پنبه در بسیاری از کشورها به عنوان محصولی درآمدزا و اشتغال‌آفرین مورد توجه و حمایت دولت‌ها قرار دارد اما در ایران تولیدش هر ساله ثابت یا روبه کاهش است؛ چرا که عملکرد پایین این محصول نسبت به متوسط جهانی و میزان وابستگی کشور گویای آن است که این طلای سفید می‌رود که به دست فراموشی سپرده شود.
البته مدیر عامل صندوق پنبه نیز فعال بودن تنها 10 درصد پتانسیل 500 هزار تنی تولید پنبه در کشور را دلیل این بی‌مهری به این صنعت می‌داند و معتقد است: پنبه و صنایع نساجی در بسیاری از کشورها که از حمایت‌ها و یارانه‌های ویژه‌ای برخوردارند، درآمد زایی بالایی دارند به گونه‌ای که درآمد درآمد نساجی کشوری مانند ترکیه با درآمد نفتی ایران برابری می‌کند.
محمدحسین کاویانی با بیان این مطلب گفت: در چین سالانه شش میلیون تن پنبه تولید و شش میلیون تن دیگر نیز وارد می‌شود که میزان پنبه با تبدیل شدن به محصول نهایی (لباس) درآمد ارزی بسیار بالایی برای این کشور به ارمغان می‌آورد. همچنین درآمد صنعت نساجی ترکیه با درآمد نفتی ایران برابری می‌کند.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی به زراعت پنبه که محصولی اشتغالزاست و می تواند در صنایع مختلف از پنبه تا صنعت نساجی، روغن کشی و ... اشتغال پایدار ایجاد کند، بی‌توجه است و این در حالی است که میزان تولید پنبه در کشور از 300 هزار تن هم‌اکنون به حدود 50 هزار تن رسیده است.
سازمان پنبه باید احیاء شود
مدیر عامل صندوق پنبه با تاکید بر اینکه وزارت جهاد کشاورزی برای احیای این محصول باید سازمان پنبه را احیا کند، ادامه داد: در همه دنیا پنبه مورد توجه دولت‌ها قرار دارد و یارانه‌های بسیاری به تولیدکنندگان پنبه و صنایع نساجی می‌دهند. این درحالی است که در سال‌های گذشته سازمان پنبه در ایران وجود داشت اما در حدود هشت سال گذشته به اداره کل پنبه و بعد به دفتر پنبه تنزل پیدا کرد.
کاویانی خاطرنشان کرد: در سال 1374 نرخ خرید تضمینی پنبه 4.8 برابر نرخ خرید تضمینی گندم بود که در سال جاری به دو برابر رسیده است و همین باعث می‌شود که کشاورزان با میل و رغبت پنبه نکارند و زراعت پنبه را در به اراضی با کیفیت پایین و آن هم با اجبار اختصاص دهند.
وی اظهار کرد: در سال های اول انقلاب ایران صادرکننده پنبه دنیا بوده و سالانه حدود 100 هزار تن تنها از استان گلستان به 20 تا 30 کشور دنیا صادر می شد و این استان به عنوان سرزمین طلای سفید معروف بود اما در حال حاضر سطح زیر کشت پنبه در استان گلستان از بیش از 180 هزار هکتار به 12 هزار هکتار کاهش یافته است و ایران علیرغم این که در سال 1382 نیز حدود 12 هزار تن پنبه از طریق صندوق پنبه صادر کرد دست به دامان واردات بیش از 50 هزار تن پنبه است.
واردات بیش از 100 میلیون دلاری پنبه در سال گذشته
مدیر عامل صندوق پنبه با بیان اینکه در سال گذشته 52 هزار تن پنبه به ارزش بیش از 100 میلیون دلار به کشور وارد شد، تصریح کرد: اگر در کنار این واردات به ارز خارج شده از کشور بابت واردات روغن خام، کنجاله و ... نیز توجه کنیم متوجه می‌شویم که می‌توان از طریق افزایش عملکرد پنبه و اقتصادی کردن آن برای کشاورزان تا چه حد از خروج ارز از کشور صرفه جویی کرد.
وی گفت: نیاز سالانه کشور به پنبه حداقل 100 هزار تن بوده که البته ظرفیت اسمی کارخانه‌های نساجی تا 220 هزار تن هم می‌رسد. این درحالی است که هم اکنون کشاورزان برای فروش 50 هزار تن تولید خود نیز با مشکل مواجه هستند.
مدیر عامل صندوق پنبه اظهار کرد: زراعت پنبه تنها به صنعت نساجی محدود نمی شود چرا که می توانیم سالانه حدود 16 هزار تن روغن از تخم پنبه تولید کنیم و از این طریق ضریب خودکفایی روغن را در کشور افزایش دهیم.
کاویانی گفت: در دنیا خطی بین روستا و شهر وجود دارد وهمین باعث می شود که روستاییان تولیدکننده باشند و در آن جا بمانند ولی در ایران همه روستاییان با توجه به مشکلات تولید و حمایت‌هایی که از آنها نمی‌شود به شهرها آمده‌اند. از سوی دیگر با توجه به بدهی که از هندوستان داریم مدت‌ها است که نخ از این کشور به ایران وارد می شود و این درحالی است که واردات نخ جز اشتغالزایی برای هندی‌ها و نابود کردن و تعطیل شدن نساجی‌های ایران حاصلی نداشته است.
وی با اشاره به واردات 19 هزار تنی نخ در سال گذشته به کشور تصریح کرد: اگر ایرانی‌ها طلب خود را بخواهند از طریق مبادله نخ با هندی‌ها صاف کنند می‌توانند این محصول را به چین که متقاضی نخ است بفروشند و آن را به کشور وارد نکنند.
عملکرد پنبه ایرانی یک سوم جهان
مدیر عامل صندوق پنبه اعلام کرد: در ایران عملکرد تولید پنبه در هر هکتار حدود دو تن است که البته مشخص نیست این آمارها اصلاح شده یا همان آمارهای نادرست گذشته است و این در حالی است که در جهان زارعان پنبه تا شش تن در هکتار پرداشت می کنند که البته دلیل پایین بودن عملکرد پنبه، بی کیفیت بودن مزارع پنبه و بذر است که ارقام آن از ارقام 40 سال گذشته نیز بی کیفیت‌تر است.
کاویانی افزود: در حالی که برخی کشاورزان ایرانی از ترکیه بذر قاچاق پنبه به کشور وارد می کنند و در دشت مغان تا شش تن در هر هکتار پنبه پرداشت می کنند.
وی گفت: در جهان به تولیدکنندگان پنبه و صنایع نساجی‌شان یارانه‌های بسیاری می‌دهند این درحالی است که بهره‌های بانکی که از تولیدکنندگان پنبه و صنعت نساجی ایرانی گرفته می‌شود هزینه تمام شده تولیدشان تا بیش از 50 درصد نسبت به دیگر کشورها افزایش می‌دهند و همین می‌شود که تولید در ایران اقتصادی نیست.
مدیر عامل صندوق پنبه تاکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی و دولت برای احیای پنبه و حل مشکلات کنونی باید ضمن سرمایه‌گذاری در این زمینه سازمان پنبه را احیا کند تا بتواند با نظارت همه جانبه کشور را بی نیاز از واردات پنبه و دیگر محصولات وابسته به آن کند.
ایسنا