تغییر جهت ناگهانی قیمت مس در بورس کالای ایران و بازار آزاد تاثیری بر روند تقاضای معامله‌گران نداشت.
درست است که بر اساس گفته کارشناسان حوزه فلزات پایه انتظار می‌رفت قیمت‌ها در مبادلات هفته جاری افزایش یابد، اما افزایش 400 تومانی نرخ این فلز در بورس کالا اندکی غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. البته به گفته یکی از معامله‌گران مس این افزایش نرخ به دلیل افزایش میانگین هفتگی نرخ این فلز در بورس لندن بوده است، به‌طوری که میانگین قیمت هفتگی این فلز 160 دلار نسبت به هفته اخیر افزایش داشته است.
از طرفی کاهش تقاضای مس در بورس کالای ایران طی هفته‌های اخیر موجب رکود بیشتر مبادلات در بازار آزاد شده است. البته در بورس کالا نیز میزان تقاضا به شدت کاهش‌یافته و به عقیده فعالان بازار مهم‌ترین عامل کمبود نقدینگی و کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌ها است.
این عوامل در شرایطی است که نرخ ارز بعد از یک هفته ثبات از ابتدای هفته جاری روند نزولی در پیش گرفته است، به‌طوری که میانگین نرخ ارز اوایل هفته گذشته با احتساب 3 درصد تخفیف شرکت ملی مس ایران 3 هزار و 364 تومان بوده و در پایان هفته به 3 هزار و 353 تومان رسیده اما این افت نرخ تاثیر زیادی بر روند بازار نداشته است. البته در اوایل هفته اخیر قیمت‌ها مجدد نزولی شد اما در اواخر هفته با تاثیر از اخبار اقتصادی با روند صعودی مواجه شدند. کارشناسان معتقدند یکی از دلایل کاهش تقاضا در بورس کالا نیز همین بوده است، چرا‌که معامله‌گران معتقدند احتمال نوسان بیشتر قیمت فلزات پایه با توجه به نوسان‌های موجود در بازارهای جهانی وجود دارد. درست است که رکود در تمامی صنایع دیده می‌شود اما در صنایع مسی موجب ورشکستگی بسیاری از تولیدکنندگان شده به‌طوری که حتی برخی از آنها با توجه به کمبود شدید مواد اولیه با یک‌سوم ظرفیت کار می‌کنند.
به این ترتیب در معاملات روز گذشته بورس کالای ایران، شرکت صنایع ملی مس ایران با 3500 تن مس مفتول در تالار محصولات صنعتی و معدنی حضور یافت. این شرکت همچنین 4 هزار تن مس کاتد را روی تابلوی عرضه برد. شرکت صنایع تولیدی دنیای مس کاشان هم با 270 تن مس مفتول در تالار معاملات حاضر شد. از دیگر محصولات عرضه‌شده شرکت ملی صنایع مس ایران در این روز می‌توان به 30 هزار تن انواع مس کم‌عیار، 100 تن سولفور مولیبدن و 18 تن کنسانتره فلزات گران‌بها اشاره کرد.
بر این اساس، مس کاتد شرکت ملی مس با قیمت 18 هزار و 940 تومان در هر کیلو به فروش رسید که نسبت به هفته گذشته افزایش 490 تومانی را تجربه کرده است. کل عرضه برای این محصول چهار هزار تن بوده در حالی که میزان تقاضا یک هزار و20 تن بوده و همچنین مفتول مس شرکت ملی مس نیز با قیمت پایه 19 هزار و 678 تومان عرضه شد که نسبت به آخرین عرضه، رشد 489 تومانی را در هر کیلو به ثبت رساند. کل عرضه برای این محصول سه هزار و 500 تن بوده است، در حالی که تقاضاکنندگان خواستار 300 تن از این محصول بوده‌اند. مفتول مس شرکت دنیای مس کاشان نیز در این روز با قیمت پایه 19 هزار و 733 تومان در هر کیلو عرضه شد که نسبت به آخرین عرضه در هفته گذشته با کاهش 489 تومانی مواجه شد. کل عرضه برای این محصول 270 تن بود که با میزان تقاضا برابر بوده است.
از طرفی این فلز در بازار آزاد نیز هم اکنون با قیمت 21 هزار و 500 تومان در هر کیلو معامله می‌شود که نسبت به روز شنبه افزایش 500 تومانی در هر کیلو داشته است. فعالان بازار معتقدند این افزایش قیمت ادامه‌دار است و احتمال رشد قیمت‌ها در هفته آینده وجود دارد. از سوی دیگر روند سایر فلزات در بازار آزاد داخلی به تبعیت از بازارهای جهانی بی‌تغییر باقی ماند. این در حالی است که علاوه بر مس، روی نیز افزایش 50 تومانی در هر کیلو را نسبت به روز شنبه تجربه کرد که به گفته فعالان بازار دلیل رشد این فلز میزان تقاضا در بازار آزاد بوده است.
در بازار جهانی مس چه گذشت؟
قیمت مس از روزهای اوج خود در اواخر 2010 و اوایل 2011 که به بالاتر از 10 هزار دلار در هر تن افزایش یافته بود تا کف قیمتی آن در اوایل سال میلادی جاری که به بیش از 5 هزار و 100 دلار رسید، افتی نزدیک به 50 درصد را نشان می‌دهد. با توجه به شرایط قیمت‌گذاری این کالا که شباهت بسیاری با قیمت نفت دارد و همچنین کاهش بیش از 55 درصدی قیمت نفت، می‌توان این دو مسیر را با یکدیگر هماهنگ دانست این در حالی است که قیمت نفت خام سبک آمریکا پس از رسیدن به 44 دلار مجددا در مسیر صعودی قرارگرفته تا جایی که هم اکنون در بالاتر از 50 دلار تثبیت شده است به‌عنوان مثال قیمت مس نیز از 5 هزار و 100 دلار در کف قیمتی چند سال اخیر خود هم اکنون به 5 هزار و 692 دلار افزایش یافته است این موارد نشان می‌دهد که قیمت مس با یک فاز تاخیر چند روزه همسو با نوسان قیمت جهانی نفت تغییر می‌کند.
با پایان یافتن روزهای گرم سال در آسیای جنوب شرقی و اتمام زمان باران‌های موسمی شاهد افزایش حجم تولید مس در این حوزه مهم بودیم. از سویی در کنار کاهش قیمت‌های جهانی بسیاری از دولت‌ها با تعدیل و یا استمهال بهره مالکانه معادن مس تلاش کردند تا از تولید این کالا حمایت کنند. از طرفی به دلیل قیمت‌های بالای مس در ماه‌ها و سال‌های اخیر همچنین شرایط پولی و مالی انبساطی دولت‌ها به منظور خروج سریع‌تر از رکود جذابیت سرمایه‌گذاری بر اکتشاف و استخراج معادن جدید مس افزایش یافت.
این در حالی بود که به کمک افزایش تکنولوژی و استفاده از ماشین‌آلات بزرگ‌تر در ذخایر پروفیری مس شاهد افزایش حجم تولید بودیم. همچنین برخی به برآوردهای برخی موسسات بین‌المللی که نشان از افزایش جذابیت تولید مس در برابر تقاضای رو به رشد آن بود نیز توجه کردند که باعث شد جذابیت سرمایه‌گذاری در این صنعت افزایش یابد. تمامی این شرایط در کنار افزایش استفاده از قراضه مس در کنار جایگزینی کابل‌های فشار قوی انتقال برق مسی با انواع آلومینیومی و یا سایر آلیاژها نیز به افزایش عرضه مس قراضه به بازارهای محلی و جهانی منتهی شد. تمامی این موارد نشان‌دهنده رشد عرضه مس به نسبت برآوردهای پیشین است.
تقاضای مس در جهان مدتی است که در مسیر رشد قرار داشته و دارد. با توجه به کاهش دورنمای رشد اقتصادی در جهان به‌صورت کلی می‌توان عقب‌نشینی رشد تقاضا را به نسبت برآوردهای پیشین پذیرفت. از سویی کاهش قیمت نفت و افت قیمت سایر مواد معدنی، پتانسیل‌های قدرتمندی برای کاهش درآمدهای دولتی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه قلمداد می‌شود که سرمایه‌گذاری در برخی از زیرساخت‌ها را محدود خواهد کرد.
از طرفی کاهش رشد اقتصادی در اقصی نقاط جهان تا کنون به کاهش درآمدهای فردی و حتی ضعف بازار مسکن و خودرو انجامیده است. این موارد را می‌توان مهم‌ترین دلایل کاهش تقاضای مس تصفیه شده در جهان دانست زیرا کاربرد مس به‌صورت مفتول در الکترو‌موتور، لوازم منزل و سایر لوازم الکترونیکی و خودرو بخش بزرگی از تقاضای مس را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که کاربرد مس به‌صورت مفتول در مسکن و یا خودرو نیز محدود شده که برآیند تمامی این موارد می‌تواند به عقب‌نشینی تقاضا از عرضه مس منتهی شود. اگر موجودی انبارها را در اقصی نقاط جهان به عنوان فاکتوری برای مقایسه عرضه و تقاضا بپذیریم، افزایش موجودی انبارهای بورس فلزات لندن و بورس شانگهای فاکتوری برای نشان دادن پیشی‌گرفتن عرضه بر تقاضا به شمار می‌رود.
مهم‌ترین رخدادهای موثر بر بازار جهانی مس
کاهش نسبی تقاضای مس خالص وارداتی به چین
افزایش واردات مواد معدنی مس دار به چین به منظور کاهش وابستگی این کشور به واردات مس تصفیه‌شده
رکود بازار املاک در چین در کنار ثبات نسبی رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در ماه‌های اخیر
کاهش برآوردها از دورنمای رشد اقتصادی جهان که می‌تواند تقاضای فیزیکی مس یا جذابیت سفته‌بازی این کالا را کاهش دهد.
برتری عرضه مس به نسبت تقاضای آن در بازارهای جهانی
افزایش شدید موجودی انبارهای مس در اقصی نقاط جهان و در بورس فلزات لندن در 6 ماه گذشته که از 140 هزار تن به بیش از 284 هزار تن افزایش یافت.
کاهش قیمت نفت و حمایت‌های دولت جهت حمایت از تولیدات معدنی که به کاهش قیمت تمام‌شده مس انجامید.
افزایش استفاده از قراضه مس به جای مس خالص
افزایش شدید ارزش دلار به نسبت سبدی از ارزها
افزایش نرخ بیکاری آمریکا به 7/ 5 درصد
روزنامه دنیای اقتصاد