از جمله خصوصیات اصلی و حایز اهمیت نظام بانکی قابل ذکری که میتواند وجه تمایز فعالیتهای این شبکه از سایر فعالیتهای پولی و مالی باشد؛ موضوع ذخیرهداری جزییات است. این ذخیرهداری جزیی که در دنیا با نام fractional reserve banking شناخته میشود به مفهوم یک نوع فعالیت پولی است که براساس آن موسسات مالی و اعتباری تنها مقدار کمی از سپردههایی که از مردم اخذ میکنند را به عنوان ذخیره قانونی و احتیاطی نزد بانک مرکزی میگذارند و باقیمانده سپرههای جذب شده را به دادن تسهیلات بانکی به متقاضیان و انجام فعالیتهای اقتصادی سودده اختصاص میدهند.
این فرآیند امکان خلق پول را برای بانکها فراهم میکند. با این حال نکته کلیدی در نظام ذخیرهداری جزیی آن است که به دلیل اعتماد عموم سپردهگذاران به شبکه بانکی، احتمال آنکه تمامی سپردهگذاران به صورت همزمان جهت دریافت سپردههای خود مراجعه کنند بسیار پایین است و همین مساله امکان پرداخت تسهیلات با استفاده از سپردههای دریافتشده را فراهم میسازد.
بر اساس آنچه مطرح شد، واضح است که اعتماد سپردهگذاران و عموم مردم مسالهای حیاتی در شبکه بانکی است. به نحوی که اگر این اعتماد از بین برود و هجوم بانکی یا bank run اتفاق بیفتد، نظام بانکی با چالش جدی مواجه شده و امکان پرداخت سپردهها را نخواهد داشت. لذا، میتوان مدعی بود که در شرایط بحرانی حتی بهترین بانکهای جهان نیز نمیتوانند جوابگوی هجوم گسترده سپردهگذاران برای خروج منابع باشند زیرا همانطور که ذکر شد، منطق بانکداری نوین بر مبنای ذخیرهداری جزیی (نگهداری بخش کوچکی از سپردهها به عنوان ذخیره و پرداخت مابقی به عنوان تسهیلات) استوار شده است.
نکته دیگری که باید در اینجا مورد توجه واقع شود، اثر دومینویی بحران بانکی است.
در واقع، هم دانش بانکداری و هم تجارب بینالمللی نشان میدهد که در صنعت بانکداری وقوع بحران برای یک بانک با اهمیت سیستمی، میتواند کل شبکه بانکی را تحتتاثیر قرار دهد. بهعنوان مثال، خروج گسترده سپرده از یک شعبه بانکی میتواند به سایر شعب همان بانک و همچنین بانکهای دیگر تسری پیدا کند. این مساله میتواند در زمانی کوتاه کل بازار پول و نظام مالی را تحتتاثیر قرار دهد.
بر این اساس میتوان مدعی بود که حفظ اعتماد عموم مردم به شبکه بانکی، یکی از مهمترین اقداماتی است که باید توسط سیاستگذاران دولت و بانک مرکزی پیگیری شود. با این حال، این مساله نباید به معنی عدمبرخورد با موسسات غیرمجاز تلقی شود زیرا یکی از معیارهای ایجاد اعتماد عمومی به فعالیتهای بانکی، برخورد جدی و قاطع بانک مرکزی با موسسات پولی- اعتباری غیرمجاز و حمایت از بانکها و موسسات دارای مجوز است.
اعتماد