معادنی که به همراه ۱۰ واحد فرآوری برای ۳هزار و ۵۰۰ نفر به طور مستقیم فرصت شغلی ایجاد کرده‌اند و تاثیر فراوانی در ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی استان دارند. بهره‌برداری از معادن هر منطقه ازجمله مزیت‌هایی است که می‌تواند علاوه بر ایجاد اشتغال و ارزش‌افزوده، رونق اقتصادی مناسبی را نیز به همراه داشته باشد. معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه تاکنون۶۳ پروانه بهره‌برداری از معدن سنگ‌آهن از سوی این سازمان صادر شده، اظهار کرد: صدور ۹۲ پروانه اکتشاف به همراه ۳۴ گواهی کشف در زمینه استخراج سنگ‌آهن از دیگر مجوزهای است که از سوی این سازمان برای بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن صادر شده تا با توجه به در اختیار داشتن ۸درصد کل معادن استان در مجموع برای حدود ۲۸۰۰ نفر به شکل مستقیم فرصت شغلی ایجاد کنند.
معادن سنگ‌آهن خراسان رضوی در شهرستان‌ها خواف، نیشابور، تربت‌حیدریه، سبزوار، کاشمر و... قرار دارند که شهرستان خواف با بیشترین میزان ذخایر معدنی به‌عنوان قطب نخست معادن سنگ‌آهن در استان مطرح است. رضا شجاعی با تایید این مطلب افزود: جلوگیری از خام‌فروشی کانی‌های معدنی از مهم‌ترین رویکردهایی است که علاوه بر تحقق شعار اقتصاد مقاومتی، برای ایجاد ارزش‌افزوده و رونق اقتصادی در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قرار گرفته است. به همین منظور بیشتر معادن سنگ‌آهن استان در داخل محدوده معدنی دارای واحدهای فرآوری تا سطح گندله‌سازی و کنسانتره هستند که این امر تا حدود زیادی موجب جلوگیری از خام‌فروشی محصول می‌شود. البته جدا از این واحدها، هم‌اکنون ۱۰ واحد فرآوری سنگ‌آهن خارج از محدوده‌های معدنی مشغول فعالیت هستند که در مجموع برای حدود ۹۰۰ نفر به‌صورت مستقیم اشتغالزایی داشته‌اند.
میزان خلوص کانی‌های معدنی به ویژه کانی‌های فلزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به گونه‌ای که می‌تواند علاوه بر تسریع در روند فرآوری، در ایجاد ارزش‌افزوده بیشتر تاثیرگذار باشد. معاون امور معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به این موضوع ابراز کرد: خلوص سنگ‌آهن استان از ۴۰ تا ۶۴ درصد متغیر است این در حالی است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده هم‌اکنون برنامه‌ای برای احداث و بهره‌برداری از واحدهای فرآوری پیشرفته به منظور انجام فرآیند تبدیل کنسانتره و گندله به ورق یا شمش‌های فولادی در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت قرار ندارد. البته این برنامه‌ریزی به این معنا نخواهد بود که واحدهای فولادسازی جدید احداث نخواهد شد چرا که هم‌اکنون واحد فولادسازی در استان وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که هم‌اکنون در تمام معادن کشور وجود دارد فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات بهره‌برداری در معادن است که شجاعی نیز به آن اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه واحدهای فرآوری سنگ‌آهن استان بروز است به تبع وضعیت ماشین‌آلات، تجهیزات و فناوری مورد استفاده در آنها با مشکلی روبه‌رو نیست اما متاسفانه براساس آمار به‌دست آمده این امر درباره ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در معادن به‌ویژه معادن سنگ‌آهن صدق نمی‌کند و این موضوع باعث بروز مشکلات فراوانی برای معدنداران شده است. البته با تمهیدات اندیشیده شده هم‌اکنون به‌دنبال روزآمد کردن ماشین‌آلات مورد استفاده در معادن استان هستیم و در این زمینه نیز قدم‌های مثبتی برداشته شده است.
وی ادامه داد: با کاهش قیمت جهانی فولاد میزان تقاضا برای کانی‌های فلزی با کاهش همراه شده و این امر تاثیر فراوانی بر میزان استخراج از این معادن داشته است. با این وجود، این مسئله در برابر مطالبات معوق واحدهای معدنی مشکل چندان مهمی به شمار نمی‌رود به همین منظور بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده اجرای برنامه تهاتر مطالبات با حقوق دولتی در دستور کار است تا در این زمینه تا حدودی از مشکلات واحدهای معدنی سنگ‌آهن کاسته شود.
زیرساخت‌ها فراهم شود
شاید همه بر این باور باشند که تولید و صنعت مهم‌ترین مقوله در زمینه اشتغالزایی است و سایر بخش‌های تولیدی در حاشیه آن قرار دارند. اما باید گفت معادن نیز با توجه به سختی کاری که دارند از توان بسیار بالایی در زمینه ایجاد اشتغال برخوردار هستند.
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان رضوی با بیان اینکه معادن سنگ آهن از مهم‌ترین معادن تاثیرگذار در زمینه ایجاد اشتغال و ارزش‌افزوده استان هستند، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌هایی که در معادن سنگ‌آهن خراسان رضوی وجود دارد این منطقه به‌عنوان عسلویه شرق کشور معروف شده و همین امر می‌تواند بر اشتغال و اقتصاد استان تاثیرگذار باشد.
ظرفیت‌های خراسان رضوی که در زمینه معادن سنگ‌آهن در خود جای داده، می‌تواند کارخانه‌های فولادسازی منطقه را تا مدت‌های زیادی تامین کند. حسین نکاحی با تاکید بر این موضوع افزود: متاسفانه زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری از این معادن فراهم نیست و همین امر باعث بروز مشکلات فراوانی در این زمینه شده است. البته شاید قیمت جهانی آهن تاثیر فراوانی بر روند برداشت این معادن داشته باشد اما فراز و نشیب‌های ایجاد شده در زمینه استحصال کانی‌ها از این معادن معضلات فراوانی را برای مردم منطقه ایجاد کرده که باید با برنامه‌ریزی دقیق اقدامات جدی برای بر طرف کردن آنها در دستور کار قرار بگیرد.
فرسودگی و برداشت به شیوه‌های سنتی از بزرگترین و مهم‌ترین معضلات موجود در معادن کشور است که باعث شده روند برداشت به کندی و مشکلات فراوانی همراه باشد. نکاحی با بیان این مطلب ابراز کرد: توجه نکردن به فناوری، اینکه ماشین‌آلات و تجهیزات در بحث برداشت از معادن، دارای مشخصات فنی و زیربنایی نیست و همین امر باعث افزایش هزینه‌های استخراج و هزینه‌ای مازاد شده است.
وی ادامه داد: البته به‌تازگی با مورد توجه قرار گرفتن بحث‌های اقتصادی مقاومتی، دستیابی به بازارهای جهانی، بکارگیری و استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات به همراه فناوری روز دنیا در زمینه استخراج در برنامه کاری معدنداران قرار گرفته که تحقق این امر می‌تواند گامی رو به جلو برای استفاده از فناوری‌های روز دنیا باشد.
وی افزود: با توجه به طرح‌هایی که دولت و نظام مهندسی در زمینه بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری در معادن کشور در دستور کار قرار داده روند استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات روز نیز تا حدودی قدرت گرفته که البته به نظر می‌رسد کافی نیست. البته معضل فرسودگی و بهره‌مندی واحدهای معدنی از ماشین‌آلات و تجهیزات فقط در خراسان رضوی وجود ندارد بلکه تمام معادن کشور از این مسئله رنج می‌برند که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. وی با اشاره به آزادسازی پهنه بلوکه شده سنگان، تصریح کرد: باید دید با این گونه آزادسازی‌ها چه میزان بهره‌وری، اشتغال و رونق اقتصادی در منطقه ایجاد می‌شود. اینکه در کمتر از یک ساعت چندین درخواست بهره‌برداری ثبت می‌شود به این معنا نخواهد بود که فعالیت گسترده‌ای در زمینه بهره‌برداری از معادن، ایجاد اشتغال و ارزش‌افزوده انجام شده بلکه به این معنا است که روند بهره‌برداری از توانمندی معادن به‌دلیل زمانبر بودن ارزیابی این تعداد درخواست با تاخیر فراوانی همراه خواهد بود.
صمت