مسعود رضا طاهری: دیروز در اولین روز کاری این هفته بازار سهام، شاخص کل بازار با 29 واحد افت به سطح 66 هزار و 540 واحد رسید. کاهش 0/04 درصدی شاخص در حالی روز گذشته اتفاق افتاد که بازار همچنان متاثر از شرایط پیش رو منتظر روشن شدن مسیر جذب نقدینگی در این بازار و سایر بازارهای رقیب در آینده است.
دیروز نمادهای «شبندر»، «شپنا» و «وبملت» در راس مثبت‌ترین نمادها به کمک شاخص آمدند که در مقابل نمادهای «تاپیکو»، «رمپنا»، «فملی» و «کچاد» از افزایش شاخص جلوگیری کردند. روز گذشته شاخص قیمت هم‌وزن هم با 0/03 درصد کاهش و افت 3 واحدی تا 9269 واحد افت کرد. شاخص کل هم‌وزن نیز با تقریبا همین میزان کاهش تا 10 هزار و 156 واحد ریزش داشت. بازار در اولین روز هفته با معامله تقریبا 357 میلیون سهم به ارزش حدود 800 میلیارد ریال در بیش از 50 هزار دفعه معامله همراه بود که بیشترین ارزش معامله در این میان به پالایش نفت اصفهان اختصاص داشت. بر این اساس 23 میلیون سهم از این نماد به ارزش 133 میلیارد ریال داد‌و‌ستد شد. در همین حال دست به دست شدن بیش از 45 میلیون سهام بانک صادرات، این سهم را در راس بیشترین حجم سهام معامله شده قرار داد.
سال 94 برای بازار سهام در حالی از سوی فعالان بازار و دست اندرکاران سالی با سودآوری حداقل 40 درصدی پیش‌بینی می‌شود که سایر بازارها نیز از قابلیت‌هایی برای جذب پول‌های سرگردان برخوردارند. در این میان آنچه بازارها را جذاب‌تر می‌کند، بدون در نظر گرفتن بحث امنیت سرمایه‌گذاری بازارها، مقوله بازدهی بیشتر آنها است.
جهت‌یابی بازارهای رقیب برای جذب نقدینگی سرمایه‌ای در اقتصاد کشور از میان بازارهای پول، ارز و سکه، مسکن و بازار سهام، حکایت از آن دارد که با شرط برطرف شدن نگرانی‌های روانی بازار ناشی از تحریم‌ها، سود حداقل 40 درصدی نصیب سهامداران بازار سرمایه خواهد شد. سرعت گرفتن جذب نقدینگی در بازار سهام و بازگشت شرایط با ثبات به این بازار در حالی همچنان با شرط و شروطی از روند عوامل روانی گره خورده است که برخی تحولات درعرصه اقتصادی و متغیرهای کلان نیز ممکن است به کمک این بازار بیایند. درعین حال بنگاهداری بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری به‌عنوان رقیبان اصلی بازار سرمایه همچنان دلیل مهمی برای امکان تداوم چرخش نقدینگی در مجموعه‌های زیر‌دستی بانک‌ها عنوان می‌شود. به گفته برخی کارشناسان تا 3 ماه ابتدایی امسال، سپرده‌های بانکی شرایط بهتری برای سرمایه‌گذاری دارند. اما در ادامه با بهبود فضا و امید به امنیت سرمایه‌گذاری‌ها بازار سهام در راس بهترین انتخاب‌ها باقی خواهد ماند. برخی نیز سال آینده (سال 95) را برای بازار مسکن سال پررونقی پیش‌بینی کرده‌اند اما سود تقریبا 10 تا 15 درصد بالاتر از تورم برای بازار سرمایه همچنان مورد وثوق کارشناسان است.
به گفته غلامحسین دوانی، کارشناس بازار سرمایه، باید دانست که در سیر تحولات اخیر در کشور که بر شرکت‌های بازار سرمایه تاثیر دارند، چه اتفاقات ملموسی رخ داده و صنایع چه برنامه‌هایی را برای امسال با چه درجه‌ای از احتیاط در اعلام نرخ سودهای قابل تحقق دارند. وی با بیان اینکه پیش‌بینی دقیق اینکه در بازار سرمایه چه میزان نقدینگی جذب خواهد شد کاری دشوار است، اما شرط توافق در مذاکرات هسته‌ای، عاملی غیر‌قابل انکار است، گفت: افزایش فروش در بخش نفت و پتروشیمی به نحوی که محوریت خام‌فروشی نیز به مدد واردات دانش فنی بیشتر و افزایش توامان سرمایه‌گذاری خارجی کاهش یابد، در کنار افزایش صادرات و سوددهی شرکت‌ها می‌تواند چشم‌انداز رونق بورس و تاثیر مثبت بر سایر صنایع و سایر سهم‌ها را به همراه داشته باشد.
به گفته دوانی، امسال بازار سرمایه باید قاعدتا با شرایط پیش رو و تحولات سیاسی در عرصه دیپلماتیک، جو روانی بهتری را تجربه کند؛ هر چند مدیران شرکت‌های بورسی همچنان تا 3 ماه آینده از این منظر نگرانی‌هایی دارند. اما از آنجا که بهبود روابط با غرب در این مساله مرحله به مرحله پیش خواهد رفت و برخی توقعات داخلی قاعدتا باید مدیریت بهتری شوند، همچنان شرایط عمومی بازار مسیر بهبود تدریجی را خواهد پیمود. به عقیده وی، دامنه ارتباطات سیاسی با غرب نشان داده که غربی‌ها برای ادامه فشارها بر ایران قدرت بحران‌سازی را حفظ خواهند کرد و بازارهای داخلی می‌توانند ازاین منظر مورد تاثیر قرار گیرند.
او همچنین درخصوص تاثیر احتمالی کاهش نرخ سود بانکی بر بازار سهام نیز گفت: نباید انتظار داشت که کاهش نرخ سود بانکی بتواند تاثیر مهمی بر بازار سهام داشته باشد، چراکه افت نرخ سود بانکی در بدو امر با کاهش هزینه‌های وام برای مجموعه‌های پایین‌دستی خود بانک‌ها و موسسات مالی همراه است. وی با بیان اینکه در آمارهای بانک مرکزی تعداد تعاونی‌های اعتبار دارای مجوز 6 هزار موسسه و تعاونی اعتباری اعلام شده، به مقایسه نظام بانکداری کانادا با ایران پرداخت و گفت: با وجود نقدینگی
400 هزار میلیارد دلاری در کانادا، این کشور تنها 22 بانک دارد که 5 بانک از این تعداد معروف‌ترند، اما در ایران با وجود نقدینگی تقریبا 700 هزار میلیارد تومانی، خیابان‌ها تنها با تابلو بانک‌ها تزئین شده‌اند.
این حسابدار رسمی همچنین با بیان اینکه بازار ارز در سال‌های اخیر بازاری خفته است، گفت: اینکه نقدینگی در شرایط فعلی بتواند به بازار ارز برود، البته با فرض شکست توافق نهایی در مذاکرات هسته‌ای قابل انتظار است، اما در شرایطی که فضای روانی کشور نسبت به جریان مذاکرات خوش‌بین شده، این اتفاق به درستی قابل رصد نیست. با این حال باید توجه داشت که نرخ دلار بالاتر از 3 هزار تومان، تقاضا برای واردات را به شدت کاهش داده است.
عضو انجمن حسابداران خبره ایران تاکید کرد: اگر شرایط سیاسی و ارتباطی پس از توافق هسته‌ای با غرب بهبود یابد، امکان افزایش تقاضا برای ارز نیز بیشتر می‌شود که با توجه به کمبود ارز در اقتصاد کشور می‌توان قیمت‌های به مراتب بالاتری را برای دلار پیش‌بینی کرد. به عقیده وی اینکه شرکت‌های پتروشیمی تولیدات بالا‌دستی خود را به‌صورت خام بفروشند، نمی‌تواند امکان افزایش عرضه ارز در بازار را برای جبران تقاضای ارز وارداتی در چنین شرایطی فراهم کند. وی خام‌فروشی در سایر صنایع را نیز آفتی برای رونق شرکت‌های بورسی ارزیابی کرد که بازخورد کمبود ارزحاصل از صادرات را متوجه سوددهی شرکت‌ها می‌کند. وی همچنین در این راستا نبود مزیت‌های نسبی را نگرانی دیگری در اقتصاد بر‌شمرد. به گفته وی مزیت نسبی حقوق و دستمزد در کشور از بین رفته و همزمان کارآیی نیروی کار نیز افت پیدا کرده است.
این کارشناس بازار سهام با بیان اینکه نقدینگی می‌تواند به دلیل برخی مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بازار مسکن نیز وارد شود، به روند نفوذ سرمایه‌های کلان در بخش مسکن اشاره کرد. وی گفت: مسکن مهر در کشور موفق نبوده و از این منظر امکان افزایش حرکت نقدینگی در بازار مسکن نیز وجو د دارد. مالیات کم در بخش مسکن، روند افزایش اجاره ملک به ویژه در بخش‌های تجاری عواملی است که می‌تواند این بخش را نیز برای جذب نقدینگی جذاب‌تر کند.
تغییرات روز گذشته شاخص کل بورس
دنیای اقتصاد