اقتصاد گروه پرشماری از کشورهای تحریم‌شده اقتصادی توسط ایالات‌متحده آمریکا در نیم‌قرن اخیر هرگز از پا در نیامده و فلج نشده است. متنوع کردن بازارهای صادرات و واردات و انعطاف‌پذیری در تجارت خارجی ابزاری است که کشورهای تحریم‌شده به کار می‌گیرند. ایران نیز باید از این ابزارها استفاده کند تا تحریم‌های اقتصادی تشدیدشده کم‌اثر شوند. کره‌جنوبی از شرکای بزرگ تجاری ایران است که نحوه مواجهه با آن می‌تواند تعیین کننده باشد.
سرنوشت تجارت با کره جنوبی
نزدیک به10 درصد بازار واردات ایران از کره جنوبی تامین می‌شود
امارات، ترکیه، عراق و حالا کره جنوبی: چالش بر سر تجارت با یکی دیگر از شرکای مهم ایران در حالی این روزها در رسانه‌ها مطرح شده است که به گفته مسوولان و فعالان تجارت خارجی با وجود محدودیت‌های جهانی هنوز دو طرف تمایل به ادامه داد و ستد با یکدیگر دارند.
احتمال قطع روابط تجاری ایران و کره‌جنوبی در حالی در رسانه‌های مختلف مطرح شده که از یک سو به گفته رییس سازمان توسعه تجارت هنوز هیچ تصمیم‌گیری جدیدی در این باره انجام نشده است و از سوی دیگر نیز برخی فعالان بخش خصوصی با تاکید بر نفع دو طرف به ادامه تجارت از احتمال ورود کشوری واسطه بین ایران و کره برای دورزدن تحریم‌ها خبر می‌دهند.
پیش از این نیز در سال گذشته دست‌اندازهایی در تجارت با امارات متحده عربی، ترکیه و عراق که از بزرگ‌ترین شرکای تجاری کشور محسوب می‌شوند به وجود آمده بود که به گفته دست‌اندرکاران تجارت خارجی کشور مرتفع شده یا در حال بهبود است، اما در مورد کره نخستین بار سفیر ایران در کره‌جنوبی هشدار داد که در صورت همراهی این کشور با تحریم‌های غرب علیه ایران این احتمال وجود دارد که ایران واردات کالا را از کره‌جنوبی ممنوع کند. این اظهارنظر درحالی مطرح شد که کره‌جنوبی سالانه چندین میلیارد دلار کالا به ایران صادر می‌کند و از جمله اصلی‌ترین بازیگران بازارهای خودرو، لوازم خانگی و دیگر کالاهای مصرفی در بازار ایران است.
تجارت با کره از آنجا برای ایران دارای اهمیت است که بر اساس آخرین آمار گمرک، 10 درصد از واردات ایران از این کشور انجام می‌شود و در کل کره جنوبی پس از امارات، ترکیه و چین چهارمین شریک بزرگ کشور در حوزه واردات محسوب می‌شود.
در همین زمینه محمدمهدی راسخ، دبیرکل اتاق بازرگانی و صنایع معادن ایران، تاکید کرده در صورتی که رابطه دو کشور ایران و کره‌جنوبی قطع شود، صادرات هفت میلیارد دلاری و منافع بیش از دو هزار شرکت کره‌ای به خطر می‌افتد. به گفته او، ایران از جمله کشورهای مورد علاقه کره از نظر تامین بخش عمده انرژی موردنیاز صنایع این کشور بوده؛ تا آنجا که طی سال‌های اخیر نزدیک به 10 درصد انرژی سئول را تهران تامین کرده است.
عجولانه تصمیم‌گیری نمی‌کنیم
از سوی دیگر در تازه‌ترین اظهارنظر حمید صافدل رییس سازمان توسعه تجارت، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه تصمیم جدیدی درباره تجارت با کره‌جنوبی گرفته نشده است، گفت: از این اتفاقات در حوزه کاری ما پیش می‌آید و صلاح نمی‌دانیم که در این گونه موارد عجولانه تصمیم‌گیری کنیم، بلکه با بررسی موضوعات پیرامونی و براساس صلاح نظام و مردم در این باره تصمیم‌گیری خواهیم کرد.
او با اشاره به اینکه برنامه‌های مختلفی به ویژه در زمینه تامین مالی صنایع برای مقابله با تحریم‌ها در نظر گرفته شده است، افزود: همه دستگاه‌ها مکلفند با بازنگری در فرآیندهای اداری خود زمینه تسهیل امور را در شرایط تشدید تحریم‌ها فراهم کنند.
امارات باز هم واسطه می‌شود؟
تاکید مقام ارشد تجارت خارجی کشور بر تلاش ایران برای مدیریت شرایط فعلی و تصمیم گیری توام با تدبیر در حالی است که به برخی فعالان بخش خصوصی مذاکرات در حال انجام بین ایران و کره جنوبی را مثبت ارزیابی می‌کنند و در عین حال به مسوولان توصیه می‌کنند که تحت‌تاثیر فشارها احساسی تصمیم نگیرند.
پدارم سلطانی، نایب رییس اتاق بازرگانی تهران که امیدوار به تداوم تجارت ایران و کره است، احتمال می‌دهد که از این پس تجارت دو کشور با واسطه گری امارات ادامه یابد.
سلطانی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: احتمالا از این پس کره نفت ایران را از طریق امارات خریداری کند و در عین حال کالاهای کره‌ای نیز با واسطه امارات وارد کشور شوند.
او با این توضیحات، به روابط تجاری گسترده کره با آمریکا و جهان غرب اشاره می‌کند و نتیجه می‌گیرد که اظهارنظر اخیر مقامات کره‌ای در مورد توقف خرید نفت ایران، بیشتر یک ژست سیاسی است.
به گفته او در این شرایط مقامات ایرانی باید دور از عصبیت و شتابزدگی طوری مذاکرات با کره را به پیش ببرند که منجر به کاهش تجارت خارجی نشود.
به اعتقاد این فعال اقتصادی، به طور قطع مقامات کره‌ای نیز بر این نکته واقفند که از دست دادن بازار ایران برای آنها هزینه بر است.
خریدار جدید به جای کره با وجود همه خوشبینی‌ها به نتایج مثبت مذاکرات ایران و کره تلاش‌هایی نیز برای یافتن خریداران جایگزین نفت ایران به جای کره در جریان است.
آن طور که حسین سلاح ورزی، رییس اتاق بازرگانی خرم آباد به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: اگر چه به نظر می‌رسد تجارت ایران و کره‌جنوبی تداوم یابد، اما کارشناسان حوزه نفت باید در حال یافتن جانشینی برای کره‌جنوبی باشند تا به این ترتیب تا حد امکان از هزینه کرد اضافی جلوگیری شود.
به اعتقاد این فعال اقتصادی ایران در مذاکرات خود برای تداوم تجارت و در واقع واردات کالا از کره باید به گونه‌ای عمل کند که موازنه تجاری با این کشور بر هم نخورد. سلاح ورزی با بیان اینکه کره در حال حاضر علاوه بر نفت، خریدار مواد پتروشیمی، مواد اولیه صنعت و حتی کالاهای غیرنفتی ایران است، تاکید کرد: به هر حال در صورت کاهش رغبت کره به ادامه خرید، ایران نیز باید در فکر یافتن بازارهای جدید برای فروش نفت و دیگر کالاهای خود باشد.
تاکید کره بر همکاری با ایران
البته در این میان برخی اظهارنظرهای فعالان اقتصادی کره نیز ه نوعی تمایل این کشور به ادامه رابطه با ایران را تایید می‌کند. روز گذشته «فارس» به نقل از رویترز گزارش داد یک شرکت کره‌ای فعال در زمینه بررسی ایمنی کشتی‌ها با رد درخواست صهیونیست‌ها برای متوقف کردن همکاری‌ها با ایران هشدار داد چنین عملی حفاظت از محیط زیست دریایی را به خطر می‌اندازد. «شرکت کره‌ای ثبت کشتی‌ها» فعال در زمینه طبقه‌بندی و بررسی ایمنی کشتی‌ها با ابراز نگرانی نسبت به به خطر افتادن ایمنی کشتی‌ها و حفاظت از محیط زیست دریایی در سایه موضوعات سیاسی، درخواست یک گروه ضد ایرانی در آمریکا را برای متوقف ساختن بررسی ایمنی کشتی‌های ایرانی رد کرد.
بدون بررسی ایمنی کشتی‌ها توسط این قبیل شرکت‌ها، کشتی‌ها قادر به پهلوگیری در بنادر بین‌المللی نیستند. لابی صهیونیستی اتحاد علیه ایران هسته‌ای هفته گذشته از دفتر ثبت کشتیرانی کره خواسته بود، اعطای خدمات طبقه‌بندی و بررسی ایمنی به کشتی‌های متعلق به خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی نفتکش ایران را متوقف کند.
این گروه فشار آمریکایی که از سفرای سابق دولت آمریکا تشکیل شده و از منابع مالی غیر دولتی تغدیه می‌کند، پیش‌تر با تحت فشار قرار دادن شرکت‌های طبقه‌بندی آلمانی و فرانسوی آنها را به متوقف کردن ارائه خدمات به کشتی‌های ایرانی ناگزیر ساخته بود.
یکی از سخنگویان دفتر ثبت کشتیرانی کره، در پاسخ به سوالی در مورد ارائه خدمات به کشتی‌های ایرانی گفت: ما نگرانیم که عاملی بالقوه وجود داشته باشد که به بهانه مسائل سیاسی، ایمنی کشتی‌ها و حمایت از محیط زیست دریایی را به خطر بیندازد. به گفته این مقام با این حال دفتر ثبت کشتیرانی کره به صورت خیلی جدی وضعیت را تحت نظر قرار داده و در حال مطالعه تمام گزینه‌های در دسترس است. این نهاد همواره به تبعیت از قوانین داخلی و بین‌المللی ادامه خواهد داد.
شرکت‌های فعال در زمینه طبقه بندی، قراردادهایی را با صاحبان کشتی‌ها برای بررسی ایمنی کشتی‌ها به صورت منظم از نظر بدنه و ماشین آلات منعقد می‌کنند تا میزان مطابقت کشتی‌ها را با استانداردهای بین‌المللی ایمنی بسنجند. بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، داشتن مجوز طبقه‌بندی برای کشتی‌ها جهت ورود به بنادر بین‌المللی الزامی است.
دنیای اقتصاد