اکبر ترکان اظهار کرد: هر منطقه ای یک نوع کارکردی دارد؛ محور کسب و کار منطقه آزاد کیش گردشگری، محور کسب و کار منطقه آزاد قشم صنایع انرژی، محور کسب و کار چابهار ترانزیت و محور کسب و کار اروند، صنعت نفت است که در قلب صنعت نفت ایران و عراق قرار دارد. حوزه خزر نیز محور کسب و کار انزلی است، ارس محور کسب و کار قفقاز است و محور کسب و کار ماکو کار با ترکیه است. هر یک از این مناطق یک محور کسب و کار دارند ولی در نهایت در سایر حوزه‌ها وارد می‌شوند.
ترکان: بیشترین سرمایه گذاری در مناطق آزاد در صنعت است
وی در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین کارکرد کنونی مناطق آزاد چیست؟ گفت: آن چیزی که مردم می‌شناسند کارکرد گردشگری و کالای همراه مسافر در مناطق آزاد است ولی آنچه ما ارزیابی داریم محور صنعتی است، بیشترین سرمایه گذاری‌ها در مناطق آزاد در صنعت شده است.
مشاور ارشد رئیس جمهور که شب گذشته در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، در پاسخ به اینکه وقتی مناطق آزاد به واردات کمک می‌کنند چه اصراری به افزایش مناطق آزاد است؟ اظهار کرد: چهار دسته واردات در منطقه آزاد داریم؛ یک دسته از این واردات کالا برای سرزمین اصلی است. دسته دوم کالایی است که مواد اولیه کارخانه‌هاست. دسته سوم کالایی است که برای صادرات مجدد وارد می‌شود. ما اکنون برنج، شکر و روغن را وارد می‌کنیم و بعد از بسته بندی مجددا صادر می‌کنیم. دسته چهارم کالای همراه مسافر است و گردشگرانی که به این مناطق می‌روند و طبق قانون 80 دلار می‌توانند کالا خریداری کنند.
دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد گفت: مجموع کالاهایی که به سرزمین اصلی می‌آید سه میلیارد دلار است. این کالاها، کالاهایی نیستند که همراه مسافر باشد. این کالاها برای سرزمین اصلی هستند که از طریق مناطق آزاد وارد می‌شوند. در سال گذشته ارزش قیمتی کالای همراه مسافر 270 میلیون دلار بوده است؛ بنابراین رقم 270 میلیون دلاری در مقابل یک گردش تجاری نزدیک چهار میلیارد دلاری چیزی نیست. مثلا در منطقه آزاد انزلی در شش ماه اول امسال 345 میلیارد تومان ارزش تولیدات بود که51 میلیون دلار صادرات داشتند.
ترکان: کالاهای مصنوعی ما در کشورهای صنعتی مشتری ندارد
وی در پاسخ به این سؤال که چرا مناطق آزاد را افزایش می‌دهید؟ گفت: به دنبال کسب و کار با همسایگان هستیم، کالاها و مصنوعات ایرانی به جز کالاهایی مثل پتروشیمی، فولاد و سیمان کالاهای مصنوعی ما در کشورهای صنعتی مشتری ندارد. بازارهای این کالاها همسایگان هستند. ما به دنبال بازار افغانستان، عراق، ترکمنستان و کشورهای جنوبی هستیم.
ترکان در واکنش به پخش مستندی از محرومیت‌های منطقه آزاد اروند و خودروهای لوکس در خوزستان گفت: اروند به دنبال بازار عراق است. اروند بزرگ‌ترین پایگاه فرا ساحلی ماست. سال گذشته 1.2 میلیارد دلار از مرز شلمچه صادرات داشتیم و هدف گذاری امسال صادرات 1.5 میلیارد دلاری از مرز شلمچه است. این صادرات شامل همه تولیداتی است که می‌تواند در عراق جنوبی مورد مصرف واقع شود.
وی گفت: کامیون‌های عراقی نمی‌گذارند کامیون‌های ایرانی کالا را تا مقصد در عراق ببرند، کامیون‌های عراقی در مرز شلمچه بار را از کامیون‌های ایرانی تحویل می‌گیرند. ما با این شرایط در اروند در حال صادرات هستیم.
مشاور رئیس جمهور در مورد تردد ماشین‌های پلاک اروند در خوزستان گفت: ماشین‌هایی که اکنون در خوزستان تردد می‌کنند متعلق به منطقه آزاد اروند است و باید در محدوده منطقه آزاد تردد کنند. اینکه این خودروها در سراسر استان خوزستان تردد می‌کنند جزو قوانین ما نیست. قوانین ما فقط متعلق به محدوده منطقه آزاد است. من مسئول تصمیمی که استاندار خوزستان گرفته نیستم. ژیگول بازی با ماشین‌های 500 میلیون تومانی هدف ما در منطقه آزاد اروند نیست.
وی افزود : ما 27 روستا از مجموع 101 روستای آبادان را آسفالت کردیم، آبادان و خرمشهر جزو منطقه آزاد نبود. در سفر رییس جمهور گفت‌وگو شد که ما چگونه برای رفاه مردم آبادان و خرمشهر کاری بکنیم. نرخ بیکاری آنجا بیداد می‌کرد و بچه های آنجا همه مشکلات خود را انتقال می‌دادند.
ترکان گفت: اکنون آقای مخبر سرمایه گذاری یک کارخانه فولاد 3000 تنی را در منطقه آزاد اروند آغاز کرده است، آقای فروزنده نیز یک شرکت نورد را در اروند استارت زده که اکنون ماشین آلات در حال نصب هستند و خرداد سال آینده به بهره برداری می‌رسد.
دهدشتی: آقای ترکان بگوید پول اروند کجا خرج می شود؟
دهدشتی - نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی - در واکنش به اظهارات ترکان گفت: آقای ترکان اکنون وضع مردم چگونه است؟ فرمایشات شما خوب و دلنشین است ولی با واقعیت خیلی فاصله دارد. در طول این مدت بی‌برنامگی و عدم اجرای تعهدات زیاد وجود دارد. مواردی که شما گفت همگی در شش گذشته و آن هم روی کاغذ اتفاق افتاده است؛ نه در عمل. بازسازی روستاها، ساخت پارک و امثالهم همه مصوبات مربوط به شش ماه اخیر بوده است؛ یعنی مرتبط به اسفند پارسال و هنوز انجام نشده است.
دهدشتی ادامه داد: مأموریت‌ها و اهدافی که مناطق آزاد دارند در بحث سرمایه گذاری و توسعه اقتصاد است، یعنی نهایتا اشتغال را باید ایجاد کرد که طبیعتا نیاز به زیرساخت دارد. سؤالم این است که در طول این مدت با توجه به اعتبارات بسیار خوب و درآمدهای بسیار زیادی که به دست آورده چه کار زیرساختی و زیربنایی انجام شده است.
نماینده آبادان در مجلس شورای اسلامی گفت: پالایشگاهی که انجام شده ما هنوز ندیدیمغ؛ یعنی تفاهم نامه‌ها هست ولی عملا ما چیزی نمی‌بینیم. آنچه مردم مشاهده می‌کنند این است که شهرک‌های صنعتی در شرف تعطیلی و اخراج کارکنان این شهرک‌ها هستند. پارک ساختن و آسفالت کردن بسیار خوب است ولی اگر به مأموریت اصلی خودش بپردازد طبیعتاً شغل که دغدغه اصلی مردم است به دنبالش این خدمات رفاهی هم قطعا حادث خواهد شد.
وی افزود: انتظار ما از همه مناطق آزاد به خصوص منطقه آزاد اروند که شرایط بسیار ویژه ای داشته و جمعیت مردم آبادان و خرمشهر حدود 500 هزار نفر است. تقریباً 20 درصد از مردم این شهرها تحت پوشش کمیته و بهزیستی امداد هستند، توسعه این منطقه بدون برنامه ریزی و مدیریت مناسب باعث شده که حداقل افزایش قیمت مسکن باعث شده تا فشار مضاعفی به مردم وارد شد. حالا چهار تا ماشین هم وارد شده و عده محدودی از هم آن استفاده می‌کنند خوب است ولی عامه مردم نه.
دهدشتی: 9000 دانش آموز مشکل معیشتی دارند و در شرف ترک تحصیلند
دهدشتی خطاب به ترکان گفت: ای کاش کنار مردم آبادان و خرمشهر بودید و درد و دل‌های آنها را گوش می‌دادید. امسال 9000 دانش آموز یعنی 15 درصد از 60 هزار دانش آموز به دلیل نداشتن و مشکلات معیشتی قادر به خرید کتاب، دفتر، لوازم‌التحریر و پوشش نبوده و در آستانه ترک تحصیل بودند. تعاملاتی شده که قرار بود منطقه آزاد کمک کند ولی خب باید بدانیم دلیلش چیست.
ترکان در پاسخ به دهدشتی گفت: شما الآن به آنجا رسیدی یا اینکه قبلا هم نماینده بودی؟ به هر حال باید دو سال اخیر را با چهار سال قبل از آن مقایسه کرد و مشخص شود آن دوره ای که در این منطقه مسئولیت دارید چه کاری انجام دادید؟ کجا به مسائل مردم رسیدگی کرده‌اید؟ اگر الآن اسماعیل زمانی به آنجا رسیدگی می‌کند چون یک انقلابی ناب است. در حال حاضر کسانی در هیئت مدیره هستند که باعث افتخار من هستند. آدمی مثل مخبر، محمد فروزنده و شمخانی در هیئت مدیره هستند و این‌ها دارند آنجا را تکان می‌دهند. شما الآن دارید از آنجا زشت نمایی میکنید و این درست نیست.
دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد گفت: اگر می‌گویم که مدارس آنجا را بازسازی کرده‌ایم راست می‌گویم یا راست نمی‌گویم؟ اگر مدارس آنجا با بودجه مناطق آزاد بازسازی شده این حرف درستی هست یا نیست؟ اگر 27 روستا را اصلاح شهری کردیم درست است یا نیست؟ اگر پارک‌ها را بازسازی کردیم درست است یا درست نیست؟ اگر فولاد راه انداختیم، اگر موافقت‌نامه هتل دادیم و اگر آغاز کردیم یک حرکت صنعتی را که هفت پالایشگاه را؛ من که چشم بندی نمی‌کنم و همه آبادانی ها دارند حرف مرا گوش می‌دهند، هفت پالایشگاه شروع شده و دو مورد از آن به اتمام رسیده است. شما اگر خبر نداری فردا پیش آقای زمانی برو تا شما را برای بازدید ببرد.
ترکان افزود: باید بگذاریم واقعیت‌ها بیان شود، البته اشکال زیاد داریم و اکنون خودم صدها اشکال دارم ولی اینکه آن چیزی را که انجام شده دست کم گرفته، نبینیم و نگوییم نه برای شما محبوبیت می‌آورد و نه اجر و منزلت بچه های ما را کم می‌کند. بچه‌ها را آنجا همه می شناسند و مورد اعتماد مردم هستند. شما هم حقیقت را بگویید و انتقادات را بفرمایید. من انتقادات را روی چشم گذاشته و برای اصلاح امور استفاده می‌کنم ولی حقیقتی را اگر منکر شدید، نمی‌پذیرم.
دهدشتی در پاسخ به ترکان گفت: ما انتقادمان به عملکرد منطقه آزاد و بیش از آن راهبرد این مسئله و محوریت کارش در شورای هماهنگی مناطق آزاد است. درآمدهای منطقه آزاد اروند را اگر طی سال‌های اخیر رصد کنید، معلوم می‌شود که درآمد سال 1388 که 50 میلیارد تومان بوده و تا اکنون به 300 تا 400 میلیارد تومان می‌رسد. طبیعتاً با این هیئت مدیره انتظار حرکت‌های بیشتری را داریم.
دهدشتی : در تحقیق و تفحص مشخص می شود پول اروند کجا رفته است؟
دهدشتی نماینده آبادان در پاسخ به سؤال مجری مبنی بر اینکه پول منطقه آزاد را کجا بردند؟ گفت: اینکه پولش کجا برده شده را آقای رکان باید جواب بدهند و ان‌شاءالله در تحقیق و تفحص معلوم می‌شود. نتیجه تحقیق و تفحص هنوز معلوم نیست و دو ماه است که شروع کرده‌ایم. من سؤالم این است که در شهرک‌های صنعتی آبادان هزینه‌هایی که شده چه تأثیری در رونق صنعت در آن مناطق داشته است؟ آیا توانسته از تعطیلی کارخانجات جلوگیری کند؟ یا اینکه درآمدهای منطقه آزاد اروند که تفاوت پیدا کرده و قبلا یک نوار باریک بوده و چیزی حدود 10 هزار نفر را شامل می‌شد. الآن کل آبادان و خرمشهر افزایش هزینه مسکن و تاکسی شامل همه شده است.
عضو کمیته تحقیق و تفحص از منطقه آزاد اروند گفت: مطلب بعدی در مورد ساخت پالایشگاه بود و سؤالم این است که آیا توانستیم خوراک این پتروشیمی را تأمین کنیم تا سه شیفت کار کند که الآن داریم هفت پالایشگاه راه اندازی می‌کنیم؟ آیا زیرساخت و تأمین گاز این پالایشگاه را فراهم کردیم؟ من بعید می‌دانم سرمایه گذاری این کار را انجام دهد.
ترکان: هنوز نتوانستیم گره احیای بندر خرمشهر را با عراقی‌ها باز کنیم
ترکان ادامه داد: احیای بندر خرمشهر مستلزم لایروبی اروند است و این امر دارای یک سری گرفتاری‌هایی است که هنوز نتوانستیم گره آن را با عراقی‌ها باز کنیم و با آنها به توافق برسیم. هم اکنون سازمان بنادر در حال درآوردن مغروقه ها است. ولی 66 کشتی مغروقه هنوز در آن منطقه و در آبراه اروند و کارون باقی مانده است. قراردادهایی را برای درآوردن این مغروقه ها منعقد کرده اند و از اول سال تعدادی را هم درآوردند. یک اعتبار 50 میلیارد تومانی را به این کار اختصاص دادیم و یک 50 میلیارد تومان هم سازمان بنادر و دریانوردی گذاشته است تا ان‌شاءالله این مغروقه ها را دربیاورند. برای لایروبی هم تمام مسیر را نیاز نداریم و اگر سه کیلومتر اول دهانه را لایروبی کنیم کشتی‌ها در مرحله اول 12 هزار تنی و در مرحله دوم 20 هزار تنی می‌توانند به خرمشهر بیایند و این اصلی‌ترین گره ماست.
وی افزود: به کمک آقای شمخانی توانستیم دژها را بعد از 27 سال از پایان جنگ اطراف جزیره مینو جمع آوری کنیم و خود قرارگاه کربلا هم همکاری کرد. خودشان دژها را برداشته و بلوار سازی می‌کنند و در واقع این دژها کانال‌های آبیاری نخلستان‌ها را مسدود کرده بود که با برداشتن آنها این آبیاری انجام می‌شود.
ترکان: با هرگونه تخلفی در استخدام نیروی انسانی در مناطق آزاد برخورد می‌کنم
ترکان تصریح کرد: اگر نیروی متخصصی در منطقه است و از غیربومی استفاده کردند من خواهش می‌کنم برای من بنویسند. اگر یک نفر در زمان من و آقای زمانی و حتی در سایر مناطق آزاد نیروی بومی بوده و از غیر بومی استخدام کرده‌اند، به دبیرخانه مناطق آزاد کشور و من نامه بنویسند.
مشاور رئیس جمهور گفت: اینکه اعلام شده یک سیکل استخدام کردند با وجودی که لیسانس بوده، نمی‌دانم کجاست ولی به من نامه بنویسند قول می‌دهم که پیگیری کنم.
ترکان: در تحریم‌ها حتی نتوانستیم نفت بفروشیم
ترکان گفت: اقتصاد ایران مشکلات بزرگی دارد و بخشی از آن ناشی از مدیریت است، یادمان نرود 10 سال درگیر جنگ و 11 سال نیز گرفتار تحریم هستیم و به هر حال این مسئله در اقتصاد ایران تأثیر خودش را گذاشته است. درست است که ما مقاومت کردیم و تسلیم نشدیم و نگذاشتیم دشمنان ما فکر کنند که ما به زانو درآمده‌ایم، به زانو درنیامدیم و سرپا ایستادیم ولی خب آسیب دیدیم. به عنوان مثال ما در تحریم‌ها نتوانستیم نفت خود را به فروش برسانیم و صادرات نفت کشور نصف شده و اکنون حتی قیمت نفت هم نصف شده است. دو و چهار دهم میلیون بشکه صادر می‌کردیم و الآن به یک میلیون بشکه رسیده است. این مشکلات روی اقتصاد ایران تأثیر گذاشته است.
ترکان: از حرکت توسعه در چابهار رضایت ندارم
دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد گفت: جهت گیری ما در اقتصاد بر اساس بند 11 اقتصاد مقاومتی تسهیل تولید، توسعه صادرات، انتقال تکنولوژی و تأمین نیازهای کشور است که مقام معظم رهبری تعیین کرده اند و ما بر اساس آن در حال حرکت هستیم. اینکه چقدر موفق می‌شویم به هر حال برخی از مناطق ما واقعاً با سرعت بالا دارند جلو می‌روند، ارس از نظر صنعتی، قشم از نظر صنایع انرژی، کیش از نظر صنعت حفاری تقریباً بهترین مرکز ماست و تمام شرکت‌های حفاری در کیش هستند و پایگاه پشتیبانی حفاری ما در کیش است.
ترکان در پاسخ به سؤال مجری مبنی بر اینکه کدام یک از مناطق خوب پیش نرفته‌اند، گفت: الآن در چابهار گیر داریم چون مجتمع پتروشیمی در حال ساخت داریم ولی خط گاز باید به آنجا برسد که اکنون وزارت نفت این کار را شروع کرده است. تا این خط گاز به آنجا نرسد پتروشیمی هم راه نمی‌افتد.
ترکان: تردد خودروهای پلاک اروند در خوزستان غیر قانونی است
وی در مورد تردد خودروهای اروند در کل خوزستان و فرهنگ این مصرف گرایی گفت: ما با اینکه یک سرمایه داری در منطقه بتواند یک ماشین مناسب خودش را بخرد موافق هستیم ولی اینکه تردد خودروها به کل استان و سرزمین مادری گسترش پیدا کند مخالفیم و قانون هم مخالف این کار است.
ترکان گفت: تردد خودروهای اروند در کل استان خوزستان در حوزه من نیست، این ماشین‌ها می‌توانستند در محدوده منطقه آزاد تردد کنند نه در سرزمین اصلی و کل استان، نفع ما در تردد این خودروها در کل استان نیست منطقه آزاد اروند که خود خودرو وارد نمی‌کند.
ترکان: نمی‌خواهم به وزیر کشور تعرض کنم ولی کار استاندارش غیرقانونی است
مشاور رئیس جمهور گفت: من نمی‌خواهم به وزیر کشور تعرض کنم ولی استاندار نباید این تردد را به کل استان تسری می‌داد. من اصلاً بدم نمی‌اید واردات ماشین را در مناطق آزاد لغو کنیم این خودروها چیزی را در مناطق آزاد حل نمی‌کند.
ترکان در واکنش به صحبت مجری مبنی بر اینکه واردات خودرو به نفع شما است، گفت: اصلاً به نفع ما نیست که این ماشین‌ها به فروش برسد چون منطقه آزاد اروند خودش ماشین وارد نمی‌کند و ما در هیچ کسب و کاری اجازه ورود مدیران خود را نمی‌دهیم بلکه فقط در مناطق آزاد بستر لازم را برای فعالیت بنگاه های خصوصی فراهم می‌کنیم. یعنی آن‌هایی که در مناطق آزاد نمایندگی خودرو دارند مدیران ما نبوه و بخش خصوصی هستند. من موافق رفتن این ماشین‌ها به سرزمین اصلی در هیچ کدام از مناطق آزاد نیستم.
دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد در واکنش به این سؤال مجری که آیا واقعاً واردات ماشین را خواهید بست؟ گفت: یک بار به سمت قطع واردات کالای همراه مسافر رفتیم و اکنون نیز واردات برخی کالاها مانند سیگار به مناطق آزاد یا اینکه واردات کالاهای حجیم مثل یخچال و فریزر به سرزمین اصلی را قطع کرده‌ایم.
وی گفت: به دنبال هستیم که کالاهایی به عنوان سوغاتی خریداری شود و اینکه به یک تجارت چمدانی یا کالای همراه مسافر تبدیل شود، مورد نظر ما نیست چون خیلی از این کالاها تولید داخلی مشابه دارد و اکنون لوازم خانگی در مناطق آزاد وارد می‌شود برخی صنعتگران به ما اعلام کردند که تولیدشان را امسال 70 درصد پایین آورده‌اند.
ترکان در مورد وعده رئیس جمهور در مورد منطقه آزاد اینچه برون گفت: در حال حاضر دستور تاسیس هفت منطقه آزاد در مجلس است. مجلس نیز در کمسیون کار کارشناسی را انجام داده‌اند. دولت لایحه را تقدیم مجلس کرده و مجلس می‌تواند ان لایحه را تصویب یا رد بکند.
ترکان: در کمپین خودرو خیلی بر سر پراید زدند
ترکان در واکنش به ورود یک ماشین پلاک منطقه آزاد انزلی به پاساژ گفت: ما مخالف این هستیم که ماشین‌ها وارد پاساژ شوند و توصیه می‌کنیم این‌ها با ماشین وارد پاساژ نشوند. ماشین‌ها تصادف می‌کنند حالا یک دفعه هم ماشین پلاک منطقه آزاد تصادف کرده نمی‌توانیم بگوییم این مشکل از منطقه آزاد است. اکنون فقط جنبه ماشین‌های لوکس منطقه آزاد نمایان شده است. ولی با این تصاویر باید خوشحال باشیم که فقط پراید نیست که مشکل دارد و بهترین ماشین‌های دنیا هم چپ می‌کنند. در کمپین نخریدن خودرو خیلی بر سر پراید زده شد و سر به سر آن گذاشتند.
وی در پاسخ به سؤال که قطب سوم گردشگری چه شد؟ گفت: قرار بود در چابهار قطب سوم خودروسازی را بسازیم اما وقتی دیدیم شرایط کشور در حال بهتر شدن است، در دوران تحریم مجبور بودیم با چند کشور خاص کار کنیم الآن فضا گشوده شده و منتظر هستیم با همه خودروسازی‌ها مذاکره کنیم.
ترکان: نگفته‌ام رسانه‌ها حرام‌خوارند
دبیر شورای مناطق آزاد در پاسخ به سؤالی که آیا گفته‌اید رسانه‌ها حرام خوارند؟گفت: من نگفته‌ام رسانه‌ها حرام خوار هستند. من راجع به حرام خواری بحثی کرده‌ام ولی نمی‌دانم کجا استنباط از این کردند که روی سخنم با رسانه‌هاست.
ترکان در پاسخ به مخالفت با وزیر برای کمک به بورس گفت: معتقدم که قیمت گاز خوب است، الآن قیمت طوری است که با همین 13 سنت که نرخ بازگشت سرمایه از همه صنایع در پتروشیمی بیشتر است. نرخ سود پتروشیمی‌ها همین الآن از همه رشته های صنعتی کشور بالاتر است.
ایسنا