اعلام اخباری درباره با کاهش عرضه روزانه نیم میلیون بشکه‌ای نفت خام از سوی عربستان سعودی در ماه سپتامبر یکی از مهم‌ترین اخباری بود که باعث تزریق خوش‌بینی به بازار و جلوگیری از ادامه ریزش قیمت‌ها شد. از دیگر سو برگزاری نشست چاره‌اندیشی کمیته نظارت بر کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در ابوظبی نیز دیگر اتفاقی بود که انتظار بازار را برای افزایش پایبندی به محدودیت تولید بیشتر کرد. در کنار این دو اتفاق، انتظارها برای تداوم کاهش سطح ذخایر تجاری نفت خام آمریکا نیز عاملی بود که بهبود قیمت‌ها در بازار را به همراه داشت.
آنطور که بلومبرگ پیش‌بینی می‌کند، احتمالا سطح ذخایر نفت خام تجاری آمریکا در هفته گذشته 2/ 1 میلیون بشکه کاهش داشته است اما تا منتشر شدن آمارهای رسمی از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا در چهارشنبه شب به وقت تهران، نمی‌توان با قطعیت درباره کاهش یا افزایش سطح ذخایر نفت خام آمریکا قضاوت کرد. با این حال عربستان سعودی با کاهش چشمگیر صادرات روزانه نفت خام خود به آمریکا، در جهت کاستن از سطح ذخایر نفت خام تجاری این کشور تلاش بی‌وقفه‌ای دارد. از نگاه عربستان سعودی، از آنجا که افزایش سطح ذخایر نفت خام تجاری آمریکا یکی از علل مهم ریزش قیمت جهانی نفت است، کاهش سطح این ذخایر می‌تواند قیمت‌ها را با رشد همراه کند.
گام نیم میلیونی عربستان برای کاهش صادرات
اما برنامه شرکت آرامکو (شرکت ملی نفت عربستان سعودی) برای ماه سپتامبر این است که دست‌کم 520 هزار بشکه نفت کمتری به مشتریانش در سراسر دنیا به‌ویژه به مشتریان عمده‌اش در آسیا عرضه کند. عربستان در حالی برای ماه آینده میلادی برنامه کاهش عرضه نیم میلیون بشکه‌ای در روز را دارد که در ماه جاری (آگوست) نیز صادرات خود را نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان یک میلیون بشکه کاهش داده است. در این ماه سهم آمریکا از کاهش صادرات نفت خام عربستان سعودی 600 هزار بشکه در روز بوده است.
بزرگترین تولیدکننده عضو اوپک در حالی این اقدامات را در راستای انجام تعهداتش برای اجرای اثرگذاری هرچه بهتر طرح کاهش تولید و رشد قیمت‌ها اعلام کرده است که در عین حال نمی‌توان از افزایش مصرف داخلی این کشور در فصل گرما چشم‌پوشی کرد. با این همه فعلا عربستان در حال ارسال سیگنال‌های مثبت به بازار نفت است هرچند با وجود تمام تلاش‌هایی که از سوی عربستان برای کاهش عرضه و رشد قیمت نفت انجام می‌شود، تولید نفت در بسیاری از نقاط دنیا همچنان در سطحی بالا باقی مانده و باعث شده است قیمت‌ها در محدوده سال‌های 2014-2011 باقی بماند. به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته قیمت نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 17:45 به وقت تهران) با یک سنت رشد قیمت همراه شد و به 38/ 52 دلار بر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز با 7 سنت رشد قیمت 46/ 49 دلار بر بشکه معامله شد.
کند شدن رشد تولید نفت آمریکا؟
متوقف شدن روند رشد دکلهای حفاری در آمریکا از دیگر عواملی است که باعث صعودی شدن نمودارهای قیمت در بازار جهانی نفت خام شده است. به گزارش موسسه بیکر هیوز، شرکت‌های حفاری نفت در آمریکا طی سه هفته گذشته برای دومین بار تعداد سکوهای نفتی فعال را کاهش دادند تا سرعت رشد دکلهای آنها که در 15 ماه گذشته به شکل مداوم جریان داشته، کند شود. طبق اعلام بیکر هیوز در هفته منتهی به 4 آگوست حفاران آمریکایی با کاهش یک دستگاهی دکلهای حفاری همراه بوده‌اند تا به این ترتیب تعداد کل دکلهای فعال به 765 عدد برسد. تعداد دکلهای حفاری فعال در هفته مشابه در سال گذشته 381 عدد بوده است. بر این اساس تولید نفت خام آمریکا در ماه مه 2017 با رشدی 16 درصدی همراه شد که نتیجه افزایش هرروزه دکلهای حفاری از ابتدای امسال بوده است. در حال حاضر کاهش تعداد دکلهای حفاری در آمریکا اگرچه چشمگیر نیست اما چنانچه با کاهش بیشتری همراه شود، آثار آن به شکل کاهش تولید با فاصله‌ای چند‌ماهه مشخص خواهد شد اما اثر روانی آن در کوتاه‌مدت باقی خواهد بود.
نگاه بازار به نشست ابوظبی
هرچند بعد از نشست رسمی اوپک در ماه مه و تمدید توافق کاهش تولید تا ماه مارس 2018 بازار به نوعی به اثرگذاری طرح کاهش تولید بدبین شد، با این حال اقدامات این سازمان در راستای کاستن از عرضه نفت خام به بازار همچنان با دقت از سوی فعالان بازار نفت رصد می‌شود و کمترین نشانه‌های مثبت، تقویت قیمت‌ها را در پی دارد.
برگزاری نشست دو روزه ابوظبی و نگاه بازار به نتایج آن از جمله اتفاقاتی است که می‌تواند تاثیر بسزایی در خوش‌بینی بازار نفت به کاهش سطح ذخایر جهانی نفت خام داشته باشد. به این ترتیب در حالی‌که رشد تولید از سوی لیبی و نیجریه به‌عنوان دو عضو معاف از کاهش تولید باعث شد در نشست پیشین کمیته نظارت بر کاهش تولید در سن‌پترزبورگ برای تولیدات این دو کشور سقف تعیین شود، انتظارها برای یافتن راه حلی در نشست ابوظبی برای افزایش میزان پایبندی به کاهش تولید افزایش یافت. به این ترتیب وزرای نفت و انرژی 5 کشور روسیه، عمان، کویت، ونزوئلا و الجزایر در کنار رئیس دوره‌ای اوپک که اکنون عربستان سعودی است، این بار در گرمای ابوظبی گرد هم آمدند تا شاید برای افزایش پایبندی کشورهایی که برای کاهش تولید تعهد داده بودند، چاره‌ای پیدا کنند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده کاهش پایبندی برخی اعضای اوپک مانند عراق و امارات باعث شد تا کمیته فنی نظارت بر طرح کاهش تولید، بحث اصلی نشست روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (7 و 8 جولای) در ابوظبی را به یافتن راهکاری برای افزایش تعهد به کاهش تولید اختصاص دهند. نتایج این نشست دو روزه در حالی می‌تواند به یافتن راهکاری برای افزایش پایبندی به کاهش روزانه 8/ 1 میلیون بشکه‌ای منجر شود که به عقیده کارشناسان واکنش بازار نفت به آن مثبت خواهد بود. بر این اساس در روز گذشته که دومین و آخرین روز از نشست کمیته نظارت بر کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک بود، مقام‌های نفتی روسیه و کویت در ابوظبی برای بررسی علت ضعف پایبندی برخی تولیدکنندگان به توافق کاهش تولید با یکدیگر دیدار داشتند.
به گزارش بلومبرگ به نقل از منابع آگاه، همچنین گفت‌وگوها به‌طور جداگانه با نمایندگان عراق، امارات متحده عربی، قزاقستان و مالزی نیز ادامه داشت. عراق و امارات از جمله کشورهایی هستند که با پایبند نبودن به تعهداتشان برای کاهش تولید باعث شدند سطح کلی پایبندی اوپک به طرح کاهش تولید در ماه ژوئن با کاهشی چشمگیر همراه شود. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در ماه ژوئن پایبندی اوپک به کمتر از 78 درصد رسید. چنانچه نشست ابوظبی به راهکاری موثر برای افزایش پایبندی به کاهش تولیدات منجر شود، می‌توان انتظار داشت قیمت نفت‌های شاخص بازار که از اواخر ماه مه به این سو با بی‌ثباتی و کاهش همراه شده‌اند، اندکی روی ثبات و رشد به خود ببینند.
درصد پایبندی عراق به طرح کاهش تولید به‌عنوان دومین تولیدکننده عضو اوپک در حالی در ماه ژوئن به 29 درصد رسید که کمترین سطح از زمان اجرای این طرح بوده است. امارات نیز دیگر کشوری است که کاهش پایبندی‌اش به سطح تعیین شده برای تولید باعث شده است با وزیر نفت این کشور (در کنار وزیر نفت عراق) در نشست ابوظبی گفت‌وگویی ویژه انجام شود. تا لحظه تنظیم این گزارش هیچ بیانیه‌ای در رابطه با نشست ابوظبی و نتایج آن منتشر نشده است. با این حال نماینده لیبی در نشست ابوظبی روز گذشته اعلام کرد: «برای حمایت از قیمت نفت تلاش و همکاری خواهیم کرد.»
استخوان لیبی و نیجریه در گلوی اوپک
با وجود تمام تلاش‌هایی که برای کاهش تولید از سوی اوپک در جریان است، با این حال رشد قوی تولید نفت خام از سوی آمریکا، لیبی و نیجریه همچنان به قوت خود باقی است و تلاش اوپک برای کاهش تولید را با اما و اگرهایی همراه کرده است. تولید نفت لیبی از میدان نفتی «شرارا» که بزرگترین میدان نفتی این کشور است، در حالی‌که روز دوشنبه در پی ایجاد مشکلاتی با وقفه همراه شد، روز گذشته به حالت عادی بازگشت. بنابراین در حالی‌که به نظر می‌رسید کاهش تولید لیبی اندکی از سطح عرضه نفت خام به بازار جهانی بکاهد، تولیدات میدان نفتی 270 هزار بشکه‌ای شرارا با وقفه‌ای یک روزه به مدار بازگشت. لیبی، عضو آفریقایی اوپک در حالی به علت مشکلات داخلی از طرح محدودیت تولید معاف است که با افزایش تولیداتش طرح اوپک برای کاهش عرضه را با پیچیدگی‌هایی همراه کرده است.
طبق آخرین گزارش‌ها، تولید نفت خام لیبی در ماه جولای 03/ 1 میلیون بشکه در روز بوده است. بر همین اساس با وجود جریان داشتن طرح کاهش تولید، رشد تولید دو عضو معاف از این طرح باعث شد اوپک در ماه جولای 2017 در سطحی بسیار تولید و صادرات داشته باشد. بر اساس تازه‌ترین گزارش‌ها متوسط تولید نفت نیجریه، دیگر عضو معاف از کاهش تولید اوپک نیز به همراه میعانات در ماه جولای به 06/ 2 میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
تولید نفت این کشور در مدت‌زمان مشابه در سال گذشته 6/ 1 میلیون بشکه در روز بوده است. اگرچه این عضو اوپک به علت وجود مشکلات داخلی از کاهش تولید معاف شد، اما تولیداتش پس از توقف حملات شبه نظامیانی که خواستار کنترل منابع نفتی این منطقه هستند، به‌طور مستمر رو به افزایش بوده است. با این حال باید دید با اعلام نتایج نشست ابوظبی در کنار تلاش عربستان برای کاهش عرضه، نتایج مورد انتظار برای بازار نفت حاصل خواهد شد؟
دنیای اقتصاد