بر این اساس بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (18 الی 22 نوامبر) از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 03/93 دلار در هر بشکه تا بیش از 44/95 دلار در هر بشکه در تاریخ 21 نوامبر 2013 افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 84/94 دلار در هر بشکه کاهش یافت. طی هفته گذشته عمده‌ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
* انتشار آمار و اطلاعاتی مبنی‌بر تداوم بهبود و تقویت وضعیت اقتصادی آمریکا؛
* گزارش‌ها درباره افزایش فعالیت‌های تولیدی آمریکا در ماه نوامبر
* انتشار آمار مربوط به کاهش نرخ بیکاری در آمریکا؛
* پدیدار شدن نشانه‌های حاکی از طولانی بودن مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5؛
* پیش‌بینی بانک آمریکایی سیتی گروپ مبنی‌بر احتمال کاهش سقف تولید اوپک در سال ٢٠١٤ به دنبال افزایش عرضه نفت خام کشورهای غیر عضو اوپک از جمله آمریکا، کانادا، قزاقستان و برزیل؛
* کاهش 7 هزار بشکه ای تولید روزانه نفت خام آمریکا طی دوره 8 الی 15 نوامبر و رسیدن آن به سطح 7/974 میلیون بشکه در روز؛
* افزایش 19 هزار بشکه‌ای واردات روزانه نفت خام آمریکا طی دوره 8 الی 15 نوامبر و رسیدن آن به سطح 7/863 میلیون بشکه در روز که به میزان 95هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال گذشته است؛
* افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 22-20 نوامبر؛
* کاهش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره 22-20 نوامبر
* کاهش ٣٥٠ هزار بشکه ای تولید روزانه نفت خام عربستان سعودی در ماه اکتبر
* افت شدید صادرات نفت خام لیبی در پی تشدید اعتراض‌ها در تاسیسات نفتی غرب لیبی؛
* ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌و‌نقل نفت خام؛
البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات منفی موجب تضعیف قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده‌ترین عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
* امیدواری تحلیلگران و فعالان بازار نفت به گفت‌وگوهای سازنده در خصوص پرونده هسته‌ای صلح‌آمیز ایران در ژنو؛
* کاهش 110 هزار بشکه ای برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا از تقاضای جهانی نفت خام در سال ٢٠١٤، بر اساس تازه‌ترین گزارش چشم‌انداز کوتاه مدت انرژی این سازمان؛
* اعلام شورای ملی انرژی کانادا مبنی‌بر رشد ٧٥ درصدی تولید نفت کانادا طی ٢٢سال آتی؛
* افزایش 400 هزار بشکه ای سطح ذخیره سازی‌های نفت خام آمریکا طی دوره 8 الی 15 نوامبر و رسیدن آن به سطح 5/388 میلیون بشکه؛
* کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 20-18 نوامبر
* افزایش ارزش دلار در مقابل یورو طی دوره 20-18 نوامبر
* تداوم بحران مالی منطقه یورو و نگرانی اقتصادی در این منطقه؛
* اعلام وزیر نفت اکوادور مبنی‌بر افزایش 9 درصدی تولید نفت این کشور تا پایان ٢٠١٣ و رسیدن آن به سطح ٥٥٠ هزار بشکه در روز؛
* رشد ٦ درصدی صادرات نفت خام اکوادور در ٩ ماهه نخست سال ٢٠١٣، بر اساس اعلام بانک مرکزی این کشور؛
* افزایش 2/0 درصدی تولید نفت خام جمهوری آذربایجان در ١٠ ماهه نخست سال ٢٠١٣، بر اساس اعلام کمیته ملی آمار آذربایجان؛
* از سرگیری صادرات نفت خام لیبی از پایانه ملیته با پایان اعتراض‌ها در این پایانه؛
* اعلام معاون وزیر نفت عربستان سعودی مبنی‌بر وجود نفت کافی در بازار؛
* افزایش 7/1 درصدی صادرات روزانه نفت خام اوپک (به استثنای آنگولا واکوادور) در 4 هفته منتهی به 7 دسامبر در مقایسه با 4 هفته منتهی به 9 نوامبر 2013 و رسیدن آن به سطح 93/23 میلیون بشکه در روز، بر اساس پیش‌بینی موسسه اویل موومنتس.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره 18 الی 21 نوامبر 2013، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 04/105 دلار در هر بشکه تا بیش از 4/105 دلار افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 21 نوامبر، با 93 سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه 105 دلار و یک سنت رسیده است.
میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به 15 نوامبر 2013 معادل 104دلار و 8 سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه نوامبر (تا 21 نوامبر 2013)، با 2 دلار و 52 سنت کاهش نسبت به میانگین ماه اکتبر، به هر بشکه 104 دلار و 17 سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه اکتبر 2013 معادل 106 دلار و 69 سنت در هر بشکه بود.
متوسط قیمت نفت خام سنگین ایران طی دوره 18 الی 21 نوامبر از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود 106/97 دلار در هر بشکه تا کمتر از 106/88 دلار کاهش یافت.
قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه دسامبر، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 47/108 دلار در هر بشکه در تاریخ 18 نوامبر تا کمتر از 106/92 دلار در هر بشکه در تاریخ 19 نوامبر کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح 05/111 دلار در هر بشکه در تاریخ 22 نوامبر افزایش یافت. همچنین در روز 22 نوامبر 2013، نفت خام برنت از حق مرغوبیت 16/21 دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 15 نوامبر معادل 5/388 میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (8 نوامبر 2013) به میزان 400 هزار بشکه افزایش یافته و معادل 14 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 16نوامبر 2012 بیشتر است.
میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل به میزان 2/0 روز کاهش یافته و در سطح 5/25 روز قرار گرفته است که معادل 1/0 روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 36 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 15/447 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 558 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است. تولید نفت خام آمریکا طی دوره 8 الی 15 نوامبر 2013 به میزان 7 هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 7/974 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 1/264 میلیون بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 16 نوامبر 2012 است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از 7/844 میلیون بشکه در روز به 7/863 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است که معادل 95 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
*کارشناس ارشد اقتصاد انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
روزنامه دنیای اقتصاد