به گفته وزیر امور خارجه فرانسه، هیچ دلیل موجهی برای خروج از برجام وجود ندارد. همزمان در ایران، حسن روحانی در سخنانی که به نظر پیغامی شفاف و واضح برای اروپا باشد، اعلام کرد که «اگر منافع ایران در برجام بدون آمریکا تامین شود چه بهتر، در غیر این صورت تهران تصمیم‌های متناسب اتخاذ خواهد کرد.»
اتمام حجت اروپا با ترامپ
در شرایطی که چند روز بیشتر تا پایان مهلت تعیین شده توسط دونالد ترامپ برای تصمیم‌گیری درباره برجام باقی نمانده، سه کشور اروپایی عضو گروه ۱+۵ یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان که طی چند هفته اخیر از هیچ تلاشی برای راضی کردن رئیس‌جمهوری آمریکا با هدف باقی ماندن در توافق هسته‌ای فروگذار نکرده‌اند، این‌بار در بیانیه‌ای تاکید کردند که «برجام را صرف‌نظر از تصمیم ترامپ، حفظ می‌کنند.» این در شرایطی است که در داخل آمریکا نیز حتی برخی مخالفان سرسخت برجام به جبهه حامیان حفظ توافق پیوسته‌اند. همچنان‌که روز یکشنبه یک چهره ارشد حزب جمهوریخواه که زمانی با توافق اتمی ایران مخالف بود، رئیس‌جمهوری آمریکا را ترغیب به حفظ آن کرد. مک تورنبری، رئیس کمیته خدمات نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، به شبکه «فاکس‌نیوز» گفت: «توصیه من این است که نباید از برجام خارج شد.» کمتر از یک‌هفته تا پایان ضرب‌الاجل برجامی ترامپ، مقام‌های ارشد آلمان و بریتانیا بر تلاش‌های خود برای حفظ توافق اتمی با ایران افزوده‌اند. اخیرا آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به آمریکا سفر کرده و در دیدار با ترامپ بر ماندن وی در برجام تاکید کرده بودند.
همچنین وزرای خارجه فرانسه و آلمان تاکید کردند که اروپا صرف‌نظر از تصمیم آمریکا به برجام پایبند می‌ماند. ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه در این رابطه گفت: «ما صرف‌نظر از تصمیم ترامپ به برجام پایبند می‌مانیم.» به نوشته خبرگزاری رویترز، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز با بیان اینکه کشورش بدون توجه به تصمیم دونالد ترامپ به برجام پایبند می‌ماند، افزود:«توافق هسته‌ای، جهان را امن‌تر می‌کند و ما پیشنهادهای خوبی را برای اصلاح آن داده‌ایم.» وزیر خارجه آلمان همچنین گفت که هر آنچه لازم باشد انجام می‌دهند تا مطمئن شوند بعد از روز ۱۲ ماه مه برجام پابرجا می‌ماند. ماس با اعلام اینکه آلمان و فرانسه چندین هفته است که به همراه بریتانیا برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران تلاش گسترده‌ای را پیگیری می‌کنند و در هفته آخر هم پیشنهادهای خوبی را به طرف آمریکایی در زمینه توافق هسته‌ای مطرح کرده‌اند گفت: «این توافق جهان را امن کرده است و بدون آن جهان ناامن خواهد شد.» وزیر خارجه آلمان افزود: «خواهیم دید که آمریکا در نهایت (درباره توافق هسته‌ای) چه تصمیمی خواهد گرفت، اما از دید ما هیچ جایگزین واقعی دیگری به منظور کنترل و اعمال محدودیت برای برنامه هسته‌ای ایران به غیر‌از توافقی که در وین به‌دست آمد، وجود ندارد.» وی افزود: «از این نگرانیم که شکست به بحران منجر شود و به سال ۲۰۱۳ بازگردیم و این چیزی است که هیچ کس خواستار آن نیست.» وزیر خارجه فرانسه نیز با اشاره به تصمیم پاریس، برلین و لندن تاکید کرد: «این بهترین راه برای جلوگیری از گسترش سلاح هسته‌ای است.» قرار است دونالد ترامپ تا روز دوازدهم ماه مه (۲۲ اردیبهشت) درباره تمدید تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران یا عدم تمدید آن برای ۱۲۰ روز آینده تصمیم‌گیری کند.
تعویق ضرب‌الاجل ترامپ
این درحالی است که داخل آمریکا نیز هشدار به ترامپ درباره خروج از برجام افزایش یافته است. مک تورنبری، رئیس کمیته نیروهای مسلح مجلس نمایندگان آمریکا روز یکشنبه به شبکه خبری فاکس گفته است خروج دونالد ترامپ از توافق اتمی «کار اشتباهی» است و «اندرز من انجام ندادن این کار است». تورنبری که از مخالفان توافق اتمی در زمان دولت باراک اوباما بود با ادعای اینکه «به نظر من این توافق، توافق بدی بود»، افزود: «اما پرسش کلیدی این است، اگر آمریکا از آن خارج شود، چه رخ خواهد داد؟ آیا ایران بازرسان [بین‌المللی] را اخراج می‌کند و ما دیگر هیچ نظارتی بر فعالیت‌های آن نخواهیم داشت؟» همچنین تورنبری در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز از احتمال «به تعویق افتادن» ضرب‌الاجل رئیس‌جمهوری آمریکا خبر داد. وی گفت: «ممکن است رئیس‌جمهور ترامپ مهلت تعیین شده درخصوص توافق هسته‌ای را به تعویق بیندازد؛ بنابراین انگلیس و فرانسه می‌توانند ایده مذاکرات جدید برای تقویت توافق را دنبال کنند.»
بریتانیا، آخرین ناجی
اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر به‌شدت برای حفظ برجام در واشنگتن لابی کرده‌اند. روز گذشته نیز کاخ‌سفید با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «ترامپ و ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، تلفنی در مورد برجام و کره‌شمالی گفت‌وگو کرده‌اند.» بنابه گزارش‌ها، گفت‌وگوی تلفنی پرزیدنت ترامپ با نخست‌وزیر بریتانیا آخرین تلاش یکی از رهبران اروپایی متحد آمریکا برای قانع کردن کاخ‌سفید برای باقی ماندن در برجام است. البته در سطح وزرا، بوریس جانسون، وزیرخارجه بریتانیا روز یکشنبه برای بحث درباره برجام با مقام‌های آمریکایی به واشنگتن سفر کرد. جانسون در مقاله‌ای که روز یکشنبه در ستون آزاد نیویورک تایمز منتشر شد نوشت: «از میان همه گزینه‌هایی که برای اطمینان از عدم دسترسی ایران به سلاح اتمی داریم، این توافق کمترین عیب‌ها را دارد.» او ادعا کرد که برجام به جلوگیری از یک «فاجعه احتمالی» کمک کرده است، چون برنامه اتمی ایران در حدی پیشرفت کرده بود که ایران فقط چند ماه با تولید اورانیوم کافی با خلوص تسلیحاتی برای ساخت اولین بمب فاصله داشت. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که ایران هرگونه تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی را بارها رد کرده است. جانسون هم مثل مک تورنبری نظارت گسترده بر برنامه اتمی ایران را از فواید این توافق برشمرد و بار دیگر تاکید کرد که «از یک چیز مطمئنم: همه گزینه‌های موجود دیگر از برجام بدترند.»
هشدار تند برلین
از دیگر سو فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهوری آلمان، در مصاحبه‌ای با شبکه «آ.ار.د» آلمان در مورد پیامدهای جدی ناشی از تـرک برجام هشدار داده‌است. اشتاین‌مایر سخنان جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا را بازنقل کرده که در زمان امضای توافق اتمی گفته بود: «جلوی یک جنگ گرفته شد.» رئیس‌جمهوری آلمان افزود: «این نقل‌قول مهمی است؛ باید متوجه این موضوع بود که اگر توافق برچیده شود و خاورمیانه به‌سوی مسلح‌شدن پیش برود، چه اتفاق‌هایی ممکن است رخ دهد.»
انتخاب‌های تهران
همزمان محمد‌جواد ظریف، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران نیز در سخنانی درخصوص آینده برجام، گفت: «جمهوری اسلامی بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرد و اقدام آمریکا در صورتی که تصمیم اشتباه پیش‌بینی شده را اتخاذ کند، به نفع آمریکایی‌ها نخواهد بود. جمهوری اسلامی پیش‌بینی‌های لازم را کرده تا تصمیم آمریکا تاثیری بر زندگی مردم نداشته باشد؛ البته دولت از گذشته پیش‌بینی‌هایی کرده و به مسوولان ذی‌ربط اطلاع‌رسانی شده است.» ظریف در ادامه با بیان اینکه خروج از برجام در حوزه بین‌المللی نیز قطعا به انزوای آمریکایی‌ها منجر خواهد شد، افزود: «منافع ایران باید در برجام تضمین شود، در غیر این صورت اگر آمریکا بخواهد به روش‌های مختلف به جمهوری اسلامی فشار اقتصادی اعمال کند، ایران قطعا واکنش مناسب از خود نشان می‌دهد.» او یادآور شد: «جمهوری اسلامی انتخاب‌های گسترده‌ای دارد که خروج از برجام یکی از گزینه‌ها است، تکلیف نهایی ۲۲ اردیبهشت‌ماه تعیین خواهد شد.»
دنیای اقتصاد