طی سالیان اخیر قیمت مسکن افزایش پیدا کرده است که به‌طور کلی این موضوع باعث افزایش هزینه زندگی عموم مردم شده است. امروز چون قیمت مسکن بالا رفته ، اگر بخواهند اجارهبها را افزایش دهند، شوک بزرگی به مستاجران به‌ویژه طبقه متوسط و طبقه متوسط به پایین وارد می‌شود.
بنابراین استثنائا اینبار قرار است که اجارهبها در زمان تمدید قرارداد حداکثر 10درصد افزایش یابد که این موضوع در پیشنهاد چهارگانه وزیر راه و شهرسازی برای حمایت از مستاجران آمده است. حال بحث اصلی و سوالی که مطرح می‌شود، این است که امسال فقط این محدودیت اجارهبها رخ می‌دهد یا به‌طور کلی قرار است که اجارهبها بیشتر از 10درصد نباشد؟ اینکه یک مقام مسئول اعلام کرده است که قیمت مسکن طی 23 سال، 104 برابر شده است، باید بگویم در رشد غیرمتعارف بهای مسکن عوامل متعددی دخیل است؛ از جمله رشد جمعیت، بزرگ شدن کلانشهرها، مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ، محدودیت زمین و ... . همچنین سوداگری زمین و مسکن هم در ایران دارای یک سابقه تاریخی است که اثرات شگرفی بر بهای مسکن برجای گذاشته است. شاید در تمام دوران بعد از انقلاب، هیچ بازاری به اندازه مسکن افزایش قیمت نداشته است؛ حتی بازارهایی چون سکه، طلا و ارز. در مورد اینکه قیمت مسکن چندبرابر شده باید یک مثالی ذکر کنم. برای مثال فرض کنید یک آپارتمان در حدود یکسال قبل از انقلاب، متری شش‌هزار تومان بود، امروز همان آپارتمان با متراژی مشابه، متری 12میلیون تومان است که می‌توان گفت قیمت مسکن طی این دوره دو‌هزار برابر شده است. همچنین درمورد طرح دوفوریتی مجلس برای مالیات بر عایدی مسکن که دیروز ارائه شده، باید بگویم که آنطور که اعلام شده در گام نخست قرار است فقط سوداگران عمده آن هم به تدریج مشمول این مالیات شوند. به‌نظر من، نمی‌توان چندان امیدی به اجرای این طرح داشت، ما از طرح‌های این چنینی به وفور داشته‌ایم که در نهایت به بن‌بست خورده‌اند، بدون اینکه تاثیر خوبی در زمینه ساماندهی بازار مسکن داشته باشند. در مورد اجرایی نشدن این طرح نیز باید بگویم، چون قرار است از فعالیت‌های سوداگرانه مالیات کسب شود، از آنجایی که سوداگری مسکن در بازار زیرزمینی انجام می‌گیرد و شفاف نیست، این کار نتیجه‌ای نمی‌دهد و به جرأت می‌توان گفت که نمی‌توان مالیاتی از سوداگران دریافت کرد. در واقع این سوداگری در بازاری انجام می‌گیرد که آگاهی از آن بسیار سخت و دشوار است. قیمت‌ها و معاملات در این بازار شفاف نیست و اگر دونفر با هم در این بازار معامله کنند، دولت از آن اطلاعی ندارد و نمی‌تواند این اطلاعات را به سهولت کسب کند. زمانی می‌توان مالیات از یک فعالیت دریافت کند که آن فعالیت در دفترخانه ثبت شود. اینگونه طرح‌ها بارها از ابتدای انقلاب آزموده شده است، اما نتیجه مشخصی دربرنداشته است. در شرایطی فعالیت‌های زیادی در حوزه خرید و فروش مسکن انجام می‌گیرد که در جایی ثبت نمی‌شوند و درنتیجه همان‌طور که اشاره کردم آگاهی و دریافت مالیات از اینگونه بخش‌ها بسیار سخت است.
آرمان