انضباطی که اوپک بعد از چندین سال با تعهد اعضا به کاهش تولید به آن دست یافته بود در ظاهر با همدستی آمریکا و عربستان درحال از دست رفتن است اما شواهد و قرائن حاکی از آن است که هرچند عربستان ادعای افزایش دو میلیون بشکه‌ای نفت را به گوش دنیا رسانده اما توانایی عمل به این ادعا را ندارد.
شاید سرآغاز این ماجرا درخواست غیررسمی آمریکا از برخی اعضای اوپک برای افزایش تولید بود،درخواستی که قبل از اجلاس ۱۷۴ اوپک مطرح و زمینه ساز گمانه زنی های زیادی درمورد نتیجه اجلاس اوپک شد.البته اظهار نظر خالد فالح، وزیر صنعت، معدن و انرژی عربستان هم بی تاثیر نبود. فالح اعلام کرد: در واکنش به احتمال کاهش حجم نفت خام ایرانی در بازارهای بین‌المللی پس از خروج رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای ما آماده افزایش تولید نفت هستیم. ما با بزرگترین تولید کنندگان در داخل و خارج اوپک و با بزرگترین مصرف کنندگان همکاری خواهیم کرد تا کمبودها را به پایین‌ترین حد برسانیم.
محتوای نخستین نامه زنگنه
از سوی مقابل بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان با ارسال نامه ای به سهیل محمد المزروعی، وزیر انرژی و صنعت امارات و رئیس دوره‌ای کنفرانس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) با اشاره به تحمیل تحریم یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران که ناقض توافق‌های بین‌المللی است و همچنین با اشاره به «ماده ۲» اساسنامه اوپک که به حمایت از منافع هر یک یا همه کشورهای عضو تاکید دارد، خواستار گنجاندن دستور کار جداگانه‌ای در کنفرانس آتی اوپک تحت عنوان «حمایت اجلاس وزرای اوپک از اعضایی که تحت تحریم‌های غیرقانونی، یکجانبه و فرامرزی قرار می‌گیرند» شد.
وی در این نامه تأکید کرد: چنانچه در نتیجه اعمال این تحریم‌ها، سهم جمهوری اسلامی ایران از بازار نفت کاهش یابد، پس از رفع محدودیت‌های غیرقانونی اعمال شده، ایران در اسرع وقت به سطح تولید عادی خود بازخواهد گشت و هیچگونه محدودیتی را در این باره نخواهد پذیرفت.
زنگنه با اشاره به اظهارنظر برخی اعضای اوپک در روزهای اخیر متذکر شده است که هیچ کشوری سخنگوی اوپک نیست و تصمیم‌های سازمان تنها با اجماع همه اعضای آن صورت می‌گیرد.
زنگنه در دومین نامه خود چه گفت؟
در نهایت اعضای اوپک گردهم جمع شدند و آنچه که اعضا در این اجلاس درمورد آن به توافق رسیدند افزایش یک میلیونی تولید برای کاهش میزان تعهد به کاهش تولید از ۱۵۰ درصد به ۵۰ درصد، زیر سایه حفظ تعهد کاهش تولید بود. با این وجود ترامپ همچنان به صورت مستقیم در امور اوپک دخالت می کرد و درمورد میزان تولید اعضا و قیمت نفت اظهار نظر می کرد. در این راستا از عربستان خواست تولید نفت خود را روزانه دو میلیون بشکه افزایش دهد و عربستان به این خواسته لبیک گفت؛هرچند بعدا این خبر را تکذیب کرد.
این اتفاقات باعث شد زنگنه دومین نامه خود را، با هشدار بیشتر خطاب به رییس اوپک ارسال کند.زنگنه در این نامه خطاب به وزیر انرژی و صنعت امارات متحده عربی و رییس کنفرانس اوپک ضمن یادآوری تصمیماتی که در جلسه اخیر اوپک گرفته شد، با اشاره به اقدام برخی اعضای اوپک به افزایش تولید فراتر از توافق و انجام درخواست آمریکا هشدار داد:ما درخصوص واگذاری سهم تولید یک کشور به اعضای دیگر تصمیمی نگرفتیم.
نامه ریاست اوپک به زنگنه
حدود ۲۰ روز بعد از توافق اوپک وزیر انرژی امارات متحده عربی در نامه ای به بیژن زنگنه، وزیر نفت نوشت: کمیته نظارت بر توافق عرضه اوپک و غیراوپک که قرار است در روزهای ۲۲ و ۲۳ سپتامبر برگزار شود، نحوه اقدام این گروه ائتلافی برای کاهش سطح پایبندی به ۱۰۰درصد را مورد ارزیابی و رصد قرار خواهد داد.
سهیل المزروعی که امسال ریاست اوپک را در دست دارد، در نامه ای به بیژن زنگنه که از سوی "اس اند پی گلوبال پلاتس" مشاهده شد، نوشت: می توانم قطعا اطمینان دهم که کمیته بر توافق عرضه اوپک و غیراوپک، به دقت بر وضعیت و هدف پایبندی ۱۰۰ درصدی اعضای اوپک به توافق کاهش تولید ۱.۲ میلیون بشکه در روز نظارت خواهد کرد.
در متن اوپک چه خبر است؟
این اتفاقات در حاشیه تولید نفت اوپک درحالی رخ داد که در متن اوپک تولید ایران کاهش و تولید عربستان افزایش یافت.بر اساس آخرین گزارش ماهانه اوپک، عربستان سعودی با تولید روزانه ۱۰ میلیون و ۴۲۰ هزار بشکه در صدر لیست تولیدکنندگان نفت اوپک ایستاده و طبق آمار منابع ثانویه، تولید نفت اوپک که متشکل از ۱۵ عضو است، در ژوئن مجموعا به ۳۲.۳۳ میلیون بشکه در روز رسید که ۱۷۳ هزار بشکه در روز نسبت به ماه پیش از آن افزایش داشت. عراق در جایگاه دوم تولید اوپک رسید و تولید خود را با اندکی افزایش نسبت به ماه قبل که چهار میلیون و ۴۶۱ هزار بشکه بود، به چهار میلیون و ۵۳۳ هزار بشکه رساند. این در حالی است که تولید نفت ایران با کاهش ۲۲.۷ هزار بشکه در روز از سه میلیون و ۸۲۲ هزار بشکه به سه میلیون و ۷۹۹ هزار بشکه رسید.
ادعای جدید عربستان و پاسخ ایران
عربستان که در صدر لیست تولیدکنندگان اوپک ایستاده است اعلام کرد کمیته نظارت مشترک وزیران اوپک و غیراوپک دیگر پایبندی کشورها به سهمیه تولید را رصد نمی‌کند و این توافق اکنون بنا را روی سقف تولید جمعی می‌گذارد. به گفته خالد الفالح ، وزیر انرژی عربستان سعودی تغییر رویکرد از گزارش‌دهی پایبندی کشورهای مشارکت کننده به سهمیه تولید گروهی، منعکس کننده تصمیم ۲۳ ژوئن وزیران اوپک و غیراوپک برای بازگرداندن سطح پایبندی به توافق کاهش تولید به ۱۰۰ درصد است.
البته حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در اوپک به این ادعا پاسخ داد و آن را نظر شخصی وزیر انرژی عربستان دانست.
ایسنا