براساس تعریف کارشناسان، گردشگری در چارچوب الگوهای فضایی خاص عمل می‌کند؛ یکی از این الگوهای فضایی، گردشگری شهری است. نواحی شهری به علت آنکه جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بسیار زیادی دارند، غالبا مقاصد گردشگری مهمی محسوب می‌شوند. شهرها معمولا از جاذبه‌های متنوع و بزرگی شامل موزه‌ها، بناهای یادبود، تئاترها، استادیوم‌های ورزشی، پارک‌ها، شهربازی، مراکز خرید، مناطقی با معماری تاریخی و مکان‌هایی مربوط به حوادث مهم با افراد مشهور برخوردار هستند که این خود گردشگران بسیاری را جذب می‌کند.
در پژوهشی که اخیرا توسط حامد فامیل نوروزی، شهرام شریفی و آیلین شیدایی انجام شده، نقاط ضعف و قوت گردشگری شهری در کلان‌شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است؛ پژوهشی که می‌تواند برای دیگر شهرهای گردشگری کشور که بر توریسم شهری تاکید دارند، مفید و کاربردی باشد.یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از نقاط ضعف گردشگری شهر تهران مربوط به عناصر جانبی نظیر زیرساخت‌ها به‌ویژه هتل و شهربازی‌ها یا سایر بخش‌های تفریحی گردشگری شهری است؛ علاوه بر اینکه کمبود بیش از حد هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها، مهمانسراها و اماکن تفریحی و بازی مانند شهربازی باعث کاهش میزان جذب یا نگهداشت گردشگران در کلان‌شهر شده، مقوله کیفیت خدمات هتل‌های موجود یا سطح ایمنی شهربازی‌های فعلی که در سطحی بغرنج قرار دارد نیز مزید بر علت شده است.
اشکالات این بخش علاوه‌بر کمبود کمی این زیرساخت‌ها مشتمل بر هتل و شهربازی از یک طرف و پایین بودن کیفیت خدمات هتل‌ها و شهربازی‌ها از سوی دیگر به این امر دامن می‌زند. بنابراین این پژوهش تصریح می‌کند برای رفع نارضایتی گردشگران، بهبود و ارتقای سطح کیفیت عناصر مفروض، در اولویت قرار دارد. این اولویت‌بندی، مدیریت و مصرف هدفمند منابع محدود مقصد را میسر ساخته و به ارتقای تصویر گردشگری شهری تهران و رضایت دیدارکنندگان این مقصد کمک می‌کند.پژوهشگران در این تحقیق با توجه به مشکلات موجود، 18 راهکار و راهبرد را برای توسعه تسهیلات و ساماندهی خدمات گردشگری در مناطق 22گانه شهرداری تهران ارائه کرده‌اند؛ راهکارهایی که به گفته آنها موجب افزایش گردشگران می‌شود.
ارتقای کیفیت تسهیلات و خدمات گردشگری در حوزه زیرساخت‌های گردشگری شهری تهران با تاکید بر افزایش تعداد مراکز اقامتی و پذیرایی و شهربازی و در عین حال بهبود کیفی خدمات در حال ارائه به گردشگران در مراکز اقامتی و تفریحی موجود در تهران، به عنوان نخستین راهبرد عنوان می‌شود. در همین حال، تهیه طرح‌های لازم برای گسترش تسهیلات و خدمات موجود گردشگری در میان‌مدت در هر یک از مناطق تهران نیز از سوی این پژوهشگران پیشنهاد شده است.تحکیم وضعیت ارتقای تسهیلات و خدمات موجود گردشگری، همچنین تهیه طرح‌های لازم جهت ایجاد تسهیلات و خدمات جدید گردشگری در کوتاه‌مدت و میان‌مدت در هر یک از مناطق تهران به‌عنوان دو راهبرد دیگر طرح شده است.
همچنین گسترش تسهیلات و خدمات گردشگری، فراهم آوردن سطح قابل قبول بهداشتی در مراکز موجود پذیرایی و خدماتی در هر یک از مناطق تهران، احداث مجتمع‌های اقامتی بزرگ در کلان‌شهر تهران برای پذیرش گردشگران و مسافران مطابق با استانداردهای جهانی، ایجاد مراکز خدمات و اقامت گردشگری درجه‌بندی‌شده و عرضه خدمات به صورت استاندارد بالاخص در حوزه مراکز اقامتی و پذیرایی و با تاکید بیشتر بر شهربازی‌ها و نظارت کامل بر قیمت‌ها و مرغوبیت کالاها و خدمات از طریق سازمان بازرگانی، بهداشت و درمان و میراث فرهنگی و گردشگری چند راهبرد مهم دیگر به شمار می‌روند.به اعتقاد این محققان، احداث مجتمع‌های ارزان‌قیمت برای اقشار کم‌درآمدتر جامعه و با تاکید بر اقشار آسیب‌پذیر اجتماعی، تقویت و هدایت صنایع دستی منطقه به سمت همسویی با بازار مصرف گردشگران و سلایق آنها در هر یک ازمناطق تهران و تاکید بر نقش پررنگ بازار گل و گیاه و سایر قابلیت‌های اکوتوریستی شهرها در ایجاد مراکز ارائه محصولات محلی به گردشگران می‌تواند به توسعه تسهیلات و ساماندهی خدمات گردشگری در تهران کمک کند.
در همین حال، فراهم‌سازی دسترسی به خدمات بانکی و مالی در محل مانند شبکه خودپرداز بانکی و گردشگری مجازی، آغاز برنامه‌ریزی برای توسعه تسهیلات و خدمات گردشگری بالقوه جهت اجرا در بلندمدت، اجرای برخی از طرح‌های توسعه تسهیلات و خدمات گردشگری بالقوه گردشگری به صورت سریع، احداث تاسیسات پذیرایی و فضاسازی بیرونی آنها برای گردشگران شهری و انتشار کتابچه‌های راهنمای سفر از سوی سازمان‌های متولی به همراه نقشه مراکز گردشگری منطقه که حاوی تمامی اطلاعات امنیتی، بهداشتی، درمانی ومراکز اداری باشد به صورت مکتوب یا در فضاهای مجازی نیز زمینه‌ساز توسعه گردشگری شهری در تهران خواهد بود.این پژوهش در پایان احداث و نوسازی رستوران‌ها در محدوده کلان‌شهر تهران و مسیرهای ارتباطی منتهی به شهر در هر یک از مناطق تهران را نیز مورد تاکید قرار می‌دهد.علاوه‌بر این راهبردهای 18گانه، پژوهش مذکور بر لزوم توجه به بهبود نیروی انسانی نیز تاکید می‌کند. براساس این تحقیق، کمبود مدیر حرفه‌ای گردشگری و نیروی انسانی که به خوبی آموزش دیده و مناسب بخش گردشگری باشند، در گردشگری تهران مورد اغماض قرار گرفته است. از این رو، برای توسعه صنعت مزبور باید توجه داشت که جهت احراز مشاغل مربوط به گردشگری از افراد توانمند استفاده شود.
دنیای اقتصاد