دکتر ظریف روز جمعه در ژنو، افزود: اگر هر یک از طرف ها، اقداماتی را که برای آن در طرح باید پیش بینی صورت گیرد، انجام ندهند، علی القاعده باید یک ساز و کار در طرح دیده شود.
وی افزود: در چارچوب هایی که روز اول مطرح کردم درباره یک ساز و کار نظارتی برای حسن اجرای طرح، به صورت کلی نکاتی را مطرح کردم.
متن کامل این مصاحبه بدین شرح است:
** ایران و گروه 1+5 درباره یک تفاهم نامه مشترک یا یک سند مشترک قرار است با هم مذاکره کنند، می خواهیم بدانیم ساختار این سند به چه شکل است و ضمانت اجرایی آن چیست و اگر امضا شود، به معنای آن خواهد بود که دو طرف براساس طرح پیشنهادی ایران وارد گام اول خواهند شد؟
- ظریف: آنچه که ما در نظر داریم این است که بتوانیم متنی را به صورت مشترک تدوین کنیم. هدف ما این است که یک متن مشترک تهیه شود و چارچوب آن کاملا مشخص است و باید اهداف را در بر بگیرد. قدم اول و آخر را در بر بگیرد تا بشود وارد مراحل اجرایی قدم اول شد.
ضمانت اجرای این طرح حسن نیت طرفین است و اینکه اگر هر یک از طرف ها اقداماتی که برای آن در طرح باید پیش بینی شود، انجام ندهند، علی القاعده باید یک ساز و کار در طرح دیده شود که من هم در چارچوب هایی که روز اول مطرح کردم درباره یک ساز و کار نظارتی برای حسن اجرای طرح به صورت کلی نکاتی را مطرح کردم.
به هر حال ما در این مرحله یکدیگر را آزمایش می کنیم. بعد از یک دورانی که خیلی هم طولانی بوده و بیشتر به سخنرانی گذشته و با مذاکره سر و کاری نداشتیم؛ اکنون وارد مذاکره شده ایم و طبیعتا اعلام مواضع کار مهمی است، ولی راحت تر است نیاز به نگرانی شدید از اینکه تا چه حد طرف مقابل با حسن نیت اقدامش را انجام می دهد، ندارد ولی خوب نتیجه ای هم ندارد.
هم اکنون ما وارد یک پروسه و روندی شده ایم که می تواند روند بسیار مثبت باشد و پایانی باشد بر این بحران ساختگی. همان طور که اسمش را طرح مان گذاشته ایم، خوب پایانی باشد بر این و بتواند ما را وارد یک مرحله جدید بکند. برای اینکه این کار را بکنیم باید یک مقداری خطر کنیم و ریسک بپذیریم ولی با چشم باز.
با توهم از توقعاتی که معلوم نیست تا چه حد قابل وصول باشد. با همین دیدگاه ما وارد می شویم و امیدواریم که بتوانیم در این مرحله پیشرفت داشته باشیم، اگر امکانش باشد چون کار بسیار مشکلی است.
موضوعات بسیار دشواری پیش روی ما هستند که بتوانیم به توافق برسیم که می رسیم و اگر نه نیاز دارد که کار بیشتری روی آن صورت گیرد، ولی مهم این است که در جهت صحیح حرکت کنیم.
** چرا بعد از نشست دور اول، مذاکرات با سه کشور اروپایی را از دیدارهای دو جانبه با آمریکا، روسیه و چین جدا کردید؟
- ظریف: ما می خواستیم مذاکرات دو جانبه با هر شش کشور داشته باشیم. بنده نبودم ولی قرار بود همکاران من با هر شش کشور مذاکرات جداگانه داشته باشند، ولی کشورهای اروپایی خودشان پیشنهاد کردند به عنوان سه کشور می خواهند ملاقات کنند و اتفاقا مذاکرات بسیار مثبتی هم بود.
مجموعه مذاکراتی که امروز چه در جلسه عمومی صبح که با حضور بنده و خانم اشتون برگزار شد و چه مذاکراتی که بعد از آن به صورت دو جانبه برگزار شد همه در یک فضای مثبت و با جهت گیری به سمت پیدا کردن راه حل شکل گرفته است و حالا باید ببینیم وقتی که وارد مرحله نگارش می شویم همان فضای مثبت وجود دارد یا نه، و امید داریم که اگر همان فضای مثبت وجود داشته باشد بتوانیم کار را جلو ببریم.
** آیا در مورد تحریم های نفتی، بانکی و تجاری هم در این دور از مذاکرات صحبتی شد؟
- ظریف: بحث تحریم ها از بحث های مهمی است که باید در مراحل مختلف مورد توجه قرار بگیرد و رفع بشود. اما از آنجایی که من فعلا در این مرحله حساس قصد ندارم وارد جزییات طرح شوم، نمی توانم راجع به اینکه چه میزان و در چه مرحله ای در مورد حذف و رفع تحریم ها بحث شده صحبتی بکنم، اما حتما تحریم ها قسمت مهمی است که از نظر ما کل آنها غیرقانونی است و در مذاکره باید به یک نحوی شرایطی را ایجاد کنیم که تحریم ها رفع شود.
** یعنی شما می فرمایید که طرف مقابل راضی شد درباره این تحریم ها وارد مذاکره شود؟
- ظریف: بله، در جلسات گذشته در مورد بسیاری از موضوعات از جمله در مورد تحریم ها بحث شد . این یک خبر آشکاری است که کشورهای گروه 1+5 تقریبا تمام متخصصین تحریم ها را هم در جلسه گذشته همراه آورده بودند و هم در جلسه تخصصی که هفته قبل در وین بود همراه خودشان داشتند و هم در جلسه امروز متخصصین تحریم ها همراه اکثر هیات ها هستند و لذا این نشان می دهد که تحریم ها بحث قابل توجهی است.
** ما در نشست امروز و قبلی با آمریکایی ها نشست دو جانبه داشتیم. ارزیابی همکاران شما از این نشست ها چه بوده است؟
- ظریف: همکاران من ارزیابی شان از همه مذاکرات این است که همه آن در فضای نسبتا خوبی برگزار شده و این امید وجود دارد که اگر این فضا ادامه پیدا کند، بتوانیم به نتیجه ای برسیم، البته باید ببینیم که چه قدر می شود فضای مثبت را تبدیل به توافق کرد.
** آیا می شود با آمریکایی ها در مورد سایر مسائل هم مذاکره کرد؟
- ظریف: فعلا دستور کار صرفا موضوع هسته ای است و حل و فصل موضوع هسته ای یک مانع عمده را که صرفا به ایجاد سوء تفاهم و بدبینی و عدم اعتماد منجر شده است، رفع خواهد کرد که بتوانیم بعدش وارد مراحل بعدی شویم.
** این تفاهم نامه چه زمانی به امضای هفت کشور خواهد رسید؟
- ظریف: معلوم نیست که این سند چیزی باشد که نیاز به امضا داشته باشد. ما قرار است به یک تفاهم برسیم و این تفاهم را در قالب یک متن مشترک متبلور کنیم، حالا می توانیم به آن بیانیه یا تفاهم نامه مشترک یا هر چیز دیگر بگوییم.
می تواند نیاز به امضا داشته باشد یا می تواند نداشته باشد. ولی مهم این است که به تفاهم برسیم. در مورد اینکه از چه زمانی هم اجرایی بشود، باید تصمیم گیری شود. آنچه که در جلسه فردا مورد بحث قرار می گیرد، اصل تفاهم است و جزییاتش نیاز به بررسی بیشتر دارد.
** روز جمعه آقای عراقچی با یکی از مدیران کل وزارت امور خارجه ژاپن دیدار دارند و روز شنبه نیز قرار است وزیر امور خارجه ژاپن بعد از مدت ها به منظور دیداری دو جانبه به تهران سفر کند. روز یکشنبه نیز آقای یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی که یک ژاپنی است، به تهران سفر خواهد کرد. آیا ژاپنی ها علاقمند به مشارکت در گفت و گوهای ایران و 1+5 هستند یا نقشی را در این رابطه بازی می کنند؟
- ظریف: نه، ژاپنی ها دوست دارند که اطلاع داشته باشند. البته آقای آمانو که در صلاحیت خودشان و به عنوان مدیرکل آژانس برای رسیدن به تفاهم در مورد موضوعاتی که هفته گذشته در وین بحث شده است، به تهران سفر می کند. اما ژاپنی ها همواره علاقمند بودند که در جریان این مذاکرات قرار داشته باشند مانند اکثریت کشورهای دیگر.
با توجه به میزان علایق تجاری و روابط وسیعی که بین ایران و ژاپن در گذشته وجود داشته است، ژاپنی ها می خواهند جزء نخستین کشورهایی باشند که از روند مذاکرات اطلاع داشته باشند تا اینکه بتوانند از این فرصتی که فراهم می شود، بهترین استفاده را بکنند.
** با توجه به اینکه به دلیل فشردگی و حساسیت مذاکرات امروز سفر خودتان را به ایتالیا لغو کردید، چه زمانی برای دیدار از این کشور راهی رُم خواهید شد؟
- ظریف: در اولین فرصت این سفر صورت خواهد گرفت. قرار بود در حال حاضر در ایتالیا باشم اما متاسفانه به دلیل فشار برنامه امروز و ضرورت حضور من در ژنو تصمیم گرفتیم که سفر ایتالیا را لغو کنیم. با وزیر خارجه ایتالیا تلفنی صحبت کردم و ایشان هم کاملا پذیرفتند که فعلا من کار اصلی اینجاست و امیدوارم که به زودی و ظرف چند هفته آینده به ایتالیا سفر کنم.
گفت و گو از: زهرا هژبری و مهدی رهبر