کاهش قیمت دلار با افت بهای نفت خام و همچنین کاهش قیمت پلیمرها در بازار آزاد در حالی با عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا در حالی مصادف شدند که نهایتا بازگشت نسبی خریداران شرایط نسبتا مطلوبی را برای این معاملات رقم زد. با توجه به افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و تقویت روزشمار تقاضا در روزهای باقیمانده تا پایان سال، به نظر می‌رسد می‌توان به رونق این بازار در آینده بیش از پیش امیدوار بود. افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا در کنار افزایش عرضه محصولات پلیمری در بازار آزاد با قیمت‌هایی پایین را باید سرعت‌گیر بهبود حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا در این روزها بدانیم؛ هرچند که هنوز هم آینده این بازار با اجرایی شدن احتمالی برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
نویسنده:
محمد‌حسین بابالو
پس از افزایش قیمت‌های پایه در هفته جاری انتظار داشتیم تا حجم معاملات کاهش یابد ولی باز هم شرایط کلی معاملات پلیمرها وضعیتی را پدید آورد که می‌توان برای تشریح اوضاع آن از واژه مطلوب استفاده کنیم. با توجه به عقب‌نشینی خریداران و شرایط خاص معاملات همچنین کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی حجم معامله فعلی را نیز باید مهم ارزیابی کرد که البته هر چه به روزهای پایانی سال نزدیک‌تر شویم، انتظار داریم تا حجم معاملات افزایش یابد. این وضعیت نشان می‌دهد که در بازار داخلی تقاضای موثر و حجم تولید در صنایع پایین‌دستی افزایش یافته که سیگنال مثبت و مهمی برای کل بازار به شمار می‌آید.
به‌صورت کلی در معاملات روز گذشته شاهد ثبات نسبی معاملات بودیم و رقابت برای خرید به ندرت تجربه شد تا جایی که اغلب گریدها وارد مچینگ شدند؛ هرچند که بسیاری از آنها باز هم مورد معامله قرار گرفتند. بالابودن حجم عرضه پلیمرها در بورس کالا، تقویت نسبی حجم معاملات سلف مچینگ، افزایش قیمت‌های پایه اغلب گریدها که به کاهش جذابیت خرید منجر شده است، توجه به انواع OFF گرید همچون گذشته، ورود بخش بزرگی از کالاها به مچینگ، کاهش آرام قیمت دلار، امیدواری به اجرایی شدن برجام در پایان هفته جاری، بازگشت تقاضا برای بسیاری از گریدهای PVC، افزایش نسبی جذابیت گریدهای سبک پلی‌اتیلنی، عدم معامله عرضه انواع پلی‌استایرن‌های بانیار پلیمر گنبد در تالار و ورود به مچینگ، توجه به انواع سنگین و گریدهایی که در تولید لوله به کار می‌رود، همچون پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX3 با توجه به نزدیک بودن زمان تقاضای فصلی آنها، بازگشت مجدد تقاضا به پلی‌پروپیلن‌ها و کاهش التهاب در معاملات پلی‌استایرن‌های پتروشیمی تبریز هرچند که هنوز هم برای بسیاری از گریدهای استایرنی شرایط گذشته برقرار است می‌توان مهم‌ترین ویژگی معاملات روز گذشته در رینگ محصولات پلیمری بورس کالا دانست.
در بازارهای جهانی رخداد خطرناکی در حال تجربه شدن است. روز گذشته در آغاز به کار بازارهای جهانی بهای نفت برنت سقوط شدیدی داشت تا جایی که با ثبت قیمت‌هایی نزدیک به 30 دلار، به کمترین حد در 12 سال گذشته رسید؛ هرچند که باز هم رشد قیمت پیدا کرد. این مطلب را باید بسیار جدی تلقی کرد؛ زیرا نشان می‌دهد که به‌رغم برخی اختلافات جدی بین تولیدکنندگان بزرگ نفت خام، هنوز میل کلی در بازار به سمت افت نرخ‌ها متمایل است، به آن معنی که در صورت ادامه این شرایط ممکن است بهای نفت خام کف 30 دلاری را بشکند؛ بنابراین سقوط قیمت‌های جهانی پلیمرها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در بازار داخلی محصولات پلیمری شاهد کاهش نسبی قیمت‌ها هستیم تا جایی که اغلب کالاها و گریدهای محصولات پلیمری در بازار آزاد وارد یک فاز کاهشی شد. عقب‌نشینی نسبی خریداران، انتظار اجرایی شدن برجام در کنار جهت‌گیری کاهشی قیمت‌ها، افزایش حجم عرضه‌ها و امید به کاهش بیشتر قیمت‌ها را می‌توان مهم‌ترین دلایل افت نرخ در بازار آزاد برشمرد؛ هرچند که می‌تواند تا روزهای آینده ادامه داشته باشد.
مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت‌ها را باید افزایش عرضه در بازار دانست که البته غالب این روند رشد عرضه‌ها با محوریت بورس کالا تجربه می‌شود. نگاهی به حجم معاملات در هفته گذشته که توانست حجم معامله پلیمرها را به بیشترین حد از ابتدای آبان‌ماه تاکنون ترقی بخشد را باید مهم‌ترین نکته در این خصوص دانست؛ زیرا هم‌اکنون این حجم معاملات به بازار داخلی تزریق شده و در نهایت با برتری عرضه بر تقاضا، به کاهش قیمت‌ها منتهی شد. از سوی دیگر حجم بالای معامله پلیمرها در بورس کالا در شرایطی رخ داد که بازار منتظر اعلام افزایشی قیمت‌های پایه بود بنابراین با حفظ جانب احتیاط و افزایش حجم خرید، به مقابله با این وضعیت جدید پرداخت بنابراین عرضه‌های فعلی با قیمت‌های تمام شده نسبتا پایین‌تری صورت گرفته است که فاکتور مهمی برای نزولی شدن قیمت‌ها به شمار می‌رود. البته افزایش قیمت‌های پایه خود به‌عنوان فاکتور مهمی در برابر کاهش بیشتر قیمت‌ها خودنمایی می‌کند. بنابراین شاید این روند کاهشی در هفته آینده ادامه پیدا نکند؛ هرچند که در روزهای پیش رو هنوز پتانسیل کاهش بیشتر قیمت‌ها وجود خواهد داشت.
تاثیرگذاری کدهای معاف از مالیات
یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت‌ها را باید کدهای معاف از مالیات دانست؛ زیرا شرکت‌های عضو سامانه بهین یاب که در مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی حضور دارند چون معاملات و عرضه‌های محصولاتشان در منطقه اصلی اقتصادی صورت نگرفته و شکل صادراتی پیدا می‌کند از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. همین مطلب به ظاهر ساده باعث بروز اختلالات بسیاری در روند عرضه‌ها شده؛ زیرا شنیده‌های بسیار و متواتری حکایت از آن دارد که بخشی از خریداران با این ویژگی‌ها اقدام به خرید کرده ولی کالا را به جای انتقال به مناطق آزاد یا ویژه اقتصادی در بازارهای مصرف به فروش می‌رسانند که حداقل خروجی آن کاهش قیمت تمام شده برای فروش در بازار داخلی خواهد بود. این مطلب را باید یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی برشمرد.
جواد موسوی، مدیر کالایی کارگزاری اطمینان سهم معتقد است که هم اکنون بخش بزرگی از معاملات در بورس کالا به این‌گونه کدهای معاف از مالیات مربوط بوده تا جایی که برای معامله برخی گریدهای خاص حتی تا 70 درصد از حجم معاملات را در برمی‌گیرد. به عقیده وی، آن دسته از عرضه‌کنندگانی که خود در مناطق آزاد یا ویژه قرار دارند منافع بیشتری از این شیوه معامله به‌دست می‌آورند؛ زیرا فرآیند معاملاتی از منطقه آزاد به سمت منطقه آزاد یا ویژه دیگری سهولت بیشتری دارد. در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که در برابر این قبیل معاملات سختگیری‌هایی انجام شده که از آن جمله می‌توان از اجباری شدن استفاده از باربری شرکت بازرگانی پتروشیمی اشاره داشت؛ هرچند که این مطلب راهکار قطعی برای حل این مشکل نخواهد بود. با توجه به این شرایط باید گفت که اقدام بورس کالا در این خصوص نه تنها مفید بلکه لازم و ضروری است تا شرایط برای همه یکسان باشد. در‌صورت بازبینی سامانه بهین یاب قطعا بخش بزرگی از این قبیل مشکلات و راه‌های دور زدن قوانین از بین خواهد رفت.
دنیای اقتصاد