این درحالی است که از مدت‌ها پیش دوباره زمزمه‌هایی مبنی بر خصوصی‌سازی کارخانه آلومینیوم جاجرم شنیده می‌شود اما با ورود این مجتمع به بورس هیچ موسسه‌ای برای خرید آن پیشقدم نشد و پس از مدتی سرگردانی دوباره به دولت بازگشت و خصوصی‌سازی آن بازهم به تاخیر افتاد.
اینکه چه موانعی بر سر راه خصوصی‌سازی تنها کارخانه تولیدکننده پودر آلومینیوم ایران ایجاد شده شواهد حاکی از آن است که قیمت بالا به خاطر وجود فرودگاه و مجتمع رفاهی که در زمین این کارخانه بنا شده‌اند و باید باهم به بخش خصوصی واگذار شوند درکنار مطالبات فراوان کارخانه آلومینای جاجرم از خریداران پودر آلومینا گرفتاری‌هایی را ایجاد کرده که خصوصی‌سازی جز با حل این موانع امکانپذیر نخواهد بود. پودر آلومینا با استفاده از منابع غنی بوکسیت در منطقه جاجرم تولید می‌شود. آلومینای تولیدی در مجتمع جاجرم به عنوان ماده اولیه تولید شمش آلومینیوم استفاده می‌شود.
خصوصی‌سازی قطعی نشد
تورج زارع سرپرست جدید کارخانه آلومینای جاجرم به صمت می‌گوید: این کارخانه برای واگذاری به بخش خصوصی در دستور کار قرار گرفت و وارد بورس شد اما به علت بالا بودن قیمت آن مشتری پیدا نکرد. وی درباره مشکلات مدیریتی این کارخانه بیان می‌کند: درحال‌حاضر هیات‌مدیره جدید انتخاب شده و کارها براساس روال سابق و به صورت دولتی درحال انجام است تا شرایط خصوصی‌سازی آن مهیا شود.وی می‌افزاید خصوصی‌سازی این کارخانه هنوز قطعی نشده اما به احتمال زیاد ۴۹ درصد آن دست ایمیدرو بماند و مابقی به بخش خصوصی واگذار شود.
تکمیل با وصول بدهی‌ها
یحیی نیک‌دل رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی درباره واگذاری کارخانه آلومینای جاجرم به بخش خصوصی به صمت می‌گوید: پیشنهادی که درحال‌حاضر برای واگذاری آن ارائه شده این است که تا یک‌سال پس از به بهره‌برداری رسیدن کارخانه شمش آلومینا، واگذاری به تاخیر بیفتد تا ارزش‌افزوده بیشتری پیدا کرده و با قیمت واقعی واگذار شود. وی درباره اینکه چرا کارخانه‌های آلومینیوم اقدام به خرید این کارخانه نکرده‌اند اظهار می‌کند: « ایرالکو» ۱۶۰ میلیارد تومان و «المهدی» ۵۰ میلیارد تومان به آلومینای جاجرم بدهکار هستند که اگر این رقم که افزون‌بر ۲۱۰ میلیارد می‌شود وصول شده بود واحد تولید شمش از آلومینای جاجرم به عنوان فاز دوم این کارخانه تاکنون راه‌اندازی می‌شد و این تاخیر به وجودآمده به خاطر همین بدهی است.وی تاکید می‌کند: درحال‌حاضر قضیه واگذاری به بخش خصوصی منتفی است و تا تامین مالی مجموعه برای تولید شمش در دست بخش دولتی باقی می‌ماند تا شرایط مناسبی فراهم شود.نیک‌دل تصریح می‌کند: آلومینای جاجرم تنها کارخانه تولید آلومینا در کشور است که ۳۰ درصد نیاز مصرفی کشور را رفع می‌کند و ۷۰ درصد از این ماده از سایر کشورها وارد می‌شود.وی تاکید می‌کند: متاسفانه در سال‌های اخیر شرکت‌های داخلی به تعهدات خود عمل نکرده و نه تنها بدهی‌های خود را نپرداختند بلکه اقدام به خرید مواد از سایر کشورها کرده‌اند به همین دلیل با توجه به اینکه ما راغب هستیم پودر آلومینا در داخل کشور استفاده شود اگر شرایط این گونه ادامه پیدا کند و تولیدکنندگان آلومینیوم به تعهدات خود عمل نکنند صادرات به یکی از گزینه‌های فروش ما تبدیل خواهد شد.
وی درباره میزان صادرات انجام شده می‌گوید: سال گذشته حدود ۳۰ هزار تن پودر آلومینا به کشور تاجیکستان صادر شده است.یحیی نیک‌دل ادامه می‌دهد: اگر پروژه تولید شمش زودتر به بهره‌برداری برسد مصرف‌کننده پودر آلومینا، کارخانه شمش خواهد بود در نتیجه هم مشکل مصرف حل می‌شود و هم با افزایش ارزش‌افزوده برای واگذاری به بخش خصوصی شرایط بهتری فراهم خواهد شد چرا که کارخانه پودر و شمش تکمیل‌کننده این زنجیره هستند.
کارخانه آلومینا در بورس مشتری پیدا نکرد
موسی‌الرضا ثروتی، نماینده مردم بجنورد، در مجلس شورای اسلامی گرمه و جاجرم درباره واگذاری کارخانه آلومینای جاجرم به بخش خصوصی به صمت می‌گوید: این کارخانه برای واگذاری وارد بورس شد اما به علت بالا بودن قیمت آن خریداری پیدا نکرد. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی می‌افزاید: زمین موجود علاوه بر کارخانه دارای یک مجتمع رفاهی و یک فرودگاه است که همه با هم در بورس عرضه شده‌اند و این در حالی است که کارخانه آلومینا نیازی به فرودگاه ندارد.
وی خاطرنشان می‌کند: در این‌باره پیشنهادی ارائه شده که فرودگاه به وزارت راه و مجتمع رفاهی و فرهنگی به وزارت علوم واگذار شود تا به این ترتیب، کارخانه به تنهایی وارد بورس شود. چراکه در این صورت خصوصی‌سازی با قیمت مناسب‌تری انجام خواهد شد.ثروتی تصریح می‌کند: تا زمانی که در این زمینه جداسازی مناسبی انجام نشود امکان خصوصی‌سازی وجود ندارد زیرا قیمت چنین مجموعه‌ای بسیار بالا است و هر شرکت یا موسسه‌ای توان خرید نخواهد داشت.وی عنوان می‌کند: کارخانه آلومینای جاجرم به علت اینکه تنها تولیدکننده پودر آلومیناست محصولات خود را در اختیار کارخانه‌های داخلی قرار می‌دهد اما متاسفانه مدتی است با بدحسابی آنها روبه‌رو شده و از« ایرالکو» بالای ۱۰۰ میلیارد تومان طلب دارد که اگر این میزان بدهی پرداخت می‌شد کارخانه شمش هم به بهره‌برداری می‌رسید.وی تاکید می‌کند: تاجیکستان یکی از خریداران پودر این کارخانه محسوب می‌شود و به دلیل اینکه کارخانه‌های داخلی گرفتاری‌های فراوانی را ایجاد کرده‌اند صادرات پودر آلومینا برخلاف میل باطنی و برای تامین نیاز ارزی این کارخانه در دستور کار قرار گرفت.ثروتی یادآوری می‌کند: البته کارخانه‌های داخلی علاوه بر نپرداختن بدهی‌های خود اقدام به واردات آلومینای مورد نیاز کارخانه‌های خود از سایر کشورها کردند که این مسئله هم صدمات فراوانی به این کارخانه وارد کرد.وی ادامه می‌دهد: خصوصی‌سازی این شرکت بسته به شرایط ویژه‌ای است که ازجمله آنها می‌توان وصول بدهی‌های معوقه، اتمام پروژه کارخانه شمش، مشخص شدن تکلیف مدیرعامل و جداسازی کارخانه از فرودگاه و مجتمع رفاهی را نام‌برد.وی می‌افزاید: تا زمانی که تمام این کارها انجام نشود امکان خصوصی‌سازی وجود ندارد و کارخانه به قیمت واقعی به فروش نخواهد رسید بنابراین تا مهیا شدن شرایط مناسب این کارخانه در دست دولت باقی می‌ماند. ثروتی تاکید می‌کند: کارخانه تولید شمش این مجتمع ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که با تکمیل این کارخانه مجتمع آلومینای جاجرم در تمامی بخش‌ها خودکفا شده و اشتغالزایی چشمگیری در این واحد صنعتی ایجاد می‌شود.
روزنامه صمت