وجود مناسبات تجاری میان هند و ایران سابقه‌ای دیرینه به اندازه پیوند‌های فرهنگی دو کشور دارد. ایرانیان و هندی‌ها در سده‌های گذشته از طریق کاروان‌هایی که از راه‌هایی چون جاده ابریشم می‌گذشتند، با همدیگر در ارتباط بودند. در دهه‌های اخیر این مناسبات رنگ و بوی متفاوتی پیدا کرده است. نیاز هند به نفت ایران و همچنین افزایش مناسبات دریایی میان دو کشور از طریق منطقه آزاد چابهار مواردی است که بر مراودات تجاری و اقتصادی هند و ایران تاثیر گذاشته است.
عملیاتی کردن توافقنامه چابهار
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد یکی از اهداف اصلی سفر رئیس‌جمهور ایران به هند عملیاتی کردن توافقنامه چابهار است. پنجشنبه هفته گذشته عبدالرحیم کردی، مدیرعامل منطقه آزاد چابهار با اشاره به اینکه سفر دکتر روحانی به هند با هدف عملیاتی کردن توافقنامه چابهار صورت می‌گیرد، گفت: طبق این تفاهمنامه، بندر و منطقه آزاد چابهار نقطه پیوند‌دهنده هند به افغانستان و آسیای میانه خواهد شد. روز گذشته نیز معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: فاینانس هندوستان برای راه‌آهن چابهار- زاهدان از 5/1 سال پیش و در جریان سفر نخست‌وزیر هند به ایران با یک توافقنامه ابتدایی وارد فرایند اجرایی شد که سرانجام در هفته گذشته با نهایی شدن مذاکرات به مرحله نهایی رسید. به گزارش ایسنا، خیرا... خادمی با اعلام این خبر اظهار کرد: در طول ماه‌های گذشته در جریان سفر مقام‌های ایرانی به هند و سفر نمایندگان شرکت هندی به ایران ابعاد مختلف این پروژه مورد ارزیابی قرار گرفت تا سرانجام با توافق دو طرف کار اجرا شود. مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل درباره جزئیات این قرارداد فاینانس توضیح داد: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته کل رقم فاینانس هند حدودا ۹۰۰میلیون دلار خواهد شد و فرایند اجرایی این پروژه 5/3 سال درنظر گرفته شده است. در جریان اجرای این پروژه فرایند زیرسازی و اجرای روسازی با طرف ایرانی خواهد بود که حدود ۷۰درصد از پروژه است و ۳۰درصد باقیمانده نیز از سوی هندی‌ها انجام می‌شود. همچنین کنترل کیفیت و نظارت بر پروژه نیز برعهده طرف هندی خواهد بود. خادمی ادامه داد: طبق این قرارداد هند باید حدود ۳۵۰۰میلیارد تومان منابع اعتباری وارد این پروژه کند که قطعا برای تامین این موضوع با منابع داخلی دشواری‌هایی داشتیم اما با این قرارداد فاینانس سالانه حدود‌هزار‌میلیارد تومان تزریق اعتبار به این طرح صورت می‌گیرد. او درباره وضعیت فعلی پیشرفت این پروژه نیز اظهار کرد: این کار تاکنون با پیگیری دست‌اندرکاران ایرانی دنبال شده و پروژه ۴۷درصد پیشرفت در زیرسازی و ۳۰درصد پیشرفت کلی داشته است و در صورت رسیدن منابع مالی لازم می‌توان امیدوار بود که کار ظرف همان 5/3 سال مدنظر به‌طور کامل اجرایی شود. پیش‌بینی می‌شود در جریان سفر رئیس جمهوری به دهلی نو قرارداد این فاینانس به‌طور رسمی میان طرفین به امضا برسد.
نفت ایرانی در هند
هند از دیرباز مشتری نفت ایران بوده است، اما در سال‌های اخیر مناقشه بر سر یک میدان نفتی اندکی مراودات در این زمینه را دچار مشکل کرده و هندی‌ها‌درصد خرید نفت از کشور ما را کاهش داده‌اند. با توجه به اینکه امروز وزیر نفت نیز به هند می‌رود پیش‌بینی می‌شود مذاکرات تازه‌ای درباره مراودات نفتی بین ایران و هند صورت گیرد. طبق آمار منابع آگاه، واردات نفت هند از ایران در ژانویه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7/10درصد کاهش یافت. به گزارش «آرمان» به‌نقل از رویترز، آمار منابع رهگیری کشتی و واحد تحقیقات و پیش‌بینی نفتی تامسون رویترز نشان داد هند در ژانویه حدود ۴۹۵هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرد که در مقایسه با دسامبر حدود 4/3درصد و در مقایسه با ژانویه سال میلادی گذشته 7/10درصد کاهش داشته است. واردات نفت هند از ایران در فاصله آوریل تا ژانویه (۱۰ ماه نخست سال مالی جاری هند) ۱۷درصد کاهش داشت و به حدود ۴۴۲هزار و ۸۰۰ بشکه در روز رسید. پالایشگاه‌های دولتی هند برای سال مالی منتهی به مارس سال ۲۰۱۸ تصمیم گرفتند میزان خرید نفت از ایران را حدود یک چهارم کاهش دهند زیرا ایران حق توسعه میدان گازی بزرگ فرزاد بی را به جای کنسرسیوم هندی که این میدان را کشف کرد، به یک شرکت روسی اعطا کرد. مجموع واردات نفت هند در ژانویه 6/13درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافت و به 9/4میلیون بشکه در روز رسید. افزایش خرید نفت از عراق، میزان واردات هند از خاورمیانه را افزایش داد، در حالی که واردات این کشور از آمریکای لاتین وآفریقا کاهش یافت. هند در سال ۲۰۱۷ به‌دنبال افزایش ظرفیت پالایش در نیمه دوم سال، میزان وارداتش را 8/1درصد افزایش داد و به رکورد 37/4میلیون بشکه در روز رساند.
سرمایه‌گذاری به روپیه
یک روزنامه هندی روز جمعه به‌نقل از منابع آگاه، مدعی صدور مجوز سرمایه‌گذاری مستقیم با روپیه در ایران شد؛ استثنایی که دهلی نو پیش از این تنها برای دو کشور همسایه خود، بوتان و نپال، در نظر گرفته بود. روزنامه «ایژن ایج» در این رابطه نوشت: این اقدام می‌تواند به‌طرز شگفتی، به روابط اقتصادی دو کشور رونق دهد؛ چرا که سرمایه بیشتری را از هند به این کشور جذب خواهد کرد.بر اساس این گزارش، اتباع هند از ماه گذشته میلادی می‌توانند با سپرده‌گذاری روپیه در بانک‌های این کشور، معادل ریالی آن را در ایران سرمایه‌گذاری کنند. این در شرایطی است که برمبنای قوانین هند، افراد برای سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها، ملزم به استفاده از ارزهای خارجی هستند.ایژن ایج می‌نویسد: نطق مورد انتظار رئیس‌جمهوری روحانی در نماز جمعه مسجد مشهور مکه در حیدرآباد، رویدادی در راستای توسعه بیش از پیش روابط است.
آرمان