نخستین جلسه شورای سیاستگذاری این همایش فرصتی بود تا فعالان حوزه سنگ آهن از بخش دولتی و خصوصی مشکلات این حوزه را مطرح کرده و به دنبال راهکارهایی برای حل آنها باشند.
مسئله اصلی، قیمت تمام شده
رییس هیات عامل ایمیدرو تجمیع واحدهای کوچک سنگ‌آهن و حمایت از آنها را مهم و ضروری خواند و اظهار کرد: در شرایطی که قیمت سنگ‌آهن و فولاد به طوری جدی افت کرده و مشکل رکود وجود دارد، دریافت ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیارد تومان حق‌انتفاع و حقوق دولتی، در شرایط کنونی کارشناسی نیست. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، مهدی کرباسیان در نخستین جلسه شورای سیاستگذاری «چهارمین همایش بین‌المللی سنگ‌آهن» با بیان اینکه مصرف فولاد یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کشورها به شمار می‌رود، گفت: سرانه مصرف فولاد در ایران اکنون بین ۲۰۰ تا ۲۲۰ کیلوگرم است که عدد مناسبی نیست و یکی از دلایل آن رکود و نبود ساخت‌وساز است؛ از این‌رو باید به این حوزه بیشتر توجه شود به طوری که براساس طرح جامع فولاد، سرانه مصرف این فلز به ۳۵۰ کیلوگرم افزایش یابد.
وی ادامه داد: توجه به صنعت فولاد نیازمندِ توجه به سنگ‌آهن است زیرا سنگ‌آهن یکی از ذخایر غنی معدنی ایران است. البته در این زمینه بخش خصوصی، محور اصلی است. رییس هیات عامل ایمیدرو تصریح کرد: رسیدن به چند راهکار مشخص در پایان برگزاری این همایش مورد انتظار است تا بتوانیم براساس راهکارهای ارائه شده در سال آینده برنامه‌ریزی و در دولت، مجلس شورای اسلامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و... بر آنها تمرکز کنیم. کرباسیان گفت: در شرایطی کنونی که قیمت سنگ‌آهن و فولاد به طوری جدی افت کرده و مشکل رکود وجود دارد، دریافت ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ میلیارد تومان حق‌انتفاع و حقوق دولتی، کارشناسی نیست. به گفته وی، این امر سبب شده درحال‌حاضر فشار به واحدها و معادن دوچندان شود. کرباسیان مسئله اساسی را قیمت تمام شده دانست و ادامه داد: کشور ما به سمت تعادل اقتصادی با منطقه و جهان پیش می‌رود و تک نرخی شدن ارز در راستای همین اندیشه است.
وی «قیمت تمام‌شده» را از مباحث اساسی صنعت فولاد و رقابت دانست و افزود: یکی از بحث‌های اساسی، نرخ حمل‌ونقل است که سبب آسیب زدن به واحدهای کوچک سنگ‌آهن می‌شود. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: قیمت سنگ‌آهن در بیشتر معادن کشور قابل رقابت است اما به دلایل دیگری همچون کمبود خطوط راه‌آهن یا بندر، دچار مشکلاتی می‌شویم. کرباسیان تجمیع واحدهای کوچک سنگ‌آهن و حمایت از آنها را مهم و ضروری خواند و گفت: شما پیشنهاد بدهید مثلا دولت، ایمیدرو یا صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی چگونه می‌تواند از کنسرسیوم حمایت کند و چه کمکی می‌تواند داشته باشد.
همگرایی سنگ‌آهنی‌ها و فولادی‌ها
رییس هیات عامل ایمیدرو بر لزوم نزدیک‌تر شدن و همگرایی سنگ‌آهنی‌ها و فولادی‌ها تاکید کرد و افزود: در گذشته سیاست‌گذاری‌های سنگ‌آهن، فولاد و زغال‌سنگ متمرکز با یکدیگر و به صورت یکجا تعیین می‌شدند اما اکنون جدا شده است. کرباسیان با اشاره به برگزاری ۳ دوره همایش بین‌المللی سنگ‌آهن و در پیش بودن همایش چهارم تصریح کرد: ایمیدرو از این نوع همایش‌ها که ریشه علمی داشته باشد، استقبال می‌کند. وی گفت: برگزاری همایش‌های علمی مانند همایش بین‌المللی سنگ‌آهن، اقدامی ارزشمند است و این سازمان از آن حمایت می‌کند تا نتایج آن نصیب بخش معدن و اقتصاد معدنی کشور شود. کرباسیان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: تعدادی از طرح‌های گندله، کنسانتره و آهن اسفنجی تا پایان سال جاری راه‌اندازی می‌شود، بنابراین تولیدات سنگ‌آهن در داخل مورد نیاز خواهد بود و به مصرف داخل می‌رسد.
کمک به کشف قیمت منصفانه
علی پناهی، معاون سازمان بورس کالا نیز با حضور در این نشست گفت: با توجه به اینکه هم فولاد و هم سنگ‌آهن صادراتی از طریق بورس کالا عرضه می‌شود، می‌تواند به کشف قیمت بهینه و منصفانه کمک کند. وی افزود: درباره تامین مالی هم ابزارهایی تعریف کرده‌ایم که گل‌گهر و چادرملو در دو سال اخیر از آن استفاده کرده‌اند. در این جلسه همچنین قدیر قیافه، رییس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران از همراهی‌ها و حمایت‌های ایمیدرو در برگزاری ۳ دوره گذشته همایش تشکر کرد و گفت: برگزاری همایش‌های سنگ‌آهن، هر بار نسبت به گذشته کاربردی‌تر شده که موضوع قابل‌توجهی است.
خام‌فروشی سنگ‌آهن درست نیست
ادغام واحدهای کوچک تولیدکننده سنگ‌آهن موضوعی است که توانست چالش بسیاری میان فعالان بخش خصوصی در این حوزه با فعالان معادن بزرگ ایجاد کند. ناصر تقی‌زاده، مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی گل‌گهر نیز دراین جلسه با اشاره به این موضوع گفت: واحدهای کوچک سنگ‌آهن ۶۰ میلیون تن ظرفیت دارند؛ اگر ادغام نشوند با مشکل روبه‌رو می‌شوند. ما اکنون خریدار سنگ‌آهن از بخش خصوصی آن هم به قیمت روز هستیم. وی افزود: خام‌فروشی سنگ‌آهن درست نیست زیرا کشوری مانند گینه کوناکری حتی اجازه صادرات بوکسیت خود را به تنهایی نمی‌دهد. واحدهایی همچون گل‌گهر یا چادرملو می‌توانند سنگ‌آهن واحدهای کوچک را بخرند.
کاهش تعداد معادن
علیرضا سیاسی راد، دبیر انجمن سنگ‌آهن نیز در این جلسه با ارائه گزارشی از همایش سوم و محورهای احتمالی همایش چهارم و آمار معادن سنگ‌آهن اظهار کرد: از ۱۹۹ معدن سنگ‌آهن پروانه‌دار حدود ۱۸۰ معدن تا اواخر ۹۲ و اوایل ۹۳ فعال بودند که به‌تدریج تعداد معادن فعال کاهش یافته است. وی همچنین به آسیب‌شناسی وضعیت کلی سنگ‌آهن پرداخت و افزود: امسال نسبت به سال قبل قیمت سنگ‌آهن بین ۴۰ تا ۵۰ درصد قیمت بهبود پیدا کرده اما نسبت به سال ۹۲ حدود ۷۰ درصد کاهش هم دارد. وی با بیان اینکه در نشست قبل ما موضوع پسابرجام را داشتیم، افزود: امسال باید در زمینه قیمت‌ها فکر کنیم. دوم بحث تقاضای داخلی را داریم که با توجه به همکاری‌های جدید در کنار صادرات، تقاضای موثر و قابل اتکا داخلی را هم پیش‌بینی می‌کنیم اما موانعی هم در این زمینه داریم. سیاسی‌راد ادامه داد: بر اساس این آسیب‌شناسی ۶ محور اصلی برای همایش چهارم شامل «اصلاح نظام تدبیر زنجیره ارزش سنگ‌آهن ایران، اصلاح نظام حکمرانی بخش معدن ایران، آسیب‌شناسی بازار داخلی و نظام قیمت‌گذاری سنگ‌آهن ایران، الزامات سرمایه‌گذاری خارجی در بخش سنگ‌آهن ایران، تحلیل راهبردهای صادرات سنگ‌آهن ایران و تحلیل راهبردهای بهبود محیط کسب و کار سنگ‌آهن ایران» مورد نظر است.
کمک به سنگ‌آهنی‌ها با برنامه دوساله
محمدرضا بهرامن، رییس هیات مدیره خانه معدن ایران نیز در این جلسه با اشاره به کاهش شدید قیمت سنگ‌آهن، گفت: بیشترین ضربه به سنگ‌آهنی‌ها به دلیل کاهش شدید قیمت بوده در نتیجه دولت باید در یک برنامه ۲ یا ۳ ساله به شرکت‌های سنگ آهنی کمک کنند. وی افزود: به نظر من باید بحث همایش چهارم را به سمت قیمت تمام شده ببریم. باید کاری کنیم که قیمت تمام شده ما رقابتی شود؛ اگر به این سمت برویم سنگ‌آهن استخراج شده در داخل مصرف خواهد شد و نیازی به صادرات هم نخواهیم داشت. اگر می‌خواهیم به سنگ‌آهن فکر کنیم، باید به فولاد هم فکر کنیم حتی پیشنهادم این است که همایش سنگ‌آهن و فولاد باهم برگزار شود.
تسهیلات به معادن نرسید
بهرام شکوری، نایب رییس هیات‌مدیره انجمن سنگ‌آهن نیز در این نشست اظهار کرد: با وجود مشکلات زیاد برای سنگ‌آهن، هنوز این مسئله از سوی مسئولان به عنوان یک بحران تلقی و به رسمیت شناخته نشده است. هر چند دولت مقصر نیست اما تعمیق رکود باعث بحران برای سنگ‌آهنی‌ها شده است. رییس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران افزود: دولت ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای واحدها درنظر گرفته شده اما این تسهیلات شامل معدن نبوده است. وقتی سیاست دولت جمع‌آوری معادن کوچک است دیگر نمی‌توان اقدامی کرد، حتی اگر کنسرسیوم هم تشکیل دهیم در عمل اتفاقی نمی‌افتد. وی ادامه داد: همچنین به این سمت برویم که حاکمیت چه کاری می‌تواند برای ما انجام دهد؛ چون هدف این است که سهم معدن و صنایع معدنی را در تولید ناخالص داخلی افزایش دهیم. دولت هم می‌تواند مانند کشور شیلی مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی و... برای سنگ‌آهنی‌ها در نظر بگیرد. مسئولان اجازه بدهند معدنی‌ها حقوق دولتی و... را صرف طرح‌های توسعه خود کنند و به جای اینکه ما تنها متکی به صندوق یا هر جای دیگری باشیم، همین پول‌های خودمان را هزینه کنیم. همچنین اگر واحدهای کوچک توجیه اقتصادی ندارند بیاییم کنسرسیوم تولید تشکیل دهیم و کارخانه ایجاد کنیم.
صادرات ۱۵ تا ۲۰میلیون تن فولاد در ۱۴۰۴
دستیابی به اهداف ۱۴۰۴ از موضوع‌هایی بود که در این جلسه مطرح شد. تولید سالانه ۵۵میلیون تن فولاد هدفی است که این صنعت برای چشم‌انداز ۲۰ ساله در نظر گرفته است، این در حالی است که تامین مواد اولیه از مهم‌ترین موضوعاتی است که دستیابی به این هدف را محقق می‌کند. در همین‌باره مدیر امور بین‌الملل انجمن سنگ‌آهن اظهار کرد: جا دارد در این جلسه به این نکته اشاره کرد که وقتی ما می‌خواهیم در افق ۱۴۰۴ تولید ۱/۵میلیون تن آلومینیوم داشته باشیم، امارات در نظر دارد که در سال ۲۰۲۵ میلادی یا همان ۱۴۰۴ تولید ۶ میلیون تن آلومینیوم داشته باشد، که بزرگترین تولیدکننده خواهد بود.
کیوان جعفری طهرانی افزود: خیلی از پروژه‌ها در دنیا بر این اساس تعریف نمی‌شود که مواد اولیه را کشور خودشان تولید کند بلکه بسیاری پروژه‌ها از اینکه مواد اولیه آن وارد شود تعریف می‌شود. وی ادامه داد: امارات از هم‌اکنون برای بندرسازی اقدام کرده ولی ما چکار کردیم. آیا برای سنگ‌آهن فکری کرده‌اید؟ ما می‌خواهیم فولاد را صادر کنیم. در حالی که (براساس طرح جامع فولاد) در افق ۱۴۰۴ قرار است ۱۵ تا ۲۰ میلیون تن فولاد صادر شود.
صمت