در روزها و هفته‌های اخیر اخبار زیادی در مورد روغن پالم منتشر شد که اذهان عمومی را به شدت به خود درگیر کرد. روغن پالم از جایی وارد زنجیره مواد غذایی شد که متخصصان به دنبال یافتن ماده روغنی بودند که چربی ترانس پایینی داشته باشد و آن‌را با روغن‌های کنونی که کلسترول بالایی دارند جایگزین کنند.
نویسنده:
منیره نظامیوند
یکی از گزینه‌های یافت شده، روغن پالم است؛ هرچند که جایگزین کاملا ایده‌آلی نیست. روغن پالم همچون انواع دیگر روغن گیاهی، کلسترول ندارد و فاقد چربی ترانس است و بر خلاف تمام چربی‌ها، اسیدهای چرب اشباع شده فراوانی دارد که در دمای اتاق جامد است؛ اگرچه مصرف چربی اشباع شده نیز کلسترول LDL و HDL خون را افزایش می‌دهد.
به نقل از رویترز؛ نگرانی‌های زیست محیطی در مورد چگونگی تولید روغن پالم وجود دارد و از سوی دیگر از دیدگاه بهداشتی، روغن پالم چربی اشباع شده بالایی دارد. در یک مطالعه انجام شده طی پنج هفته روی افرادی که رژیم غذایی غنی از روغن پالم داشتند، این نتیجه حاصل شد که میزان کلسترول LDL (کلسترول بد) در این افراد افزایش یافته است. این موضوع بسیار شبیه به آن چیزی است که در افراد دارای رژیم غذایی با روغن هیدروژنه حاوی چربی‌های ترانس اتفاق می‌افتد.
بخش عمده‌ای از روغن پالم در تولید غذاهای آماده و حاضری مانند کلوچه‌ها، کراکرها و انواع پاپ‌کورن مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین تعدادی از تولیدکنندگان از ترکیبی از این روغن با روغن سویا، کانولا یا پنبه‌دانه در بسیاری از محصولات خود استفاده می‌کنند. مشکل بزرگ این روغن، وجود 50 درصد چربی اشباع در آن است.
این روغن گیاهی در 40 تا 50 درصد از محصولات خانگی در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا، استرالیا و انگلستان یافت می‌شود. همچنین از روغن پالم برای مصارف سوختی و ساخت بیودیزل‌ها استفاده می‌شود. نوع درجه یک آن روغن نخل elaeisguineesis آفریقایی و به میزان کمتر روغن نخل oleiferaelaeis آمریکایی است.
پس از مالزی، اندونزی بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن پالم در جهان است که انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۳۰ تولید خود را تا دو برابر افزایش دهد؛ تا جایی که 85 درصد از میزان کل روغن پالم تولیدی در سطح جهان را این دو کشور تامین می‌کنند؛ کشورهای نیجریه، تایلند و کلمبیا نیز پس از این کشورها در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. داده‌های رسمی منتشر شده توسط دولت مالزی نشان می‌دهد که خروجی تولید این کشور در هفت ماه اول سال جاری میلادی نسبت به مدت مشابه در سال 2013 با 6/6 درصد رشد به 7/10 میلیون تن رسیده است.
چین دومین واردکننده بزرگ روغن پالم در جهان است که سالانه حدود 6 میلیون تن روغن خوراکی که برابر با حدود 15 درصد از تجارت جهانی است وارد می‌کند. فشار دولت چین بر بانک‌ها برای جلوگیری از اعطای وام و تامین مالی محدود واردات کالا، اخیرا بر واردات این کشور تاثیر مستقیم گذاشته که در نهایت بازده سرمایه‌گذاری در بازارها و صنایع مختلف را دستخوش نوسان کرده است.
از سوی دیگر این روغن در طیف وسیعی از موارد مصرف پرکاربرد در سراسر دنیا از خوراک گرفته تا سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد که این موضوع نیز به افزایش چشمگیر رونق آن افزوده است. البته ناگفته نماند که با توجه به موج اعتراضات به این ماده نمی‌توان دورنمای روشنی را برای آن متصور شد.
براساس گزارش‌ها؛ در کشور خودمان ایران نیز در سال‌های اخیر میزان واردات و استفاده از این ماده، رشد چشمگیری داشته است. طبق آمارهای منتشر شده؛ در سال گذشته هزاران تن روغن پالم از کشورهای چین، گرجستان، امارات، اندونزی، ترکیه، سنگاپور و مالزی به ایران وارد شده است.
گفته می‌شود سال گذشته حدود 50 درصد از روغن‌های گیاهی وارداتی به کشور روغن‌های پالم بوده است.
یکی از دلایل افزایش واردات این روغن در سال‌های اخیر در سطح جهانی به‌طور عام و به ایران به‌طور خاص را می‌توان ارزان بودن قیمت آن به نسبت هزینه‌های تولید برشمرد. در مقایسه با سایر انواع روغن، این محصول دارای هزینه‌های تولید و جانبی کمتری بوده که در نهایت به پایین بودن بهای تمام شده آن برای مصرف کننده انجامیده است.
روزنامه دنیای اقتصاد