امری کم‌سابقه در تاریخ استیضاح وزرا در کشور. مشابه این اتفاق فقط در دوران محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم اتفاق افتاده بود که با فواصل کوتاه، وزرا به مجلس فراخوانده شده بودند اما این‌بار در فاصله دو روز، سه وزیر برای پاسخ‌گویی به صحن می‌روند. با اینکه خبرها از مجلس حاکی از آن است که امضاکنندگان پای نامه استیضاح، در حال بازپس‌گیری امضاهای خود هستند اما برخی مخالفان هنوز بر سر حرف خود باقی مانده‌اند. در میان پیگیری‌های «شرق» از مجلس، سیدحسین نقوی‌حسینی، نماینده ورامین در حاشیه اظهارنظر درباره علی‌ربیعی، خبری را به «شرق» و برخی دیگر از رسانه‌ها داد که بسیار شائبه‌برانگیز بود. به گفته او: «امروز (روز یکشنبه) خبر عجیبی شنیدم. آقای نوبخت تحت عنوان حزب اعتدال و توسعه، جلسه‌ای با محوریت استیضاح در سازمان برنامهوبودجه که محل توزیع اعتبارات کشور است، برگزار کرده که در نوع خود بسیار جالب است. من به شوخی به نمایندگان دعوت‌شده گفتم، هر چیزی که بهتان دادند، برای من هم بیاورید». خبری که به سرعت از سوی دفتر سخنگوی دولت تکذیب و چنین ادعایی، مصداق «بداخلاقی سیاسی» قلمداد شد. پیگیری‌های خبرنگاران در گفت‌وگو با موافقان و مخالفان استیضاح وزرا می‌گنجد اما یافتن موافق استیضاح عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی به در بسته خورد. مخالفان یا در دسترس نیستند یا نظرشان ١٨٠درجه تغییر کرده. حال باید دید در یکی دو روز آینده، چه بر سر اسامی امضاکننده پای نامه استیضاح خواهد آمد و آیا همین موافقان ریزش‌کرده، باز هم سر موضع خود خواهند ماند یا نه. در این گزارش ترام قرمز برای موافقان استیضاح و ترام سبز برای مخالفان استیضاح در نظر گرفته شده است.
گردانندگان استیضاح مطالبات فردی دارند
سیدحسین نقوی‌حسینی،عضو کمیسیون امنیت ملی: وزارت کار و رفاه اجتماعی یک وزارتخانه بسیار گسترده است که از ادغام دو وزارتخانه با فعالیت‌ها و وظایف متنوع و ارتباط گسترده با اقشار مهم و آسیب‌پذیر جامعه مانند جامعه بزرگ کارگری، بازنشستگان و افراد تحت پوشش بهزیستی تشکیل شده است. من در مدیریت این وزارتخانه ضعف‌ها و ایرادات مختلفی را می‌بینیم اما فراموش نکنیم که استیضاح ابزار نظارت نمایندگان بر عملکرد و کارکرد وزیر در حیطه وظایف و اختیارات اوست. من توضیحات موافقان استیضاح را گوش کرده‌ام و نظراتشان را خوانده‌ام و از نزدیک نیز با عملکرد آقای ربیعی آشنا هستم. جلسات متعددی با اهل فن داشته‌ام و با نمایندگان تشکل‌های کارگری گفت‌وگو کرده‌ام و در مجموع استیضاح ربیعی را ناظر بر وظایف و اختیارات وزیر ندیدم و برداشتم این است که کسانی که این استیضاح را مدیریت می‌کنند (و نه همه استیضاح‌کنندگان)، با شناختی که من دارم و مسائلی که مطلع هستم، به دنبال مطالبات فردی خود هستند و قصد استیضاح عملکردی ندارند و به همین جهت باوجود اعتقاد به اشکالات و ایرادات وزیر، نه‌تنها با این استیضاح مخالفم بلکه اعلام آمادگی کردم تا در دفاع از ایشان در جلسه استیضاح سخن بگویم. اما در رابطه با اینکه نتیجه استیضاح چه می‌شود، حقیقتا مجلس فعلی قابل پیش‌بینی نیست. در مجالس قبل اکثریت مشخصی وجود داشت که با کسب اطلاع از نظر آنها می‌توانستیم تا حدود زیادی از سرنوشت تصمیم‌گیری‌ها مطلع شویم اما مجلس فعلی ترکیبی از گروه‌ها و سلایق و عقاید مختلف است و به همین دلیل نمی‌توان حدس زد که سرنوشت استیضاح چه می‌شود.
ربیعی شایسته‌سالار نیست
رضا شیران‌خراسانی، عضو کمیسیون اجتماعی: فارغ از اینکه نتیجه این استیضاح چه خواهد شد، مجلس شورای اسلامی مصمم است وجه نظارتی خود را بالا ببرد و در عمل به وظایفش این استیضاح را انجام خواهد داد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث شد استیضاح آقای ربیعی را امضا کنم و موافق آن هستم، این است که شایسته‌سالاری در مجموعه تحت مدیریت ایشان به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است. برخی در این بین نمایندگان را به باج‌خواهی متهم کرده‌اند، پاسخی که باید به آنها داد ساده است. لطفا وزیر کار فهرست هیئت‌مدیره همه شرکت‌های وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، چه در هلدینگ‌های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری و چه هیئت‌مدیره شرکت‌های زیرمجموعه سازمان تأمین اجتماعی (شستا) و چه بخش‌های دیگر اقتصادی مجموعه وزارت کار را منتشر کند. این خواسته خیلی زیادی نیست. اگر این فهرست منتشر شود، مشخص می‌شود که آیا مدیران این مجموعه‌های اقتصادی با شایسته‌سالاری انتخاب شده‌اند یا عوامل دیگری در آن دخیل بوده است. آیا این مدیران تحصیلات مرتبط با وظایف محوله دارند؟ آیا تجربه مدیریتی مناسبی دارند؟ آیا بازنشسته هستند؟ آیا در انتخاب آنها سیاسی‌کاری صورت گرفته است یا نه؟ آیا بعد از آغاز به کار آنها بهره‌وری مجموعه تحت مدیریتشان بالا رفته یا کاهش پیدا کرده است؟ آیا برای مثال فردی با تحصیلات الهیات جزء مدیران یک شرکت پتروشیمی زیرمجموعه وزارت کار هست یا نه؟ اگر این فهرست منتشر شود، هم باج‌دهندگان و هم باج‌گیران مشخص می‌شوند و هر دو محکوم‌اند. این فهرست را منتشر کنند تا مشخص شود چه کسانی حقوق کارگران را تضییع کرده‌اند و امروز فریاد حقوق کارگر سر می‌دهند.
قاطعانه می‌گویم، آخوندی می‌ماند
عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامهوبودجه مجلس: به عقیده من، همه جوانب در استیضاح وزیر راه‌وشهرسازی در نظر گرفته نشده است. اتهامی که اکنون عباس آخوندی را به مجلس کشانده، سانحه هواپیمای ATR٧٢ است. باید دید میزان مداخله این وزیر در این حادثه تا چه اندازه است؟ تا این لحظه هنوز مشخص نیست علت سانحه چه بوده است. به نظر من، تا زمانی که جعبه سیاه خوانده نشده، به این اتهام نمی‌توان یک وزیر را به استیضاح کشاند. فارغ از این، نباید نادیده بگیریم که خیلی از وزرا از پای میز خود تکان نمی‌خورند؛ اما این وزیر همراه دو وزیر دیگر در حال تلاش‌اند با پول کمی که در اختیار دارند، بتوانند تغییرات بنیادینی ایجاد کنند. دیکته نانوشته که غلط ندارد! این وزیر با دستی خالی با فروش اوراق مشارکت و...، راه‌های کشور را به راه انداخته است. آیا نباید اینها را ببینیم؟ این را هم بدانید در خیلی از موارد، غرض‌های شخصی نمایندگان بروز کرده و نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. نکته آخر، رأیی که دفعه گذشته آقای آخوندی در استیضاح آورد، از رأی اعتماد او بیشتر بود. این یعنی اعتماد به این وزیر کماکان وجود دارد. قاطعانه می‌گویم، آقای آخوندی باز هم از این استیضاح عبور می‌کند؛ زیرا با هرکس در مجلس حرف زدم، قناعت وجدانی برای او حاصل نشد که حتی رأی کبود (ممتنع) به آخوندی بدهد.
مخالفان آخوندی چه می‌‌گویند؟
عملکرد ضعیف وزیر در حوزه حمل‌ونقل، نداشتن انگیزه لازم برای کارکردن، محقق‌نشدن وعده‌ها و برنامه‌های ارائه‌شده وزیر در هنگام اخذ رأی‌اعتماد و سقوط هواپیمای ای‌آرتی و کشته‌شدن ٦٦ مسافر و خدمه آن از جمله محورهای ذکرشده در این استیضاح است. خودداری از ارائه توضیحات کافی به مردم و نمایندگان درخصوص حوادث و نحوه مدیریت آن و همچنین بی‌توجهی به تعهداتی که وزیر در هنگام اخذ رأی مطرح کرده بود، از علل استیضاح است.
رأی منفی کمیسیون کشاورزی به وزارت حجتی
شمس‌الله شریعت‌نژاد، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: امکان دارد تعداد رأی‌های ممتنع در جلسه استیضاح حجتی زیاد باشد. فعلا وضعیت حجتی ٥٠-٥٠ است و جو خاصی در مجلس برای استیضاح او وجود ندارد، اما کمیسیون کشاورزی نظر مثبتی به وزیر جهاد کشاورزی ندارد. حدود ١٨ نفر نامه استیضاح حجتی را امضا کرده‌اند. نمایندگان مجلس در ٤٥ مورد به عملکرد وزیر جهاد کشاورزی ایراد گرفته‌اند. این ایرادها در حوزه تولید، تنظیم بازار، صنایع تبدیلی و تکمیلی، مدیریت منابع طبیعی و جنگل‌ها، دام و طیور، ترویج تحقیقات کشاورزی و انتصابات مدیران در این وزارتخانه است. نحوه ارائه توضیحات و دفاعیات وزیر جهاد کشاورزی مهم‌ترین عامل در تصمیم‌گیری نمایندگان است. ممکن است وزیر برای کارهایی که انجام داده است، توجیه داشته باشد مثلا ممکن است برای انتصابات بگوید که در مملکت فرد دیگری پیدا نمی‌شد. حتی اگر حجتی در جلسه استیضاح قول تغییر مدیران را بدهد هم در نظر نمایندگان تأثیری نخواهد داشت، زیرا استیضاح به گذشته نگاه دارد؛ ما به آینده کاری نداریم. اگر وزیر عملکرد گذشته‌اش را نتواند توجیه کند، به او رأی عدم اعتماد خواهیم داد.
کمیسیون کشاورزی درباره استیضاح حجتی جلسه‌ای نداشت
سید راضی‌نوری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: در این کمیسیون هنوز جلسه خاصی برای استیضاح حجتی برگزار نشده است که تصمیم بگیریم وزیر جهاد کشاورزی بماند یا رد شود. در نتیجه جو کلی را هم نمی‌توان تخمین زد و درباره نظر نمایندگان اظهار نظر کرد. مخالف استیضاح وزیر جهاد کشاورزی هستم. زیرا ما یک‌سری مسائل و مشکلاتی در بخش کشاورزی داریم که بدون استیضاح هم قابل پیگیری است. عملکرد حجتی در سه، چهار سالی که فعالیت کرده است، به‌ویژه در زمینه آب و خاک، بهره‌وری و خودکفایی محصولات استراتژیک، خوب بوده است. در صنایع تبدیلی و تکمیلی که ضعف داریم و باید برای آن برنامه داشته باشیم تا مشکلات این حوزه را حل کنیم. در اساسنامه تعاون روستایی توجه به توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی دیده شده است، اما اجرای آن محل اشکال بوده است که می‌توان آن را اصلاح کرد. اجرایی‌نکردن برنامه‌های زیرساختی در تعاون روستایی و نقاط ضعف موجود در این سازمان، به‌دلیل تکیه بیش‌از‌حد بر خریدهای تضمینی و توافقی، قابل حل است. سازمان تعاون روستایی به مسائل زیرساختی‌تر ورود پیدا نکرده است، اما اصلاح‌پذیر است.
شرق