تولید مرکبات در استان مازندران نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش داشته است.
به منظور تنظیم بازار و دستیابی به حداکثر سود، مدیران استانی اقدام به تدوین سند توسعه صادراتی کرده‌اند تا صادرات این محصولات را افزایش دهند.
همچنین به منظور توسعه صادرات مرکبات، اتاق بازرگانی ستاد مرکبات تاسیس کرده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تفاهمنامه‌ای با کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران منعقد کرده و خطوط منظم کشتیرانی در بنادر استان مازندران استقرار یافته و قرار است به طور منظم به حمل‌ونقل محصولات مرکبات بپردازند.
همچنین کریدور سبز نیز برای صادرات محصولات کشاورزی ایجاد شده است و کانتینرهای یخچالی نیز با حداقل تعرفه خریداری شده‌اند. به منظور بهینه کردن فعالیت کانتینرهای یخچالی، تاسیسات برقی در بنادر ایجاد شده‌اند. تمام اقدامات برای افزایش تولید مرکبات در کشور به‌ویژه در استان مازندران و سایر شهرهای شمالی انجام‌شده و امید است که در سال جاری با تمامی تلاش‌های انجام‌شده در بخش تولید با افزایش صادرات مرکبات مواجه شویم.
سند توسعه صادرات مرکبات
تدوین سند توسعه صادرات از جمله اقداماتی بوده که در سال‌جاری به منظور توسعه صادرات مرکبات انجام شده است. تنظیم بازار در سال‌جاری با توجه به افزایش محصول مرکبات نیازمند افزایش صادرات است.
حسین نگهدار، مدیر اداره تنظیم بازار سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران می‌گوید: حدود ۱۳۰ هزار هکتار از اراضی استان زیرکشت مرکبات است.
او می‌افزاید: سال گذشته حدود ۱/۴۶ میلیون تن تولید مرکبات داشته‌ایم. سهم مازندران از این میزان بیش از یک میلیون تن بوده است. در سال جاری با ۵۰ درصد رشد نسبت به سال ۹۳، برآورد می‌شود که تولید مرکبات در استان مازندران به ۲/۲ میلیون تن برسد. از این میزان حدود ۱/۶ میلیون تن آن پرتقال است.
بقیه محصولات مرکبات؛ نارنگی، کیوی، لیمو و گریپ فروت است. بیشترین مرکبات تولید شده در استان مازندران پرتقال و بیشترین پرتقال برداشت شده پرتقال تامسون است. نگهدار عنوان می‌کند: تولید مرکبات در سال‌جاری از نظر کمی و کیفی بسیار عالی است. اندازه مرکبات امسال مناسب صادرات است به همین دلیل در سال جاری بیشترین برنامه توسعه صادرات مرکبات را در دستور کار قرار دادیم.
مدیر اداره تنظیم بازار سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران اظهار می‌کند: استان مازندران جایگاه و رتبه نخست تولید مرکبات در کشور را داراست. او درباره میزان ارسال مرکبات به دیگر استان‌ها می‌گوید: حدود ۲۶ واحد صنایع تبدیلی در حوزه فرآوری مرکبات در کشور موجود است که از این میزان ۶ واحد در استان مازندران واقع شده است. این ۶ واحد ۱۲ درصد از مرکبات را تبدیل به کنسانتره می‌کند؛ هر ۲۵ کیلوگرم مرکبات تبدیل به یک کیلوگرم کنسانتره می‌شود. نگهدار می‌افزاید: مابقی مرکبات در داخل استان مصرف تازه خوری داشته، به کشورهای هدف صادر شده و نیاز تازه خوری کشور را تامین می‌کند.
او درباره قیمت مرکبات عنوان می‌کند: در ابتدای برداشت محصول قیمت مرکبات گران است اما به‌تدریج که بازار اشباع می‌شود قیمت محصولات مرکبات کاهش می‌یابد و در نهایت بازار به تعادل نرخ می‌رسد.
نگهدار تصریح می‌کند: حدود یک هفته است که برداشت پرتقال تامسون آغاز شده است. این محصول به دلیل فراوانی تولید با کاهش قیمت مواجه شده اما با عملی شدن برنامه توسعه صادرات؛ به طورقطع مرکبات به قیمت واقعی و مناسب می‌رسد.
او می‌افزاید: افزایش تولید مرکبات باید ساماندهی شود و بهترین راهکار؛ صادرات این محصولات است. برای نخستین بار سند توسعه صادرات مرکبات و کیوی را تدوین کرده‌ایم که مشتمل بر ۴ فصل است.
شرح وظیفه‌ای برای هر فصل مشخص شده است. نگهدار خاطرنشان می‌کند: فصل نخست مربوط به تامین سرمایه در گردش است، فصل دوم مربوط به حمل‌ونقل مرکبات، فصل سوم در حوزه دسته‌بندی مرکبات و فصل چهارم درباره شناسایی بازار هدف است که از طریق دستگاه‌های متولی در استان ابلاغ شده و در دستور کار قرار گرفته است. امسال خوشبین هستیم که بتوانیم توسعه صادرات مرکبات را داشته باشیم.
او می‌گوید: در مازندران لیمو به میزان زیاد تولید نمی‌شود و برداشت لیمو تنها نیاز داخل استان را تامین می‌کند و بخشی از لیمو در استان مازندران از دیگر استان‌ها خریداری می‌شود. به گفته نگهدار؛ تولید کیوی در استان مازندران رتبه نخست را در کشور دارد. مدیر اداره تنظیم بازار سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران درباره نارنج اظهار می‌کند: نارنج محصولی نیست که بتوان از نظر تجاری و صنعتی روی آن حساب کرد. در هر باغی در استان مازندران درختان نارنج وجود دارند. واحدهای فرآوری نارنج به طور سنتی فعالیت می‌کنند. نارنج جایگاه و بازار چندانی در سطح کشور ندارد و محصولی تجاری نیست. گریپ فروت نیز به میزان اندک در استان مازندران تولید می‌شود.
توسعه تجارت مرکبات از راه دریا
اقدامات بسیاری به منظور توسعه صادرات در استان مازندران انجام شده است. ایجاد حمل‌ونقل دریایی از جمله این اقدامات است. همچنین اتاق بازرگانی ایران ستاد مرکبات را ایجاد کرده است. محمد محمدپور عمران، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران به صمت می‌گوید: امسال امکانات و تسهیلات بیشتری را نسبت به سال گذشته به منظور افزایش صادرات مرکبات فراهم کرده‌ایم. سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران تلاش کرده تا مسیر هموارتری را برای صادرات مرکبات فراهم کند. او می‌افزاید: صادرات مرکبات که یک امر فرابخشی است از باغ‌های مرکبات آغاز شده و با کمک لجستیک و حمل‌ونقل دریایی و زمینی به بازارهای بین‌المللی می‌رسد. همچنین به منظور تامین مالی، فعالان اقتصادی در حوزه مرکبات در دستگاه‌های مختلف را شناسایی کرده و به آنها تکالیفی داده‌ایم.
محمدپور عمران عنوان می‌کند: این تکالیف حمایتی را در قالب سند توسعه صادرات مرکبات با حمایت استاندار مازندران تدوین کرده و به مهندس محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ارائه کردیم که وی این اقدام را مثبت دانست و من معتقدم که وزیر صنعت، معدن و تجارت از این کار حمایت می‌کند. او می‌گوید: به اتاق بازرگانی ایران نیز، سند توسعه صادرات مرکبات را ارائه دادیم و آنان نیز ستادی را به نام ستاد مرکبات در ستاد بازرگانی تاسیس کردند. تاکنون ارسال مرکبات به دیگر کشورها از طریق حمل‌ونقل زمینی انجام می‌شد و این امر مشکلاتی را برای صادرکنندگان مرکبات ایجاد می‌کرد. اکنون یک راه دریایی را به نام کریدور سبز در دریای خزر تعریف کرده‌ایم.این کریدور به صادرات محصولات کشاورزی از جمله مرکبات اختصاص یافته است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران اظهار می‌کند: به منظور فعال کردن راه دریایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت با کشتیرانی کشور برای ایجاد خطوط منظم کشتیرانی از بنادر امیرآباد و بندر انزلی به سمت بندر آکتائو و بندر آستراخان تفاهم کرده است. ایجاد خطوط کشتیرانی یک نیاز دیرینه برای فعالان اقتصادی بود. برنامه منظم حمل‌ونقل کشتی به ثبات در برنامه‌ریزی صادرات کمک می‌کند.
او می‌افزاید: با یارانه پرداختی توسط سازمان توسعه تجارت خطوط منظم کشتیرانی استقرار یافته و اعزام کشتی‌ها را به‌طور منظم داریم. مسئله دیگر وجود کانتینرهای یخچال‌دار است. کانتینرهای یخچال‌دار با کمک کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و کشتیرانی دریای خزر و سازمان بنادر و کشتیرانی تهیه شده و در بنادر شمالی کشور موجود هستند. همچنین بنادر به تاسیسات برقی مناسب به منظور حفاظت از کانتینرها تجهیز شده‌اند.
محمدپور عمران عنوان می‌کند: همچنین تلاش شده تعرفه کانتینرهای یخچال‌دار تفاوت چندانی با تعرفه کانتینرهای بدون یخچال نداشته باشد که مورد پذیرش قرار گرفته تا کانتینرهای یخچال‌دار با کمترین هزینه حمل‌ونقل شوند.
او می‌افزاید: در حوزه تامین مالی نیز بانک توسعه صادرات، تسهیلاتی با بهره‌ای کمتر از بهره متعارف در سیستم بانکی به منظور صادرات مرکبات در نظر گرفته و کارگروه توسعه صادرات استان مازندران نیز با ریاست استاندار در چند جلسه، توسعه صادرات مرکبات را به‌طور ویژه مورد بررسی قرار داده و تصمیمات مناسب اتخاذ شده است. اکنون فضای مناسب‌تری به منظور توسعه صادرات مرکبات ایجاد شده است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران اظهار می‌کند: قیمت تمام شده مرکبات در کشور ما بالاتر از رقبایی مانند ترکیه است اما از نظر کیفیت، محصولات مرکبات تولید شده در سال‌جاری توانایی رقابت در بازار را دارند و امیدوارم امسال رشد صادرات مرکبات را شاهد باشیم.
او می‌گوید: در حوزه صنایع تبدیلی مرکبات، ظرفیت‌های مناسبی ایجاد کرده‌ایم که از آنها استفاده کامل نشده است. واریته‌های میوه‌های باغ‌های ما برای تازه‌خوری مناسب هستند و در مصرف صنعتی، قیمت تمام شده محصولات تولیدی گران می‌شوند. در حوزه اصلاح واریته‌ها به منظور استفاده صنعتی باید فعالیت‌هایی انجام شوند.
محمدپور عمران می‌گوید: به منظور ایجاد صنایع تبدیلی در حوزه فرآوری نارنج آمادگی کامل داریم و تجربیات پیشین ما نشان می‌دهد که ظرفیت‌ها و نشان(برند)هایی را به میزان کافی در حوزه مرکبات ایجاد کرده‌ایم که شامل نارنج نیز هستند. مسئله اصلی تولید واریته‌هایی از نارنج است که در مصرف صنعتی از یک تن محصول ورودی تناژ بالاتری با ضریب تبدیل بالاتری در سیستم تازه‌خوری تولید شود.
مرکبات مازندران، نیازمند حمایت
کارشناسان معتقدند که تولید مرکبات در استان مازندران نیاز به حمایت و برنامه‌ریزی بیشتری از سوی دولت دارد. به گفته آنان برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های لازم به منظور تولید محصولات مرغوب و مناسب از سوی دولت تاکنون انجام نشده است.
عزت‌الله یوسفیان ملا، نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی به صمت می‌گوید: بهترین مرکبات کشور در استان مازندران تولید می‌شود. برای افزایش صادرات مرکبات در این استان دولت باید امکانات و خدمات مورد نیاز را در اختیار کشاورزان و صادرکنندگان این محصول قرار دهد. او می‌افزاید: حتی هزینه چیدن مرکبات نیز برای کشاورزان از طریق فروش این محصول تامین نمی‌شود.
دولت باید به موقع و در زمان لازم تنخواه به باغداران دهد تا آنان منابع مالی مورد نیاز به منظور تهیه کود، سم و استخدام کارگران را در اختیار داشته باشند. یوسفیان عنوان می‌کند: در حوزه فناوری نیز دولت باید به‌روزترین دانش و علم روز در حوزه کشاورزی و باغداری را در اختیار کشاورزان و تولیدکنندگان مرکبات قرار دهد.
مرکبات استان ما نیاز به بازنگری دارد. اکنون مرکبات استان مازندران به حال خود رها شده است. یک‌سال محصولات مرکبات استان پربار هستند، یک‌سال دیگر به دلیل تگرگ از بین می‌روند و در هیچ سالی برنامه‌ریزی مناسب به منظور تولید مرکبات پرثمر و جلوگیری از سرمازدگی و از بین رفتن محصولات وجود ندارد و حمایت لازم و مطلوب از تولید مرکبات در کشور انجام نمی‌شود.
او می‌افزاید: دولت باید محصولات مرکبات را خریداری کرده و یا به آنها وام پرداخت کند. ابتکار عمل باید در دست باغدار باشد و اگر تمایلی به فروش محصولات خود نداشت باید محلی برای نگهداری آنها داشته باشد. سیلو و سردخانه‌ای به منظور نگهداری مرکبات در استان وجود ندارد.
نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی اظهار می‌کند: مسئله مهم دیگر نیز بسته‌بندی مرکبات است. به منظور حفظ و نگهداری مرکبات، این محصولات نیاز به بسته‌بندی باکیفیت دارند. دولت در زمان عید نوروز مرکبات را از دیگر کشورها وارد می‌کند و شعار می‌دهد که میوه مردم برای شب عید تامین شد. او درباره شرایط کشاورزان و باغداران می‌گوید: اکنون شرایط مناسبی برای باغداران و کشاورزان نیست.
کشاورزان آرزو می‌کنند زمین زراعی خود را تبدیل به باغ کنند و پس از آن آرزو می‌کنند باغ خود را تبدیل به ساختمان مسکونی و تجاری کنند. زمین زراعی و باغ برای مالکان خود صرفه‌ای ندارند. شواهد حاکی از آن است که دولت در سال جاری توجه ویژه‌ای به مرکبات داشته و زیرساخت‌های لازم را برای صادرات این محصول فراهم کرده است. به نظر نمی‌رسد در سال ۹۴ کشاورزان و باغداران از سود به‌دست آمده ناراضی باشند.
صمت