هفته گذشته تفاهم‌نامه‌ای میان صندوق احیا و یک شرکت سرمایه‌گذاری چینی امضا شد تا براساس آن ۲۰ بنای تاریخی که حتی امکان واگذاری آنها خارج از مزایده به چینی‌ها وجود دارد، در مسیر جاده ابریشم و برای امکان‌سنجی و مطالعات ابتدایی و با هدف بهره‌برداری نهایی به سرمایه‌گذاران چینی معرفی شوند.
با اعلام این خبر از هفته گذشته و با وجود ابهاماتی درباره نوع واگذاری تعداد قابل توجه بناهای تاریخی به سرمایه‌گذارانی خارج از کشور و از سوی دیگر داشتن یک تجربه به نسبت ناموفق از سوی صندوق احیا در واگذاری سه بنای تاریخی به یک شرکت سرمایه‌گذار ایرانی، پرسش‌های زیادی درباره نحوه این واگذاری به چینی‌ها مطرح می‌شود؛ اصلا آنها بر چه اساسی به ایران پیشنهاد ارائه یک بسته ۲۰ تایی را داده‌اند؟ آیا چینی‌ها براساس پیشنهاد پکیج ۲۰ تایی خود شرایط خاصی را از طرف ایرانی درخواست کرده‌اند؟ آیا میزان سرمایه‌گذاری برای بسته کامل ۲۰ بنای تاریخی را اعلام کرده‌اند؟ کاربری این بناها را چه کسی تعیین می‌کند؟ و حتی میزان سرمایه و برآورد قیمت‌ها در این پروژه چه میزان است؟
محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از آثار تاریخی پاسخ‌های نسبتا کوتاهی به این پرسش‌ها می‌دهد.
او نخست با بیان این‌که ابتدا شرکای ایرانیِ این سرمایه‌گذاران چینی به صندوق حفظ و احیا مراجعه کرده و درخواست خود را برای ارائه چنین پکیجی داده‌اند، می‌گوید: پس از فرآیند اتفاقاتی که به مرور و در ریتم زمانی مشخصی رخ دادند مانند سفر رئیس‌جمهور چین به ایران، مطرح شدن بحث جاده ابریشم و برگزاری اجلاس جهانی جهانگردی در ارومیه و در ادامه برگزاری همایش کاروانسرای مسیر جاده ابریشم، آنها تمایل همکاری خود را به ما اعلام کردند و حتی از طرف صندوق احیا چند جلسه در این زمینه با این سرمایه‌گذاران برگزار شد.
مدیر عامل صندوق احیا و بهره‌برداری از آثار تاریخی با بیان این‌که یک کمیته از سوی صندوق احیا موظف به بررسی مسیر راه ابریشم در ایران برای بستن این پکیج به مدت حدود شش ماه شده است، ادامه می‌دهد: طرف چینی نیز کارشناسانی را بررسی توانمندی‌ها در اختیار دارد.
پوینده می‌گوید: بر همین اساس طرف چینی موظف شده تا در مدت ۶ ماه با انجام مطالعات مقدماتی و بررسی اسناد و مدارک نسبت به بهره‌برداری از این بناها اعلام نظر کند.
وی همچنین با بیان این‌که طرف چینی میزان مشخصی برای سرمایه‌گذاری در پروژه پیشنهادی‌اش مشخص نکرده است، بیان می‌کند: قطعا در پکیجی که نهایی شده و به آنها ارائه می‌شود، میزان سرمایه‌گذاری برای مرمت و اجاره و دیگر برآوردها در هر کدام از بناهای معرفی‌شده با یکدیگر متفاوت است، به همین دلیل در حال حاضر امکان اعلام هر نوع قیمتی برای سرمایه‌گذاری آنها وجود ندارد.
او توضیح می‌دهد: نخست باید مبلغ مرمت و میزان سرمایه‌گذاری و دیگر موارد در پکیج ۲۰ تایی که در نهایت به سرمایه‌گذاران چینی ارائه می‌شود، مشخص شود و سپس طرح مطالعات اقتصادی آماده شود.
وی تاکید می‌کند: با توجه به این‌که بناهای تاریخی که باید به طرف چینی ارائه شوند، در مسیر جاده ابریشم قرار دارند، معمولا کاربری پذیرایی و اقامتی می‌گیرند. به گفته پوینده، گروه سرمایه‌گذاران چینی در بحث هتل‌های تجاری نیز مذاکراتی در قالب تفاهم‌نامه‌های کلی داشته‌اند.
ایتالیایی‌ها هنوز برای سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی به تفاهم نرسیده‌اند
مدیر عامل صندوق احیا با تاکید براین‌که پس از برجام، نخست‌وزیر ایتالیا بسته‌های سرمایه‌گذاری از ایران و صندوق احیا برای سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی ایران درخواست کرد، ادامه می‌دهد: پس از آن قرار شد دو طرف ایران و ایتالیا با یکدیگر مذاکره کنند، بنابراین تا کنون صندوق در چندین دوره مذاکراتی را براساس درخواست سرمایه‌گذاران ایتالیایی، با آنها داشته است، که البته هنوز دو طرف هیچ قراردادی را امضا نکرده‌اند. قطعا اولویت اول صندوق احیا سرمایه‌گذاری است.
به گفته‌ی وی، ایتالیایی‌ها اعلام کرده‌اند که می‌توانند تجربیات مرمتی خود را در قبال ارائه بناهای تاریخی به سرمایه‌گذاران این کشور به ایرانی‌ها ارائه دهند، در حالی که خوشبختانه به دلیل تمدن کهن ایرانی‌ها و تجربیات زیاد مرمت‌گران ایرانی، شاید نیازی به این اقدام وجود نداشته باشد.
پوینده پیش‌تر درباره علت واگذاری خارج از مزایده این ۲۰ بنای تاریخی به ایسنا توضیح داده بود: این فراینده در صندوق احیا پیش‌بینی شده که در صورت اعلام آمادگی و توانمندی سرمایه‌گذار خارجی، خارج از مزایده تفاهم و واگذاری‌ها انجام شود. البته این امکان فقط به سرمایه‌گذارانِ خارجی محدود نشده و اگر شرکت‌های داخلی توانمندی لازم را داشته باشند که مثلا ۲۰ بنای تاریخی را «یک‌جا» مرمت و آماده بهره‌برداری کنند، حاضریم با آنها نیز وارد چنین فرایندی شویم و خارج از مزایده واگذاری‌ها را انجام دهیم.
ایسنا