کمتر از دو ماه از امضای توافقنامه تولید مشترک ورق‌های فولادی کیفیت API-X60 و گریدهای بالاتر مورد استفاده در صنایع نفت و گاز (که در حال حاضر از طریق واردات تامین می‌شود) بین شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و اکسین خوزستان می‌گذرد، اما خبرها حاکی از آن است که برای دومین بار سفارش‌های لوله‌های فولادی به شرکت TMK روسیه داده شده که البته تمامی این موارد خلاف سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی نیز است.
براین اساس، معاون ارشد شرکت TMK روسیه که بزرگ‌ترین تولیدکننده لوله‌های فولادی مورد نیاز در صنعت انرژی در روسیه است، اعلام کرد که در حال مذاکره با ایران به منظور تامین لوله‌های نفتی مورد نیاز این کشور است.
این درحالی است که دو شرکت بزرگ فولادی مبارکه اصفهان و اکسین خوزستان برای تامین این محصول به شرکت‌های نفت و گاز اعلام آمادگی کرده‌اند و حتی به اذعان مدیران ارشد این شرکت‌ها در فهرست مشتریان مورد تایید سازمان‌های مصرف‌کننده قرار دارند، از این رو واردات این محصول در شرایطی که فولادسازان شرایط سختی را از نظر اقتصادی پشت سر می‌گذارند و همچنین در راستای اقتصاد مقاومتی تمام همت خود را بر بومی شدن محصول یاد شده به کار بسته‌اند، در جهت خلاف حمایت از تولید داخل و سیاست‌های کلی کشور است، چرا که به اعتقاد این مدیران به جای محصول نهایی باید مواد خام یا محصولاتی که در داخل کشور تولید نمی‌شود، وارد شود.
از سویی دیگر شنیده‌ها حاکی از آن است که شرکت‌های وارد‌کننده، به ازای طلب خود نسبت به واردات لوله‌های فولادی و گازی اقدام می‌کنند.
بهرام سبحانی، مدیر عامل فولاد مبارکه در این باره گفت: بررسی اهداف سند چشم‌انداز حاکی از آن است که میزان ورق‌های فولادی مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های خطوط لوله انتقال گاز طی سه سال آینده به بیش از 2/5 میلیون تن بالغ می‌شود که این میزان از ظرفیت نصب شده در کارخانجات لوله‌سازی کشور فراتر نخواهد رفت.
به گفته وی، تامین ورق فولادی مورد نیاز صنایع تولیدکننده لوله‌های انتقال سیالات همواره مورد توجه خاص فولاد مبارکه قرار داشته به‌طوری‌که طی سال‌های گذشته بیش از 1/3 میلیون تن انواع ورق‌های API برای گاز شیرین در این شرکت تولید و در اختیار کارخانه‌های لوله‌سازی کشور قرار گرفته است.
سبحانی تصریح کرد: علاوه بر این، شرکت فولادمبارکه با استراتژی توسعه کیفی سبد محصولات تولیدی خود در حوزه صنایع نفت و گاز، از دو سال قبل اقدام به سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای کسب دانش فنی و نصب تجهیزات لازم برای سولفور‌زدایی در واحد فولادسازی برای تولید فولادهای کیفی کرده و در سال 94 توانمندی لازم برای تولید ورق‌های API X65 , API X60 با گوگرد پایین که مناسب برای محیط‌های گاز ترش است را به دست آورد.
وی افزود: ضمنا با توجه به توانمندی ایجاد شده در واحد فولادسازی قابلیت تولید تختال‌های مورد نیاز برای تولید پلیت حتی با کیفیت API X80 برای مصرف در محیط گاز ترش نیز وجود دارد که برای مورد اخیر از طریق تفاهم‌نامه همکاری منعقده با شرکت فولاد اکسین قابلیت تبدیل آن به پلیت مورد نیاز لوله‌سازان در کشور فراهم شده است. وی تاکید کرد: با عنایت به مراتب فوق و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، شرکت فولاد مبارکه هم اکنون قادر است کلیه نیازهای صنایع نفت و گاز کشور تا گریدهای X65 مقاوم به محیط گاز ترش را به تنهایی و گرید X80 را نیز با مشارکت شرکت فولاد اکسین مطابق با استانداردهای روز دنیا تولید و عرضه کند.
مدیر‌عامل فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: توانمندی‌ها و ظرفیت‌های ایجاد شده در زمینه تولید ورق‌های فولادی و لوله‌های قطور بی‌شک برگ زرین دیگری از افتخارات صنعتگران کشور است که بهره‌مندی از آن که زمانی جزو آمال و آرزوهای صنعت نفت و گاز کشور بوده به‌طور قطع از مصادیق بارز عمل به رهنمودهای مقام معظم رهبری در جهت اجرای عملی اصول اقتصاد مقاومتی با نگاه به توانمندی‌های داخلی است که سرلوحه کار تمامی کارگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی‌ایران بوده و خواهد بود، بنابراین پذیرش خبر قرارداد تامین لوله از شرکت‌های روسی که این روزها در برخی جراید عنوان شده دور از ذهن بوده و در صورت صحت این خبر، اتخاذ چنین تصمیمی توسط دولتمردان و مدیران صنعت نفت و گاز با هر توجیهی نظیر آزادسازی پول‌های بلوکه شده در خارج از کشور حاصلی جز ابتر ماندن سرمایه‌گذاری‌های داخلی که در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و با هدف قطع وابستگی انجام گرفته نخواهد داشت.
سبحانی گفت: از معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت انتظار داریم اکنون که واحدهای فولادسازی با انباشت کالای تولیدی در انبار با مشکل نقدینگی و کاهش تولید مواجه هستند قبل از اینکه این تصمیمات به مرحله عملیاتی برسد مانع انجام آن شوند.
مدیر عامل فولاد اکسین خوزستان نیز در این خصوص گفت: به‌رغم اعلام آمادگی شرکت‌های بزرگ تولیدی مبنی بر امکان تامین نیازهای ساخت لوله‌های انتقال نفت و گاز در داخل کشور، واردات این گونه محصولات فولادی نهایی معنا و مفهومی ندارد.
عزیزقنواتی با بیان اینکه، براساس سیاست‌های کلی نظام، تمام دستگاه‌ها باید در راستای حمایت از تولید داخل و اقتصاد مقاومتی گام بردارند، افزود: این درحالی است که مدیران کارخانه‌های تولیدی فولادی در سخت‌ترین شرایط اقتصادی قرار دارند، واردات این لوله‌های فولادی ضربه سختی به این صنعت وارد خواهد کرد.
وی با تاکید براینکه درحال حاضر شاهد قطع وابستگی حساس‌ترین محصول مورد نیاز صنعت نفت و گاز کشور هستیم گفت: با قاطعیت اعلام می‌کنم محصول تولیدی مشترک دو شرکت مبارکه و اکسین خوزستان و براساس اخذ استانداردهای معتبر به‌طور کامل قابل رقابت با تولید مشابه خارجی است.
قنواتی ظرفیت اسمی‌تولید ورق‌های فولادی کیفیت API-X60 و گریدهای بالاتر مورد استفاده در صنایع نفت و گاز را یک میلیون و 50 هزارتن اعلام و تصریح کرد: هم‌اکنون سالانه نیاز وزارت نفت به ورق‌های فولادی یک میلیون تن است که امروز به‌طور کامل بومی‌شده است.
وی بابیان اینکه تولید ورق‌های مذکور از حدود 10 ماه پیش در کشور آغاز شده است، افزود: از این رو بستری فراهم شده تا در صورت هر گونه محدودیت‌های بین‌المللی احتمالی در آینده در تولید این محصول خودکفا باشیم.
مدیر‌عامل فولاد اکسین خوزستان تاکید کرد: ورق فولادی کیفیت API-X60 و گریدهای بالاتر برای انتقال خطوط گاز صادراتی شیرین است که در شرکت لوله‌سازی صفا به لوله تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ورق‌های فولادی مذکور برای تامین نیاز صنایع نفت و گاز هم‌اکنون از کشورهای چین، برزیل و آلمان وارد می‌شود، افزود: با خودکفا شدن در این زمینه سالانه یک میلیارد و 100 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی صورت می‌گیرد.
قنواتی درخصوص میزان سرمایه‌گذاری برای تولید ورق‌های فولادی یاد‌شده افزود: این شرکت تاکنون 400 میلیون دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است که درصورت واردات آن از خارج این میزان سرمایه ملی به هدر خواهد رفت ازاین رو با توجه به اینکه ما جزو مشتریان مورد تایید وزارت نفت هستیم و به رغم اعلام آمادگی برای تامین لوله‌های فولادی نفتی، واردات این محصول از نظر اقتصادی توجیهی برای اقتصاد کشور نخواهد داشت.
شرکت TMK بعد از رفع تحریم‌های ایران در ماه ژانویه مقداری لوله‌های فولادی به ایران فروخت و حالا امیدوار است تا بتواند در این زمینه با ایران قرارداد بلندمدت ببندد.
به گفته ولادیمیر اشماتوویچ، معاون ارشد TMK در استراتژی و توسعه کسب و کار، ایران بازار بسیار مهمی‌برای ما است و حالا که تحریم‌های ایران برداشته شده است ما قصد داریم به‌صورت جدی در بازار ایران حضور پیدا کنیم.
وی افزود: بخش زیرساخت صنعت نفت ایران قبل از تحریم قدیمی و فرسوده بود حالا قدیمی‌تر و فرسوده‌تر هم شده است و ایران نیاز به همه چیز دارد از قبیل انبارهای ذخیره، تانکرها و پالایشگاه‌ها.
شرکت TMK قبل از تشدید تحریم‌ها علیه ایران نیز یکی از تامین‌کنندگان مهم لوله‌های فولادی موردنیاز ایران بود.
این شرکت حتی کارخانه‌ای را در ولگاگراد در جنوب روسیه احداث کرده بود تا بتواند لوله‌های فولادی تولیدی خود را در این کارخانه با کشتی و از طریق رود ولگا به دریای خزر برده و از آنجا به ایران صادر کند.
وی اظهار کرد: لوله ما در ایران بسیار شناخته شده است، این شرکت روسی حتی تامین‌کننده لوله‌های فولادی موردنیاز صنعت نفت آمریکا و برخی دیگر از کشورهای نفتی دنیا نیز به شمار می‌رود.
بر اساس این گزارش، تامین مواد اولیه و تجهیزات صنعت نفت دو بازیگر اصلی دارد. یکی تولیدکننده که باید مطابق نیاز مشتری تولید و تحویل دهد و دیگری وزارت نفت که باید به دنبال توسعه زنجیره ارزش خود از محل تولید داخل کشور باشد.
به نظر می‌رسد دو طرف این بازی فعلا در خواب زمستانی به‌سر می‌برند و فعلا خارجی‌ها بیشتر از داخلی‌ها بیدار بوده و از لغو تحریم‌ها سود می‌برند.
دنیای اقتصاد