بنابر آمار مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، بخش کشاورزی با تولید سالانه ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در کشور نقش مهمی در تامین امنیت غذایی دارد که اعمال حمایت همه جانبه از کشاورزان به منظور کاهش ریسک تولید امری ضروری است چراکه این بخش با حوادث غیرمترقبه نظیر سیل، تگرگ، سرمازدگی و گرمازدگی و آفات و ... سروکار دارد که صندوق بیمه چتری در جهت کاهش ریسک و حمایت از فعالان است که متاسفانه برخی عوامل همچون تاخیر در پرداخت غرامت ها یا تعرفه بالای بیمه در برابر میزان خسارت پرداختی موجب شده که کشاورز تمایلی به بیمه مزارع و باغات خود نداشته باشد.
براساس ماده ۳۳ برنامه هفتم بیمه اجباری در خصوص محصولات زراعی شامل گندم، دانه‌های روغنی، حبوبات، نیشکر، چغندر قند، ذرت و برنج را از جمله برنامه‌های صندوق بیمه کشاورزی نام برد که بنابر رایزنی‌های صندوق با وزارت جهادکشاورزی، سازمان برنامه و بودجه و مجلس انتظار می رود بیمه فراگیر اجرا شود تا مشکلات و چالش های این بخش به حداقل برسد.
آمارها حاکی از آن است که سال زراعی گذشته در زیربخش زراعت کشور حدود ۳ میلیون و ۹۰۰ هزارهکتار معادل ۵۳ تا ۵۴ درصد، دیم ۶۷ درصد، باغات ۴۲۰ هزارهکتار معادل ۳۳ تا ۳۴ درصد، طیور یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون قطعه طیور معادل ۹۹درصد و ۴۳ تا ۴۴ درصد آبزیان تحت پوشش بیمه قرار دارند، در بخش دام عملکرد نسبتا ضعیف تر است به طوریکه ۹ میلیون راس معادل ۱۴ تا ۱۵ درصد بیمه هستند که براین اساس کمترین پوشش بیمه ای در زیربخش دام است.
بسیاری از کارشناسان بخش کشاورزی براین باورند که در حال حاضر براساس قوانین بالادستی تنها مرجعی که می تواند از کشاورزان خسارت دیده حمایت کند، صندوق بیمه کشاورزی است که بدلیل محدودیت اعتباری ممکن است نتوانیم ۱۰۰ درصد خواسته کشاورزان را برقرار کنیم، اما با پرداخت غرامت، امکان بازگشت تولیدکنندگان به چرخه تولید وجود دارد.
برآورد ۸۰ درصد بهای ارزشی محصولات اساسی تحت پوشش بیمه در برنامه هفتم
قدرت اللّه نوری معاون امور بیمه ستاد صندوق بیمه ای کشاورزی با اشاره به اجرای بیمه فراگیر محصولات کشاورزی در برنامه هفتم گفت: براساس ماده ۳۳ برنامه هفتم صندوق بیمه مکلف است که بیمه اجباری تمام خطر را در مقابل حوادث طبیعی در حوزه محصولات اساسی گندم، جو، دانه‌های روغنی، حبوبات، نیشکر و... اجرا کند، اما لازمه اجرای این ماده تخصیص اعتبار است. از این رو با اجرای ماده ۳۳ تمامی افرادی که بیمه نامه در خصوص محصولات را خریداری کردند، باطل و بیمه نامه کشوری صادر می‌کنیم و حق بیمه آنها را باز می‌گردانیم.
به گفته او، امسال براساس برآورد‌های صورت گرفته ۶ میلیون و ۴۰۰ هزارهکتار تحت پوشش بیمه می‌رود که سال آینده این رقم به ۱۲ میلیون هکتار می‌رسد، از این رو هر سال پلکانی تعهداتمان را بر مبنای تورم افزایش می‌دهیم تا به قیمت نهایی محصول نزدیک شود. پیش بینی‌ها برآن است که در سال پنجم برنامه ۷۰ تا ۸۰ درصد سطوح و بهای ارزشی تحت پوشش بیمه قرار بگیرد.
نوری با بیان اینکه بخش طیور با ۹۸ تا ۹۹ درصد بالاترین سطح بیمه را داراست، افزود: به طور متوسط در تمامی زیربخش‌ها ۶۷ تا ۶۸ درصد حق بیمه توسط دولت پرداخت می‌شود. اما در حوزه گیاهان دارویی سهم دولت ۸۵ درصد، طیور و زراعت ۷۵ درصد است.
معاون امور بیمه ستاد صندوق بیمه محصولات کشاورزی با بیان اینکه به طور متوسط ۳۰درصد از بخش کشاورزی، زیر پوشش صندوق بیمه کشاورزی قرار دارند، گفت: در برخی از زیربخش‌ها از جمله طیور، نزدیک به ۹۹ درصد زیر پوشش بیمه این صندوق است.
براساس برآورد کارشناسان پوشش تدریجی بیمه‌ای کل زیربخش‌های زراعت، دام، طیور، آبزیان و باغات در سال نخست برنامه هفتم، نیازمند ۴۶ هزار میلیارد تومان اعتبار است که از این میزان حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان سهم دولت است که این امر بدان معناست که مجموع اعتبار فعلی صندوق بیمه کشاورزی باید حدود ۴.۵ برابر افزایش یابد.
بیمه محصولات کشاورزی باید اجباری شود
علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: امسال کشاورزان در بحث بیمه محصولات کشاورزی رغبتی به پوشش بیمه محصولات خود نظیر گندم، جو، کلزا و ... نداشتند، چراکه وعده های مسئولان در این خصوص بدرستی محقق نشده است.
به گفته او، سالهاست که به صندوق بیمه محصولات کشاورزی پیشنهاد داده ایم که بیمه محصولات را اجباری کنند، اما هزینه حق بیمه پرداختی به گونه ای باشد که کشاورز توان بازپرداخت آن را داشته باشد.
ایمانی با تاکید بر اجباری شدن بیمه محصولات کشاورزی در تمامی زیربخش ها گفت: دولت با اعمال حمایت و تخصیص منابع لازم باید افق و چشم انداز روشنی در بخش کشاورزی ایجاد کند تا و اطمینان خاطری در کشاورزان ایجاد شود. ناگفته نماند که در بیمه اجباری محصولات تمامی زوایا همچون مسائل اقتصادی خانوار کشاورز را باید لحاظ کنیم.
با توجه به اهمیت خودکفایی محصولات استراتژیک در کشور، بیمه محصولات کشاورزی در ارتقای امنیت غذایی و به حداقل رساندن خطرات نقش بسزایی دارد چراکه بخش کشاورزی قابل پیش بینی نیست و عدم حمایت های لازم می تواند تولید محصولات را در سال های آتی دچار مخاطره کند که این امر تهدید جدی برای امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود.
باشگاه خبرنگاران