درپی انتشار خبر تورم 21.8 درصدی فروردین ماه 91 طی هفته گذشته از سوی بانک مرکزی که در مقایسه با تورم اسفند 90 تنها 0.3 درصد افزایش داشت، شبهاتی از سوی برخی مخاطبان و مردم درباره تناقض این نرخ با اوج گرانی‌ها در فروردین ماه امسال مطرح گردید که گروه اقتصادی فارس با انتشار گزارشی تحت عنوان "رشد 0.3 درصدی تورم را چگونه با گرانی 154 درصد کالاها توجیه کنیم؟ " خواستار پاسخگویی بانک مرکزی به این شبهات و شفاف سازی درباره نحوه محاسبه نرخ تورم فروردین ماه شد.
هر چند محاسبات نرخ تورم فرایند علمی و کارشناسی خاص خود را دارد و شاید برای برخی متخصصان حوزه اقتصاد رشد 0.3 درصدی تورم هم قابل توجیه باشد، ولی این شبهه برای عموم مردم وجود داشت که چگونه در اوج گرانی ها تورم حداقل افزایش را دارد.
درپی درخواست خبرگزاری فارس از بانک مرکزی برای ارائه پاسخ شفاف و قانع کننده به این شبهه، بانک مرکزی نیز در سریع ترین زمان ممکن با ارائه پاسخ کارشناسی و علمی به این گزارش، جزئیات محاسبه نرخ تورم فروردین ماه سال 91 و مقایسه آن با تورم اسفند سال 90 را به شرح زیر اعلام کرد.
در پاسخ بانک مرکزی به این گزارش آمده است: احتراماً،بازگشت به مطلب مندرج در آن خبرگزاری مورخ 26/2/1391 تحت عنوان « بانک مرکزی پاسخ دهد: رشد 0.3 درصدی تورم را چگونه با گرانی 154 درصد کالاها توجیه کنیم؟ » به استحضار می‌رساند:
1- نرخ تورم 21.5 درصدی در پایان سال 1391 مربوط به تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در دوازده ماهه منتهی به اسفند 1391نسبت به دوازده ماه منتهی به اسفند 1389 است و از کسر زیر بدست آمده است.
اعداد صورت کسر مربوط به شاخص های ماهانه فروردین 1390 الی اسفند 1390 و اعداد مخرج کسر مربوط به فروردین 1389 الی اسفند 1389 است.
نرخ تورم 21.8درصدی در فروردین 1391 از محاسبه کسر زیر بدست آمده است:
با دقت در اعداد دو کسر و بنابر ماهیت محاسبه تورم، 20 عدد شاخص در محتویات دو کسر بالا با هم برابر است. اختلاف کسر پائین و بالا در حذف عدد 256.1 (فروردین 1390) و 214 (فروردین 1389) به ترتیب از صورت و مخرج کسر بالا و اضافه شدن عدد شاخص فروردین 1391 (یعنی317.2) به صورت و عدد256.1 (فروردین 1390) به مخرج کسر پائین است.
2- درصد تغییرهای قیمت ذکر شده برخی از اقلام سبزی مانند خیار، گوجه فرنگی و ... مربوط به گزارش هفتگی قیمت اقلام خوراکی در شهر تهران در هفته منتهی به اول اردیبهشت1390 است که سطح قیمت اقلام خوراکی را با قیمت هفته مشابه سال قبل مقایسه می‌کند.
این گزارش نشان می‌دهد قیمت گوجه فرنگی در دوره مذکور چه افزایش قیمتی داشته است ولی تغییرات قیمت در 51 هفته دیگر سال را در نظر نمی‌گیرد. نقص در قیاس اعداد 154 درصد و تغییر 0.3 درصدی نرخ تورم در همین جا نمایان می‌شود چرا که شاخص تورم تغییرات قیمت کلیه اقلام مصرفی خانوارها را با احتساب وزن هزینه‌ای مصرف آنها در دوازده ماه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه قبلی اندازه گیری می‌کند. همچنین اینکه اعداد ذکر شده در خصوص گوجه فرنگی، گوشت و ... فقط رشد قیمت اقلام در یک مقطع یک هفته‌ای از دو سال را اندازه گیری می‌کند. از طرف دیگر شاخص تورم فقط شامل تغییرات چند قلم کالای نامبرده نیست بلکه تغییرات قیمت همه اقلام مصرفی خانوار را در تمام فصول سال شامل می‌شود.
البته ممکن است قیمت برخی از اقلام (به ویژه اقلام فصلی مانند سبزی‌ها و میوه‌ها) در مقاطعی افزایش یا کاهش شدید داشته باشد به همین دلیل نرخ تورم را در یک دوره سالانه تعریف می‌کنند که برآیند این تغییرات در دو دوره‌ای که با هم مقایسه می‌شود، وجود داشته باشد.
خبرگزاری فارس