پنبه یکی از مهم‌ترین گیاهان زراعی در ایران است که کاربرد وسیعی در صنایع پایین‌دستی داشته و توان اشتغال‌زایی بالایی در بخش‌های صنعت و خدمات دارد.
اهمیت پنبه در اشتغال‌زایی به‌گونه‌ای است که با ایجاد یک شغل در زراعت پنبه می‌توان چندین شغل در صنایع مرتبط با آن ایجاد کرد.
پنبه که از آن به‌عنوان طلای سفید طبیعت نیز یاد می‌شود، حلقه اول صنعت نساجی است و کاهش تولید آن نه‌تنها کلیت این صنعت را تضعیف کرده بلکه باعث شده بازار داخلی را به میزان زیادی به واردات وابسته شود.
با این حال، سطح زیر کشت پنبه در سال‌های اخیر اُفت قابل‌توجهی داشته و حدود نیمی از نیاز کشور با واردات تامین می‌شود.
باتوجه به محدودیت‌های ارزی و مشکلات ناشی از تحریم، رقم زیادی برای واردات این محصول به کشور هزینه می‌شود، از این‌رو وزارت جهاد کشاورزی طرح خودکفایی در تولید پنبه تا سال ۱۴۰۴ را در دستور کار خود قرار داده است.
پیش‌بینی تولید ۷۰ هزارتُن پنبه تصفیه‌شده
در همین زمینه ابراهیم هزارجریبی، مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی در گفتوگو با میزان در رابطه با وضعیت تولید پنبه در کشور اظهار کرد: امسال حدود ۸۰ هزار هکتار پنبه در استان‌های فارس، گلستان، اردبیل، خراسان‌رضوی، خراسان‌شمالی و خراسان‌جنوبی کشت شده است.
وی با اشاره به آغاز برداشت پنبه از شهریور امسال گفت: حدودا برداشت نیمی از مزارع پنبه انجام شده است و پیش‌بینی می‌شود ۲۲۰ هزار تُن، وش پنبه از این مزارع برداشت و به کارخانه‌ها تحویل شود.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود امسال بعد از تصفیه پنبه، حدود ۷۰ هزار تُن پنبه مورد نیاز صنابع نساجی در داخل کشور تولید شود.
نیاز ۱۵۰ هزارتُنی کشور به پنبه
هزارجریبی نیاز پنبه کشور را حدود ۱۵۰ هزار تُن اعلام کرد و گفت: بیش از نیمی از این نیاز از طریق واردات تامین می‌شود.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه برنامه این وزارت‌خانه تامین پنبه مورد نیاز صنایع ریسندگی و پنبه‌دانه صنایع روغن‌کشی در داخل کشور است، اظهار کرد: در گذشته ایران در زمینه تولید پنبه کشوری خودکفا بود، اما از اوایل دهه ۸۰ واردات پنبه به کشور آغاز شد.
هزینه بالای برداشت پنبه، مانع خودکفایی
وی در توضیح موانع سر راه خودکفایی در تولید پنبه عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل، سیاست‌های بازرگانی دولت است؛ وقتی برای واردات پنبه ارز نیمایی تخصیص می‌یابد، به‌نوعی دولت به واردات پنبه یارانه ارزی می‌دهد.
هزارجریبی با اشاره به اینکه باید صرفه اقتصادی زراعت پنبه در داخل کشور بیشتر شود، گفت: واردات پنبه با ارز نیمایی به ضرر تولیدکننده خواهد بود و در نهایت رقابت را برای پنبه‌کاران داخلی کم می‌کند که یا باید این ارز تخصیص پیدا نکند یا برای واردات پنبه تعرفه درنظر گرفته شود تا به خودکفایی برسیم.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی یکی دیگر از موانع خودکفایی پنبه را هزینه‌های بالای برداشت آن دانست و افزود: باتوجه به اینکه طول مدت برداشت پنبه طولانی است و هزینه‌های کارگر را افزایش می‌دهد نیاز است که کمباین‌های پنبه برای برداشت محصول تامین شود.
وی تاکید کرد: باتوجه به اینکه کمباین‌های برداشت پنبه وارداتی است پیشنهاد می‌شود این وسیله با تخصیص یارانه در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد تا باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت و سرعت برداشت از طریق توسعه برداشت مکانیزه در داخل کشور شود.
هزارجریبی با اشاره به تاثیر قطعی‌های پی‌درپی برق در تولید پنبه گفت: باتوجه به اینکه عمده چاه‌های آب مصرفی در کشت پنبه با برق کار می‌کند قطعی‌های اخیر تاثیر منفی در تولید این محصول داشته است.
مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: کاهش سطح زیرکشت محصول پنبه به‌واسطه تامین‌نشدن آب مورد نیاز کشت نیز از اثرات منفی قطعی برق در یک تا ۲ سال اخیر بوده است.
وی به افزایش قیمت برق بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: این موضوع باعث افزایش هزینه‌های تولید پنبه‌کاران می‌شود و در نهایت سود کشاورزان را کاهش می‌دهد.
میزان