نه تورم داریم، نه رکود

 برخی بر این باورند که معیشت مردم ارتقا نیافته یا لااقل آن‌طور که انتظار می‌رفته شکاف میان هزینه و درآمد کاهش نداشته، تولید و صادرات به اوج نرسیده و بیکاری برطرف نشده است. براین اساس نظریات مختلفی مطرح می‌شود. برخی می‌گویند آنچه از آن با عنوان رشد اقتصادی بالا یاد می‌شود توهمی بیش نیست. ما تحریم بودیم و نمی‌توانستیم نفت بفروشیم، حالا این مانع تا حدی برداشته شده و به یکباره با افزایش درآمد‌های نفتی، رشد اقتصادی هم افزایش چشمگیری داشته است. تورم نیز به بهای رکود مهار و بعد از حدود یک ربع قرن تک رقمی شده است. مسئولان می‌گویند همه این حرف‌ها درست است، به شرطی که سال پیش مطرح می‌شدند. اگر امسال رشد مثبت اقتصادی که پیش‌بینی می‌شود تا نزدیکی‌های هشت‌درصد برسد، وجود نداشت می‌توانستیم همه‌چیز را گردن نفت بیندازیم. واقعیت این است که رشد کرده ایم و رشد کردن یعنی رکود را پشت سر گذاشته ایم. وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌گوید: نه رکود داریم و نه تورم.

رشد بالای 7‌درصد برای سال جاری

«مهار تورم با اعمال سیاست‌هایی برای خروج از رکود با هم مغایرت ندارد و تاکنون نیز نداشته است. سوال من این است که آیا رشد اقتصادی در کشور وجود داشته است یا خیر؟ در سال گذشته رشد اقتصادی 5/12‌درصد بوده و امسال این رشد به 5/6 تا هفت‌درصد رسیده است که تا آخر سال این رقم بالاتر هم خواهد رفت.» این گفته‌های ابتدایی وزیر امور اقتصادی و دارایی در گفت‌و‌گویی مفصل است که به‌تازگی انجام شده. مسعود کرباسیان که با ایسنا گفت‌و‌گو می‌کرد، در جواب این سوال که رشد سال گذشته از نفت بود و ما از ظرفیت رشد خود استفاده کردیم و امسال هم از عواید همان بهره‌مندیم، گفت: بلی. همان‌طور که دیدیم در سال گذشته بخش مهمی از رشد از بخش نفت بود، ولی امسال رشد بخش نفت بیشتر از رشد سایر بخش‌ها بوده است. سوال من این است که آیا رشد مسکن داشتیم یا نه؟ در مسکن، تولید، کشاورزی، معدن و ... رشد اتفاق افتاده است. از سوی دیگر تورم پایین بوده و رشد قیمت‌ها هم پایین بوده است. بنابراین نمی‌توان گفت اثر وضعی قیمت‌ها منجر به رشد شده است. در پاسخ به این سوال باید بگویم که خیر! این رشد تولید بوده که انجام شده است. از سوی دیگر باید بررسی کنیم که آیا بیکاری کاهش یافته است؟ اشتغال افزایش یافته است؟ اگر چنین وضعیتی وجود دارد نشان می‌دهد که ما رکود نداریم. او ادامه داد: البته در بخش‌های خاصی از صنعت ممکن است تقاضا وجود نداشته باشد یا تولید نتواند آن مقدار رشد داشته باشد. مثلا فرض کنید در بخش سیمان ظرفیت‌هایی زیادی داشتیم که بخش بزرگی از آن وابسته به صادرات کشورهای همسایه بود که خود یا تعرفه زدند یا کارخانه زدند در نتیجه صادرات ما کم و رشد ما محدود شد. یا اینکه مثلا فعالیت طرح‌های عمرانی و مسکونی ما به اندازه تولید ما نبود. این موارد هم وجود داشت. ولی به هر حال بخش فولاد و پتروشیمی و ... هم هستند که در آنها رشد تولید اتفاق افتاده است. ما هم برای بررسی رشد میانگین بخش‌ها را در نظر می‌گیریم. اکنون می‌بینیم که در خودروسازی، فولاد معدن و... رشد داشتیم.

رشد در حوزه پتروشیمی

کرباسیان عنوان کرد: امسال رقم صادرات ما در پتروشیمی نسبت به سال قبل رشد چندانی نداشته، ولی تولید ما رشد داشته است. امسال یک‌میلیون تن تولید بیشتر در پتروشیمی داشتیم؛ یعنی پتروشیمی کمک کرده است به صنایع پایین دستی که تولیدات پایین دستی افزایش یابد. او در توضیح این شائبه که همچنان بر شهرک‌های صنعتی رکود حاکم است، گفت: ما و وزارت کار و وزارت صنایع مطالعه‌ای کردیم که واحدهایی که به اسم تعطیل به شورای استان‌ها اعلام شدند چه وضعیتی دارند؟ گفته شد که وضعیت آنها بهتر از قبل است. بالاخره ما مسئول تامین نقدینگی و راه‌اندازی آنها هستیم و وضعیت آنها را رصد می‌کنیم، با این حال نتیجه مطالعه ما نشان داد وضعیت آنها بسیار بهتر شده است و بسیاری از آنها در حال خروج از چرخه رکود هستند و از تعطیلی خارج می‌شوند. ممکن است تعدادی از بنگاه‌ها هنوز چندان رونق نگرفته باشند البته برای برخی کاری نمی‌شود کرد، ولی برای برخی دیگر باید به فکر راه‌حل باشیم. با این حال به‌طور کلی اکنون صادرات ما رشد داشته است که بخشی از آن هم صادرات صنعتی است و این خود بیانگر اوضاع بنگاه‌ها است. ببینید به هر حال واردات ما رشد داشته است. به‌گفته او اکنون با رشد ۲۰‌درصدی واردات و ۵‌درصدی صادرات روبه‌رو بوده‌ایم یعنی صادرات به نسبت سال قبل رشد داشته است. وزیر امور اقتصادی و دارایی در جواب این سوال که ممکن است به خاطر سیاست‌های تزریق نقدینگی به بنگاه‌ها، سیاست‌های مهار تورم را از دستور کار خارج کنید، عنوان کرد: معتقدم اکنون رکودی وجود ندارد. می‌توانیم با هم درباره تعریف رکود صحبت کنیم. حرف من این است که بنگاه‌ها از رکود خارج شده‌اند. کرباسیان همچنین درباره تزریق نقدینگی گفت: باید اول بررسی کرد که آیا ایجاد اشتغال و فعال شدن آن از طریق پولی باید حل شود یا اهرم‌های دیگری باید به کار بسته شود؟ من می‌گویم اهرم‌های دیگری هست. باید بررسی کنیم که برای حل کردن مسائل تولید از طریق تحریک تقاضا باید عمل شود، یا از محل فشار عرضه؟ بحث‌هایی است که باید صنعت به صنعت درباره آن بحث کرد. یکی از قانون‌هایی که می‌تواند در این زمینه کمک کند، قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات ارزش افزوده و صندوق‌های فروش است.

آرمان