چند ماهی می‌‌شود که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت دستورالعمل واردات خودرو را ابلاغ کرده است؛ این دستورالعمل اگرچه موافقان و مخالفان بسیاری داشت اما شرایط را هم به گونه‌ای پیش برد که واردات خودرو، سیر نزولی طی کند.
آمارهای گمرک هم ماه به ماه کاهش حجم واردات خودرو را نشان می‌دهد. البته بسیاری، این روند را مطلوب ارزیابی کرده و معتقدند که بالاخره باید جلوی خروج ارز از کشور برای کالاهای غیرضروری را گرفت؛ هرچند که این ارز، از دسته دلارهای متقاضی باشد و دولت هم در تامین آن، نقش نداشته باشد.
جدال جدید خودرویی شورای رقابت و وزارت صنعت
در این میان، البته برخی فعالان بازار خودرو می‌گویند سپردن واردات خودرو به عده‌ای خاص خود انحصار ایجاد می‌کند؛ همین هم بهانه‌ای شد تا شورای رقابت به بهانه بررسی انحصاری بودن یا نبودن واردات خودرو، به این پرونده ورود کند؛ پرونده‌ای که البته وزارت صنعت، انحصاری بودن آن را قبول ندارد اما به هرحال مجتبی خسروتاج، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با حضور در جلسه اخیر شورای رقابت، دلایل این وزارتخانه را برای انحصاری نبودن واردات خودرو اعلام کرد.
بر این اساس، در جلسه اخیری که در شورای رقابت برگزار شده، مقرر شده دستورالعمل واردات خودرو مجددا بازنگری شود تا شرایط انحصاری در بازار خودروهای وارداتی ایجاد نشود و این بازار هم رقابتی شود. به همین دلیل، قرار است دستورالعمل واردات خودرو پس از بازنگری و اصلاح، برای بررسی مجدد به شورای رقابت ارسال شود.
تمایل اروپایی‌ها به صادرات خودرو به ایران
روی دیگر سکه میزان وارداتی است که در این مدت و پس از دستورالعمل صادره از سوی وزیر صنعت، صورت گرفته است. آنگونه که آمارهای رسمی نشان می‌دهد، از ابتدای سال جاری تاکنون، ده هزار خودرو وارد کشور شده است که این میزان، کاهش ۵۱ درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد.
در مدت مشابه سال گذشته، ۲۱ هزار و ۴۶۴ خودرو به ارزش بالغ بر ۲۴۵ میلیون و ۷۸۷ هزار و ۱۴۲ دلار وارد کشور شده بود.
اما نکته حائز اهمیت در این میان، افزایش سهم واردات خودرو از کشورهای اروپایی است. گویا بازار جذاب خودروی کشور و تمایل عجیب مردم ایران به لوکس سواری و البته خودروهای وارداتی، به مذاق اروپایی‌ها هم خوش آمده و اینک، کشورهایی همچون آلمان، استرالیا و انگلیس هم سهمی برای خود از بازار خودروهای وارداتی ایران، تصاحب کرده‌اند.
اروپایی‌ها چه خودروهایی به ایران صادر کردند
آمارها نشان می‌دهد از انگلیس عمدتا خودروهای برقی، از استرالیا تویوتا کمری، از آلمان عمدتا بنز، از امارات کیا، هیوندایی، تویوتا، بنز، بی ام و، رنو، از کویت کیا اسپورتیج و سوناتا وارد کشور شده است.
البته خودروهایی که از انگلیس وارد کشور شده، عمدتا بر خودروهای برقی متمرکز بوده و در میان محموله‌های خودروی وارداتی که در گمرکات به ثبت رسیده، انگلیس توانسته در زمینه خودروهای برقی، پیشگام باشد.
در این میان آنگونه که گمرک جمهوری اسلامی ایران در گزارش‌های آماری خود اعلام کرده، ۵ دستگاه خودروی برقی با عدم اعتبار جهت شماره‌گذاری و تنها برای تست، وارد ایران شده که واردات آنها، با مجوز دفتر مقررات واردات و صادرات صورت گرفته است.
مروری بر آمارهای رسمی نشانگر این است که هم اکنون کشورهایی همچون امارات متحده عربی، کویت، کره جنوبی، استرالیا، ترکمنستان، چین و انگلیس مبدا واردات خودروهای خارجی به ایران هستند اما در این میان بیشترین سهم را امارات متحده عربی از آن خود کرده است.
ردپای واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی
آمار واردات خودرو همچنین واقعیت دیگری را نمایان می‌سازد و آن ردپای خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی به کشور است، این در حالی است که سازمان توسعه تجارت اعلام می‌کند: سال گذشته ۷۱۱ دستگاه خودرو با حجم موتور بیش از ۲۵۰۰ سی سی به ارزش ۲۹.۵ میلیون دلار وارد شد که ۵۰۰ مورد آن به ارزش ۱۸.۹ میلیون دلار به نیروی انتظامی و بنزهای پلیس و ۲۵ مورد آن به ارزش ۷۵۰ هزار دلار به سفارتخانه‌های خارجی تعلق داشت.
براساس آمارهای دولتی، مجموع واردات این نوع خودروها در سال گذشته بدون احتساب خودروهای نیروی انتظامی و خودروهایی با پلاک دیپلماتیک، ۱۸۶ دستگاه به ارزش ۹.۸۵ میلیون دلار است که همگی از محل ثبت سفارشات مصوبات دولت، قبل از ممنوعیت واردات این نوع خودروها انجام شده است.
البته واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ در مجموع ۹۵هزار و ۶۷۳ دستگاه بوده که باعث خروج بیش از ۲میلیارد و ۵۱۰میلیون دلار ارز از کشور شده است.
میزان واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی در فاصله سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ به‌تفکیک برندهای مشهور نشان می‌دهد پورشه ۱۸۱۷ دستگاه به‌ارزش ۱۷۱.۹ میلیون دلار، لکسوس ۵۷۲۲ دستگاه به‌ارزش ۲۰۲.۵ میلیون دلار، مازاراتی ۶۲ دستگاه به‌ارزش ۷.۸۸ میلیون دلار، بنز ۵۶۷۶ دستگاه به‌ارزش ۳۶۱ میلیون دلار و سایر برندهای دیگر ۸۲هزار و ۳۹۷ دستگاه به‌ارزش یک‌میلیارد و ۷۸۹میلیون دلار بوده است.
هیچ خبری از پورشه و مازراتی نیست
در تازه‌ترین آمار گمرک ایران مربوط به سه‌ماه ابتدای سال جاری نشانی از واردات دو خودروی لوکس مازراتی و پورشه نیست. آن طور که این آمار نشان می‌دهد در سه ماهه ابتدای سال جاری، خودروی مازراتی و پورشه به کشور وارد نشده است. نکته قابل توجه دیگر این آمار، وارد نشدن خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی‌سی است که براساس آخرین بخشنامه هیات دولت در این زمینه بوده است.
البته محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در شهریور ماه سال گذشته گفت که واردات این خودروها نه تنها ممنوع شد، بلکه اگر متروکه نیز شوند باید به کشوری که از آنجا وارد شده‌اند، ارجاع شوند و تحت هیچ شرایطی به داخل کشور نیایند.
نوبخت، دلیل ممنوعیت واردات این خودروها را نیز این گونه اعلام کرده است که ما به تردد این خودروها معترض هستیم، چرا که با بافت فرهنگی کشور ما ناسازگار است.
خبرگزاری مهر