شرکت بورس اوراق بهادار تهران در سال 93 سال پر‌نوسانی را شاهد بود. شاخص این بازار از رقم 79 هزار و 14 به 64 هزار و 980 واحد رسید تا در پی این امر از بازدهی بازار به میزان 17/8 درصد کاسته شود. در این بین شاخص بورس از شاخص وزنی به شاخص هم‌وزن بازگشت، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تعدیل شد، پالایشی‌ها در حال بازگشایی قرار گرفتند و فعالیت صندوق توسعه بازار به صندوق سپاس نیز تغییر کرد. در سال‌جاری بازدهی بسیاری از صنایع نزولی و گروه‌هایی که در سال 92 سودهای آنچنانی را نصیب سهامداران خود کردند با افت شدید سود و حتی زیان رو به رو شدند. به‌رغم تمام تلاش‌هایی که طی این مدت در بورس صورت گرفت؛ از جلسات دولت و سازمان گرفته تا تصمیمات بودجه‌ای و حتی تغییر رئیس سازمان، بازار به رونق خود برنگشت. در این میان توقف نماد یکی از مهم‌ترین گروه‌های بازار سهام که سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارد در روزهای پایانی سال، موضوع دیگری است که می‌تواند روند مثبت روزهای آخر را متوقف سازد. با این حال فعالان بازار و بخش قابل‌توجهی از سهامداران این گروه مهم در حال حاضر مترصد بازگشایی نمادهای این گروه هستند. حقیقت آن است که نگرانی‌ها از معاملات 3 روز پایانی سال از جنس نگرانی‌های پالایشی است و باید منتظر ماند و دید آماده‌باش بورس برای بازگشایی این نمادها تا چه حد می‌تواند مانع از توفان در بازار شود.
در این بین با مدیرعامل شرکت بورس در آخرین روزهای سال به بررسی 5 موضوع در بازار پرداخته ایم؛ موضوعاتی همچون بازگشایی پالایشگاه‌ها، شاخص‌های جدید بورس، رفع محدودیت‌های معاملاتی، صندوق سپاس و عضویت بورس در اتاق بازرگانی؛ مهم‌ترین موضوعاتی بودند که قالیباف در این گفت‌وگو به آنها اشاره کرد و مورد ارزیابی قرار داد.
بازگشایی پالایشگاه‌ها؛ یک ضرورت برای شفافیت
حسن قالیباف‌اصل، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادارتهران، درخصوص بازگشایی نماد پالایشگاه‌ها، اظهار کرد: در ابتدا باید مشخص شود که این شرکت‌ها چه اطلاعاتی را به بازار ارائه می‌دهند تا به این واسطه به پیش‌بینی این تاثیر بر بازار پرداخت، اما با این حال مسلم است که بازگشایی نماد این شرکت‌ها منجر به نقد‌شدن سرمایه‌ها و روانی معاملات و شفافیت این شرکت‌ها خواهد شد.
صندوق سپاس و عملکرد مثبت
وی به عرضه واحدهای صندوق سپاس در بازار سرمایه اشاره کرد که به‌عنوان طرحی از سوی مرکز مالی ایران به بازار ارائه شده است. وی پرداخت بازدهی حداقل 30 درصدی از سوی این صندوق به سرمایه‌گذارانش ظرف 13 ماه را منوط به ثبت قیمت این واحدها در اولین روز ثبت قیمت آن در بازار دانست و گفت: بر‌اساس معاملات، چنانچه قیمت هر واحد از این صندوق از افزایش برخوردار شود، سود قابل ارائه به سرمایه‌گذاران خواهد بود.
وی در عین حال به تجربه استفاده از اوراق تبعی در بازار سرمایه اشاره کرد که مانند صندوق سپاس از یک بازده مشخص برای سرمایه‌گذارانش برخوردار بود.
به گفته وی؛ برایNAV این صندوق یک سقف و کف 10 درصدی در نظر گرفته شده است که اگر قیمت هر واحد این صندوق از این سقف بالاتر رود، بازده صندوق کاهش می‌یابد.
وی در مورد کاربرد منابع حاصل از این صندوق، عنوان کرد: منابع حاصل از فروش واحدهای صندوق سپاس مجددا در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری خواهند شد؛ در واقع پرتفوی صندوق سپاس، پرتفویی است که از صندوق توسعه بازار به این صندوق منتقل شده است و این پرتفوی در امید‌نامه صندوق سپاس منتشر شده و اکثرا این سهام، جزو سهامی است که در بازار نقد است و این پرتفوی به‌صورت ثابت باقی می‌ماند.
وی با بیان اینکه واحدهای صندوق سپاس را صندوق توسعه بازار منتشر کرده، ادامه داد: نقدینگی حاصل از فروش واحدهای صندوق سپاس در صندوق توسعه بازار وارد می‌شود تا دوباره در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری شود.
اصلاحات در حجم مبنا و دامنه نوسان
وی در ارزیابی خود از تغییر حجم مبنا به‌عنوان یکی از محدودیت‌های معاملاتی در بازار سرمایه، گفت: تعریف فرمول جدید برای حجم مبنا سبب روانی معاملات شرکت‌های بزرگ شده و به یکی از خواسته‌های بازار پاسخ می‌دهد.
وی ادامه داد: در واقع شرکت‌های بزرگ که از حجم مبنای بالایی برخوردار بودند، قیمت آنها تغییر نمی‌کرد؛ مساله‌ای که سبب مشمولیت آنها درگره معاملاتی بود، اما در حال حاضر با این تغییر، سهام این شرکت‌ها به‌صورت روان‌تر در بازار معامله می‌شود.
وی درخصوص برنامه جدید شرکت بورس مبنی بر تغییر و رفع محدودیت‌های معاملاتی در بازار سرمایه، بر حرکت این مجموعه به سمت حاکم کردن مکانیزم‌های معاملاتی روان‌تر در بازار تاکید کرد.
قالیباف‌اصل درخصوص امکان تغییر دامنه نوسان نیز به پیشنهاد ارائه شده از سوی شرکت بورس به سازمان بورس اشاره کرد که به موجب آن شرکت بورس خواستار تغییر دامنه نوسان از مثبت و منفی 4 درصد به مثبت و منفی 5 درصد شده است.
وی یاد‌آورشد: تا‌کنون دامنه نوسان سه مرحله با تغییر و افزایش مواجه شده است که در مرحله چهارم نیز یک درصد به این دامنه افزوده خواهد شد.
بالاترین مقام اجرایی شرکت بورس تهران با بیان اینکه برای این تغییر، مصوبه شورای بورس نیز اخذ شده است، درخصوص زمان اعمال تغییر دامنه نوسان در بازار سرمایه گفت: در حال حاضر سازمان بورس با تغییر و افزایش دامنه نوسان نیز موافق است اما زمان اجرا و عملیاتی شدن آن به ابلاغ سازمان بورس بستگی دارد.
قالیباف در برابر این سوال که آیا بهتر نبود که تغییر حجم مبنا و دامنه نوسان به‌صورت همزمان در بازار انجام می‌شد، ابراز کرد: عدم انجام این تغییرات به‌صورت همزمان مساله‌ای بود که ما خواستار آن بودیم، در واقع هدف این بود که در ابتدا حجم مبنا تغییر کند و پس از ارزیابی از این تغییر، دامنه نوسان نیز با فاصله تغییر کند. وی در ارزیابی مثبت خود از تغییر حجم مبنا در بازار سرمایه، بر روانی معاملات شرکت‌های بزرگ تاکید کرد.
مدیرعامل شرکت بورس تهران پیش‌بینی کرد که تغییر در دامنه نوسان سال آینده در بازار سرمایه صورت گیرد.
شاخص‌های جدید و تحلیل‌های نو
وی در ارزیابی خود از تغییر شاخص وزنی به شاخص هم‌وزن در بازار سرمایه، شاخص را نمادی برای اطلاع‌رسانی از وضعیت کلی بازار سرمایه توصیف کرد که با در‌بر‌داشتن بازده نقدی و قیمتی به سرمایه‌گذاران امکان مقایسه عملکرد خود را می‌دهد.
وی با اشاره به قابل ملاحظه بودن تغییرات شاخص قیمت و اطلاعات ارائه شده از سوی آن عنوان کرد: شرکت‌های بزرگ اثر زیادی در بازار دارند که با توجه به استفاده شاخص‌های هم‌وزن، از تاثیر قابل‌توجه این شرکت‌ها در شاخص کاسته می‌شود.
وی در این میان مطالعات شرکت بورس در بررسی و تهیه شاخص‌های جدید را مورد اشاره قرار داد که در این راستا شاخص ریسک به‌عنوان یکی دیگر از شاخص‌های جدید، در حال بررسی از سوی شرکت بورس است.
به گفته وی؛ تمام تلاش خود را به‌کار خواهیم بست تا مطالعات شاخص ریسک تا پایان سال به اتمام برسد و پس از آن در سال آینده با دریافت مصوبه شورای بورس، از این شاخص در معاملات بازار سرمایه استفاده شود.
کرسی بورس در اتاق بازرگانی
وی در مورد کاندیدا شدن برخی از فعالان بازار سرمایه در انتخابات «اتاق»، اظهار کرد: مباحثی را که در گذشته اتاق بازرگانی پیگیری می‌کرد، چندان با برنامه‌های بازار سرمایه هماهنگ نبود. این مساله ناشی از تفاوت در دیدگاه‌هایی بود که بین اتاق بازرگانی و بازار سرمایه وجود داشت. در این میان ما بر این باوریم که مباحث و مسائلی که از سوی اتاق بازرگانی پیگیری می‌شود، باید با مباحث بازار سرمایه در یک راستا باشد.
وی از فعالیت‌ها در اتاق بازرگانی به‌عنوان فعالیت‌های بلندمدتی که در راستای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تامین مالی صورت می‌گیرد نام برد و ادامه داد: چند تن از فعالان بازار سرمایه در هشتمین دوره از انتخابات اتاق بازرگانی مشارکت کردند تا به این واسطه هم‌افزایی مناسبی بین اتاق بازرگانی و بازار سرمایه فراهم آید.
وی درخصوص عضویت شرکت بورس تهران در اتاق بازرگانی، به حضور کاندیداهایی از هلدینگ‌ها و تامین سرمایه‌ها در انتخابات اتاق بازرگانی اشاره و عنوان کرد: بر اساس تجربه حضور این نمایندگان از بازار سرمایه می‌توان برای عضویت شرکت بورس تهران در اتاق تصمیم‌گیری کرد.
در واقع با توجه به میزان موفقیت این افراد در پیشبرد اهداف بازار سرمایه، می‌توان تصمیم گرفت که آیا لزومی به عضویت شرکت بورس تهران در اتاق بازرگانی وجود دارد یا خیر تا بلکه به این واسطه به حمایت از صنایع پرداخت.
دنیای اقتصاد