کارشناسان می گویند حداقل دستمزدها در ایران یکی از کمترین ارقام در بین کشورهای مختلف است و از این حیث مشمولان قانون کار با مسائل و مشکلات جدی در تامین معیشت خود روبرو هستند.
پایین بودن حداقل دستمزدها در ایران آنقدر جدی است که برخی نمایندگان کارگری اعلام کرده اند، حداقل بگیران دستمزد تنها 10 روز اول ماه را می توانند سر کنند و برای مابقی روزها تا حقوق بعدی باید به فکر شغل دوم و یا راه های دیگر درآمدی باشند.
حداقل دستمزد تعیین شده برای سال جاری از سوی شورای عالی کار، 608 هزار و 900 تومان است اما کارگران می گویند در بررسی ها به این نتیجه رسیده اند که حداقل دستمزد باید چیزی نزدیک به یک میلیون تومان باشد.
با وجود اینکه برخی مقامات دولتی و کارفرمایان معتقدند متوسط پرداختی آنها در سال جاری حدود یک میلیون تومان برای هر نیروی کار است، اما اهمیت موضوع حداقل دستمزد در ایران به این دلیل است که طبق آمارهای موجود حداقل 25 درصد کل مشمولان قانون کار، حداقل بگیر هستند و ارقام دیگری غیر از مصوبه شورای عالی کار در پایان هر ماه را دریافت نمی کنند.
بنابراین تا زمانی که دست کم 3 میلیون مشمول قانون کار در ایران به ازاء 196 کار در ماه تنها 609 هزارتومان دریافت کنند، موضوع حداقل دستمزد به عنوان یکی از مهم ترین مباحث پیش روی کارفرمایان و کارگران باقی خواهد ماند.
مسئله حقوق های پایین کارگری در ایران باعث شد تا بیشتر کارگران برای تامین هزینه های زندگی خود در حاشیه شهرها ساکن شوند، برخی نیازهای زندگی مانند تفریحات و سرگرمی ها را برای خود و فرزندانشان حذف کنند تا بتواند به نیازهای ضروری خود از جمله اجاره، خوراک و پوشاک برسند.
همچنین مسئله حل نشده دستمزد نیروی کار در ایران و شکاف عمیق بین هزینه ها و درآمدها باعث شده تا بسیاری از کارگران علاوه بر شغل اصلی، به مشاغل دیگری نیز رو بیاورند. کارشناسان اقتصادی معتقدند یکی از دلایل گسترش مشاغل غیررسمی، دلالی و واسطه گری در ایران تامین نبودن افراد و عدم وجود توازن بین هزینه ها و درآمدهای خانوار است.
سامان جهانی کار پیش تر مقایسه ای را بین وضعیت دستمزد نیروی کار در برخی کشورها انجام داده بود که نشان می دهد با وجود پایین بودن دستمزدها در ایران، نیروی کار برخی کشورها ارقام دریافتی پایین تری از کارگران ایرانی دارند.
با این حال نباید از یاد برد که وضعیت هزینه ها نیز در کشورهای مختلف متفاوت بوده و در تعیین دستمزدها تاثیرگذار است؛ به عبارتی ممکن است پرداخت دستمزد کشوری نسبت به ایران کمتر باشد، اما هزینه زندگی در آنجا نیز به مراتب از ایران پایین تر باشد.
جدول میانگین دستمزد اسمی ماهیانه 10 کشور در 2010
(ارقام به دلار- تحقیق سازمان جهانی کار)
| کشور |
دستمزد ماهیانه |
| اندونزی |
250 |
| مکزیک |
600 |
| پرو |
600 |
| چین |
700 |
| مصر |
700 |
| ترکیه |
1400 |
| پرتقال |
1600 |
| آفریقای جنوبی |
2400 |
| آلمان |
2800 |
| آمریکا |
3400 |
نگاهی به مقایسه وضعیت ریالی دستمزد در ایران و مقایسه آن با دلار نشان می دهد که هر کارگر ایرانی در سال 80 معادل 71.7 دلار در ماه حداقل دستمزد دریافت می کرد که این رقم تا سال 89 رشد داشته است.
پس از آن با افزایش یکباره قیمت دلار در بازار ایران، حداقل دستمزدهای معادل دلار نیز کاهش یافت و به زیر 200 دلار در ماه رسید. تنها در فاصله سال 89 تا 90، حداقل دستمزد ماهیانه کارگران 101.6 دلار کاهش داشته است. به عبارت ساده تر در حالی که حداقل دستمزد کارگران در سال 90 به نسبت سال 89 به میزان 30 هزارتومان در هر ماه افزایش نشان می دهد، اما در واقع حدود 102 دلار از ارزش دستمزد و قدرت خرید کارگران در فاصله 89 تا 90 کاسته شده است.
جدول 14 ساله مقایسه ای حداقل حقوق ریالی کارگران ایرانی با دلار
| حداقل مزد کارگران به دلار |
حداقل دستمزد به ریال |
نرخ دلار بازار آزاد |
سال |
| 71.7 |
567900 |
792 |
1380 |
| 87.4 |
698460 |
799 |
1381 |
| 102.5 |
853380 |
832 |
1382 |
| 121.9 |
1066020 |
874 |
1383 |
| 135.6 |
1225920 |
904 |
1384 |
| 162.6 |
1500000 |
922 |
1385 |
| 195.7 |
1830000 |
935 |
1386 |
| 227.3 |
2196000 |
966 |
1387 |
| 263.5 |
2635200 |
1000 |
1388 |
| 275.4 |
3030000 |
1100 |
1389 |
| 173.8 |
3303000 |
1900 |
1390 |
| 111.3 |
3897000 |
3500 |
1391 |
| 162.3 |
4871250 |
3000 |
1392 |
| 194.5 |
6089000 |
3130 |
1393 |
مقایسه وضعیت دستمزد در ایران نسبت به برخی از کشورهای دیگر نیز نشان می دهد که ایران در ردیف کشورهای با حداقل دستمزد پایین قرار دارد و در این زمینه نیروی کار برخی از کشورها ماهیانه تا چند برابر یک کارگر ایرانی حداقل دستمزد دریافت می کنند.
در حال حاضر، حداقل دستمزد 608 هزار و 900 تومانی هر کارگر ایرانی در ماه معادل 194.5 دلار، 144.6 یورو، 116.20 پوند و 713.8 درهم است. بررسی ها نشان می دهد که طی سال گذشته میلادی و امسال، هر کارگر عراقی 300 دلار حداقل دستمزد دریافت می کند.
جدول مقایسه ای حداقل دستمزد در 16 کشور به دلار
| حداقل مزد به ریال |
حداقل مزد به دلار |
کشور |
| 6089000 |
194.5 |
ایران |
| 9390000 |
300 |
عراق |
| 8388400 |
268 |
اردن |
| 3630800 |
116 |
قزاقستان |
| 6760800 |
216 |
کویت |
| 9202200 |
294 |
مالزی |
| 3599500 |
115 |
نیجریه |
| 2566600 |
82 |
پاکستان |
| 22692500 |
725 |
پرتقال |
| 4757600 |
152 |
روسیه |
| 25040000 |
800 |
عربستان |
| 5477500 |
175 |
ترکمنستان |
| 30767900 |
983 |
انگلیس |
| 16995900 |
543 |
ترکیه |
| 8325800 |
176-266 |
سوریه |
| 14085000 |
450 |
لبنان |
خبرگزاری مهر