اقتصادی کشور نشان داد. بخش نفت و گاز بالاترین آمار رشد اقتصادی، رشد بهره‌وری و جذب سرمایه خارجی را بین بخش‌های مختلف به خود اختصاص داد تا طلای سیاه، شاگرد اول اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ شود.
این موضوع سبب افزایش درآمدهای نفتی هم شده است و طبق تازه‌ترین آمار گمرک، ایران توانسته درآمدهای حاصل از فروش نفت را به بیش از ۳۶ میلیارد دلار در سال برساند.
ایرنا