ترمز رشد بیکاری هنوز کشیده نشده است؛ این را تازه‌ترین گزارش مرکز آمار می‌گوید. گزارشی که از رشد 0.1درصدی نرخ بیکاری خبر می‌دهد؛ بیکاری 10.9درصدی در تابستان 1394. این می‌تواند همان زنگ خطری باشد که بارها و بارها نسبت به آن هشدار داده شده بود. نه فقط کارشناسان که خود مسوولان دولتی نیز، پیش از این‌بارها از نگرانی‌هایشان در خصوص رشد بیکاری که گاهی از آن به ورود سیل جدید بیکاران برای یافتن شغل یاد می‌کردند، گفته بودند.
گزارش مرکز آمار حاکی از آن است که نرخ بیکاری 10.8درصدی فصل بهار، در فاصله سه ماه بعد از آن به 10.9درصد رسیده است. براساس این گزارش نرخ مشارکت اقتصادی در تابستان امسال برابر 38.9درصد بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته 1.7 واحد‌درصد افزایش و نسبت به بهار امسال 0.9 واحد‌درصد رشد پیدا کرده است. اما بیکاری رو به گسترش در تابستان امسال، در برخی استان‌ها بیشتر از سایر نقاط کشور دامنگیر جمعیت 10 سال و بیشتر شده است به نحوی که 6 استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان رضوی، کرمانشاه، اصفهان و لرستان با نرخ بیکاری بالاتر از 12.61درصد در نقشه اشتغال کشور به رنگ قرمز ظاهر شدند. فصل دوم امسال، چهارمحال و بختیاری بیشتر از سایر استان‌ها درگیر پدیده بیکاری بوده که با نرخ 16درصدی پیشتاز است. البته وضعیت کرمانشاهی‌ها هم چندان مساعد نبوده است؛ این استان هم بیکاری 15.2درصدی را در فصل تابستان تجربه کردند.
براساس گزارش مرکز آمار در تابستان امسال جمعیت بیکاران کشور برابر با 2 میلیون و 735هزار و 419 نفر بوده است. جمعیت بیکاران در بهار امسال برابر 2 میلیون و 647هزار و 233 نفر بوده است. به این ترتیب جمعیت بیکاران کشور در فاصله یک فصل در سال جاری معادل 88هزار و 186 نفر افزایش پیدا کرده است. همچنین 12.2درصد از این جمعیت مربوط به نقاط شهری و 7.4درصد به نقاط روستایی تعلق داشته است. به این ترتیب در تابستان امسال جمعیت 25 میلیون و 139هزار و 49 نفر بوده است. این جمعیت در بهار امسال 21میلیون و 861هزار و 106 نفر بوده است.
رشد 1.4 واحد درصدی بیکاری نسبت به تابستان قبل
تابستان سال قبل بود که نرخ بیکاری بعد از مدت‌ها تک رقمی شد. سال گذشته همین روزها بود که مرکز آمار نرخ بیکاری تابستان 93 را معادل 9.5درصد اعلام کرد؛ برآوردی که با وجود برخی ابهامات نسبت به صحت آن، امیدواری‌هایی در خصوص کاهش روند بیکاری را به همراه داشت. اما تغییرات نرخ بیکاری در فاصله تابستان سال گذشته تاکنون نشان می‌دهد که این امیدواری‌ها چندان قابل اتکا نبوده است. در فاصله تابستان سال گذشته تاکنون نرخ بیکاری معادل 1.4 واحد‌درصد رشد داشته است. اما وضعیت بیکاری در روستاها نسبت به مناطق شهری همچنان بهتر است. در تابستان امسال نرخ بیکاری در روستاها معادل 7.4درصد بود. این گروه مشارکت اقتصادی 41.1درصدی هم در این مدت داشتند. البته بدان معنا نیست که روستاییان از وضعیت رو به گسترش بیکاری در سراسر کشور مصون مانده‌اند. نرخ بیکاری در مناطق روستایی در تابستان سال گذشته معادل 7درصد بود که تغییرات سال جاری نشان از رشد 0.4 واحد‌درصدی این نرخ در فاصله تابستان امسال نسبت به سال 93 دارد.
بیکاری فراگیر زنان
تغییرات نرخ بیکاری در تابستان امسال بیانگر آن است که بیکاری در میان زنان همچنان فراگیرتر است. در حالی نرخ بیکاری میان زنان در دومین فصل امسال 19.9درصد بود که مردان بیکاری 8.9درصدی را در این فصل پشت سرگذاشتند. برپایه این گزارش؛ نرخ مشارکت اقتصادی در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی همانند بهار سال جاری کمتر بوده است. نرخ مشارکت اقتصادی زنان در تابستان امسال معادل 13.8درصد بود و در مقابل مردان مشارکت 64.2درصدی در اقتصاد داشتند.
بیکاری 16درصدی در چهارمحال و بختیاری
اما همانطور که اشاره شد، میزان بیکاری در تمام استان‌ها یکسان نیست. برخی استان‌ها از پتانسیل بیشتری در ایجاد شغل برخوردارند. در بررسی شاخص‌های عمده نیروی کار به تفکیک استان‌ها در تابستان 94 نشان می‌دهد، که استان‌های چهارمحال و بختیاری با 16درصد و کرمان با 6.5درصد کمترین نرخ بیکاری را ثبت کردند. بعد از چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه بیکاری 15.2درصدی و پس از آن خراسان رضوی با بیکاری 14.2درصدی بیشترین میزان بیکاری در سراسر کشور را داشتند. اما بعد از کرمان وضعیت بیکاری در آذربایجان شرقی نسبت به سایر استان‌ها بهتر بود؛ این استان در تابستان امسال بیکاری 6.6درصدی را تجربه کرد. وضعیت نرخ بیکاری در خراسان جنوبی با نرخ 7.2درصد بهتر از استان‌های دیگر بود.
اما بیشترین مشارکت اقتصادی در تابستان امسال در استان گیلان با نرخ 44.2درصدی به ثبت رسیده است. در مقابل هم کمترین میزان مشارکت اقتصادی در این مدت مربوط به سیستان و بلوچستان با نرخ 29.5درصد بوده است. طبق گزارش مرکز آمار؛ استان تهران در مدت زمان مورد نظر بیکاری‌ای معادل 9.2درصد داشت که این میزان به نسبت کمتر از نرخ متوسط بیکاری در کشور بوده است. اما در تابستان پایتخت مشارکت اقتصادی 37.7درصدی داشته است.
بخش خدمات در صدر فعالیت‌های اقتصادی
گزارش تهیه شده در مرکز آمار نشان می‌دهد که 8.5درصد جمعیت شاغل در تابستان امسال دارای اشتغال ناقص بوده‌اند، البته این شاخص در بین مردان بیشتر از زنان و در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری بود. همچنین نرخ اشتغال ناقص نسبت به بهار امسال، 0.7درصد کاهش پیدا کرده است. بررسی اشتغال در بخش‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد که خدمات با 48.6درصد بیشترین سهم در اشتغال را به خود اختصاص داده است، در مراتب بعدی بخش‌های صنعت با 32.2درصد و کشاورزی با 19.2درصد قرار دارند. در مقایسه با فصل بهار، بخش خدمات 0.7درصد افزایش، بخش صنعت 0.8درصد کاهش و بخش کشاورزی بدون تغییر باقی مانده‌اند. برهمین اساس، بررسی نرخ بیکاری جوانان 24-15 ساله حاکی از آن است که 25.7درصد از جمیعت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند؛ این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده و نسبت به فصل مشابه در سال گذشته 0.2درصد افزایش و نسبت به فصل قبل 2.4درصد کاهش یافته است. نرخ بیکاری جوانان 29-15 ساله نیز حاکی از آن است که 23.4درصد از جمعیت فعال، بیکار بوده‌اند و این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.
طبق گزارش مرکز آمار ایران، سهم شاغلان 15ساله و بیشتر با ساعت کار معمول 49ساعت و بیشتر نشان می‌دهد، 41درصد آنها به‌طور معمول بیش از 49ساعت در هفته کار می‌کنند که نسبت به فصل قبل 2درصد افزایش داشته است؛ این شاخص که یکی از نماگرهای کار شایسته است، نشان می‌دهد در کشور سهم زیادی از شاغلان بیشتر از استاندارد کار می‌کنند.
تعادل