طی هفته گذشته چه بر سر ارز و سکه آمد !؟ارز سکه و فلزات گرانبها 

به گزارش ارانیکو نوسانات هفته‌های اخیر در بازار ارز موجب شد تا سرانجام محمود بهمنی برای مدیریت بازار ارز به تشریح برنامه‌های جدیدی در این خصوص بپردازد.

در پی افزایش شدید نرخ ارز و مسکوکات و بازار آشفته ی بوجود آمده در هفته های اخیر و مشاهده ی سکوت از جانب مسئولان اقتصادی دولت نمایندگان مجلس دست به کار شده و اعلام کردند که اگر دولت کوتاهی کند وارد عمل می شویم.

رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه ادامه وضعیت موجود بازار ارز و طلا اقتصاد را به ورشکستگی می کشاند، از ایفای نقش مجلس در رابطه با عزل مسئولان اقتصادی بی لیاقت یا تعیین تکلیف کل دولت خبر داد.

در تاریخ 5/11/90 سخنگوی اقتصادی دولت از موافقت رئیس جمهور با مصوبه شورای پول و اعتبار مبنی بر افزایش نرخ سود بانکی بیش از نرخ تورم خبرداد و گفت: بر این اساس رئیس کل بانک مرکزی مکلف شد که هر چه سریعتر مصوبه شورا را برای اجرا به بانکها ابلاغ نماید.

پس از موافقت رئیس جمهور با افزایش نرخ سود سپرده صحبت ها حاکی از تاثیر این موضوع بر بازار سکه و ارز شد. در این راستا رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور با بیان اینکه افزایش نرخ سود بانکی موجب کاهش تقاضا برای خرید ارز و سکه خواهد شد، گفت: این مصوبه باید زودتر ابلاغ می‌شد، اما به هر حال در اولین روز اعلام این خبر قیمت سکه به زیر یک میلیون تومان کاهش یافت.

محمود بهمنی در تاریخ 6 بهمن ماه وعده اعلام نرخ تک رقمی ظرف ۴۸ ساعت را عملی کرده و اظهار داشت که از روز شنبه ارز به صورت تک‌نرخی با قیمت 1226 تومان به متقاضیان عرضه خواهد شد. این موضوع با کمک رسانه ها بصورت وسیع اطلاع رسانی شد و تحلیل های متفاوتی در مورد آن صورت گرفت برخی این روش را برای کنترل بازار موثر دانسته و برخی دیگر آن را ناموفق و تکرار سناریو خرداد سال جاری می دانند که نتیجه ای جز بالا رفتن نرخ ارز بانکی را دنبال نمی کند.

سپس بانک مرکزی طی بخشنامه ای به صرافان سراسر کشور اعلام کرد، در راستای اجرای سیاست یکسان سازی نرخ ارز از تاریخ 8/11/90 ، صرافان سراسر کشور مجازند با در نظر گرفتن هزینه های مربوط به نقل و انتقالات ارزی ، نرخ فروش ارز را حداکثر بین 3 الی 5 درصد بالاتر از نرخ مرجع بانک مرکزی تعیین نمایند.

پس از اعلام این سیاست توسط محمود بهمنی و آرام تر شدن بازار احمد توکلی که انتقادات بسیاری به تیم اقتصادی دولت داشت درباره نوسانات اخیر نرخ ارز به سایر نمایندگان مجلس نامه نوشت و ضمن اعلام نظرات و راهکارهای خود اظهار داشت بازار ارز و سکه پس از نوسانات مخرب و فزاینده ظاهراً از حالت بحرانی خارج شده است.

در همین زمان محمود احمدی‌نژاد روز پنجشنبه در آیین افتتاح 14پروژه عظیم صنعتی، معدنی و عمرانی در مجتمع مس سرچشمه کرمان از پشت پرده اختلالات بازار ارز و سکه خبر داد و آن را به دلالان و برخی سیاسیون نسبت داد. به فاصله ی یک روز پس از این سخنرانی دو عضو کابینه یعنی وزیر اطلاعات و معاون پارلمانی رییس‌جمهور در گفت و گوهایی از شناسایی عوامل این اختلال خبر دادند.

معاون پارلمانی رییس‌جمهور، از وجود تشکیلات سازماندهی شده برای اخلال در بازار ارز و سکه خبر داد و افزود: ایجاد اخلال و التهاب در بازار ارز و سکه از سوی برخی سازماندهی شده بود که عوامل به خوبی شناسایی شدند و به اطلاعاتی در خصوص عوامل اقتصادی و رسانه‌ای و نقش آنها دست پیدا کرده‌ایم.

وی همچنین در واکنش به ادعای برخی مبنی بر اینکه دولت برای تامین کسری بودجه نرخ ارز را افزایش داده، گفت: آنها که گفتند دولت برای تامین کسری بودجه قیمت ارز و سکه را افزایش داده با شکایت مدعی‌العموم مواجه خواهند شد.

همچنین ،سید شمس الدین حسینی در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما با اشاره به اینکه از روز پنجشنبه هفته گذشته بازار ارز و سکه شاهد اصلاح روند قیمتها بوده است، گفت: سیاستها و اقدامات انجام شده در این بازارها موثر واقع شده که با تکمیل آن آثار بیشتر هویدا می شود.

وی گفت اجرای سیاست شناور تا نیمه سال 89 موفق بود و هم اکنون با توجه به مجموع مطالعاتی که سال گذشته در بازار ارز به دلیل تشابه اتفاقات صورت گرفته انجام شد، سریعا به جمع بندی رسیدیم و سیاستهای لازم را اتخاذ کردیم. 

سپس در روز شنبه 8 بهمن ماه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستورالعمل جدید فروش ارز مسافرتی را برای اجرا ابلاغ کرد و گفت شعبه / باجه بانک های ملی ایران و ملت مستقر در مبادی خروجی فرودگاه ( پس از گیت خروجی)، در مقابل دریافت سند حسابداری و یا رسید مزبور نسبت به پرداخت ارز مسافری مربوطه اقدام خواهند کرد. 

صرافی‌ها البته بعد از گذشت چند هفته نرخ خرید و فروش دلار را که طبق اعلام کانون صرافان برای خرید 1390 تومان و برای فروش 1400 تومان ثبت کرده‌ بودند تغییر داده و این بار براساس دستور بانک مرکزی نرخ خرید را 1226 تومان و نرخ فروش را 1238 تومان درج کردند اما عملاً از این نرخ‌ها تبیعت نکرده‌اند و تنها و تنها نرخ‌ها را در بازار تغییر دادند ولی خرید و فروشی انجام نمی‌دهند.

به گفته ی برخی صرافی‌ها دلاری با نرخ 1226 تومان از بانک مرکزی دریافت نکرده‌اند که با این نرخ به مردم و متقاضیان دلار بفروشند.

بر اساس شنیده ها از صرافی ها اوضاع بازار ارز در ابهام به سر می برد و صرافی ها هر میزان ارز آزاد که مشتری بخواهد در اختیارش قرار داده و زیر بار سیاست تک نرخی نمی روند بطوریکه می توان دید نرخ دلار بازار آزاد 1800 تومان می باشد و هیچگونه نظارت و برخوردی هم از جانب بانک مرکزی نمی شود.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه در کمیته ای ویژه فرآیند تقاضای واقعی ارز ساماندهی می شود، تصریح کرد: از این به بعد نقل و انتقال ارز در کشور به صورت فیزیکی موضوعیت ندارد و این کار باید از طریق حسابهای الکترونیکی انجام شود تا در ورود و خروج ارز کنترلهای لازم صورت گیرد. مجموع این اقدامات منجر به این خواهد شد که تقاضای واقعی ارز پوشش داده شود.

در وضعیت نابسامان ارز در کشور راه‌اندازی معاملات آتی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در کنترل تلاطم ارزی و نیز فراهم سازی بستری برای اطلاع از روند آینده همچنان مغفول مانده است. راه‌اندازی بازار آتی ارز می‌تواند دستاوردهای کلان اقتصادی مهمی به همراه داشته باشد که از آن جمله می‌توان به از بین بردن اثر ناپایداری نرخ ارز با معرفی یک ابزار پوشش ریسک قابل معامله در بورس با در نظر گرفتن مزیت‌های در خور توجه آن؛ کاستن از نیاز به مداخله در تعیین نرخ ارز و فراهم آوردن معیاری برای پیش‌بینی رفتار آتی ارز اشاره کرد.

در این میان صحبت هایی درمورد تاثیر خبرسازی رسانه ها در التهابات نرخ ارز شد. وزیر اقتصاد در این مورد اظهار داشت: البته اسناد و مدارک لازم را ندارم که بگویم برخی رسانه های داخلی راه رسانه های خارجی را طی می‌کنند؛ اینها نادانسته آب به آسیاب دیگران می ریزند. برخی از سایتها ذینفعانی در حوزه پولی و ارزی دارند، البته این مشمول خبرگزاریها نیست و پشتیبانی این سایتها توسط گروه هایی درون همین حوزه رقم می خورد.

قیمت انواع ارز در بازار آزاد در تاریخ 10/11/90 و تغییرات آن نسبت به هفته ی گذشته در جدول زیر قابل مشاهده است:

به گزارش ارانیکو قیمت انواع سکه نیز در بازار با طی سیری نجومی با افزایش قیمت همراه بود بطوریکه سکه تمام مرز یک میلیون تومان را در نوردید اما در تاریخ 5 بهمن پس از موافقت با افزایش نرخ سود سپرده توسط رئیس جمهور قیمت ها روندی نزولی پیدا کرد و در طی یک روز با کاهشی حدود 200000 تومان مواجه شد و به 815000 تومان رسید.

محمد کشتی‌آرای رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر گفت : کاهش سود سپرده‌ها انگیزه شد تا سرمایه‌ها به سمت سکه برود و باعث شد تا طی سال جاری افرادی که سکه خریده بودند، سود کلانی ببرند. کشتی آرای پیش‌بینی کرد: طی روزهای آینده قیمت‌ها به تعادل رسیده و حبابی وجود نخواهد داشت.

پس از اجرای سیاست تک نرخی در روز شنبه 8 بهمن ماه محمد کشتی‌آرای اظهار داشت: اعلام ارز تک نرخی با قیمت 1226 تومان و تصمیم دولت برای افزایش نرخ سود بانکی توانسته است به بازار شوک وارد کرده و با کاهش قیمت‌ها نگرانی مردم در رابطه با نرخ کالاها را از بین ببرد و به نوعی آرامش را به بازار برگرداند. نکته مهم دیگر این است که بانک مرکزی تاکنون برای تعیین قیمت سکه بهارآزادی نرخ بازار آزاد را مدنظر قرار می‌داد و باید دید با تک‌نرخی شدن ارز قیمت سکه فردا در بازار با چه نرخی عرضه خواهد شد.

نمودارهای ارانیکو نشان می دهد که این کاهش قیمت 2 روز بیشتر تداوم نداشت و از روز شنبه 8/11/90 دوباره شاهد افزایش قیمت سکه در بازار بودیم. قیمت انواع سکه در تاریخ 10/11/90 و تغییرات آن نسبت به هفته ی گذشته در جدول زیر آمده است:

 تغییرات قیمت تمام سکه بهار آزادی طرح جدید در نمودار زیر قابل ملاحظه است:

در خصوص معاملات آتی سکه نیز بررسی ها نشان می دهد از روز شنبه با شروع معاملات و افزایش نرخ ارز و سکه در بازار نقد، صف‌های فروش معاملات آتی به خرید تبدیل شد و نیز قیمت همه قرارداد‌ها گران‌تر شد. روند کاهش قیمت سکه در معاملات آتی نیز تا ظهر روز شنبه 8 بهمن ماه ادامه داشت، ولی وقتی مشتریان دیدند در بازار نقد قیمت دلار آزاد و سکه در حال افزایش است و آن طور که پیش بینی می‌کردند قیمت‌ها روند نزولی ندارد، بازار آتی نیز برگشت و صف فروش خود را به خرید تبدیل کرد. 
افزایش حد نوسان و وجه تضمین اولیه برای مدیریت ریسک بود تا صف‌های سنگین ایجاد نشود،این تصمیم برای وقتی اتخاذ شد که بازار به صورت هیجانی شروع به رشد یا کاهش قیمت می‌کند و این اتفاق نیز مقطعی و کوتاه مدت است.