بررسی وضعیت تورم دهک‌های درآمدیارز 

داده‌های مرکز آمار حکایت از این دارد که تورم ماهانه در دهک‌های بالای جامعه از دهک‌های پایین، سبقت گرفته و شکاف بین نرخ‌ها به حدود ۳ درصد رسیده است. سبقت تورمی در دهک‌های بالا، هم در کالاهای خوراکی و هم در کالاهای غیرخوراکی و خدمات به چشم می‌خورد. علت اصابت بیشتر تورم به دهک‌های بالا را باید در وزن سنگین‌تر کالاهای وارداتی و لوکس در سبد هزینه‌ای خانوارهای برخوردار جامعه جست‌وجو کرد.

فاصله تورمی دهک‌ها در آخرین ماه تابستان به بیشترین حد خود رسید. با توجه به آخرین داده‌های مرکز آمار، اختلاف بین تورم ماهانه دهک اول و دهم، به 2/7 درصد رسیده است؛ درحالی‌که شکاف تورمی بین دهک اول و دهم، در دو سال اخیر از یک‌درصد فراتر نرفته بود. در این بین، تورم در دهک‌های بالای هزینه‌ای به بیشترین حد خود رسیده که می‌تواند ناشی از سهم پررنگ‌تر کالاهای وارداتی و لوکس در سبد مصرفی آنها باشد که از صعود نرخ ارز نشات گرفته است. با این حساب، دهک‌های کم‌برخوردار جامعه ضربه کمتری از تورم نسبت به دهک‌های بالا، خورده‌اند.

تورم ماهانه بین دهک‌ها

در ماه گذشته، شاخص کل مصرف‌کننده نسبت به مرداد ماه، 5/4 درصد رشد کرد. اما شدت رشد برای همه دهک‌های هزینه‌ای کشور، یکسان نبوده است. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که فشار تورمی بر دهک‌های بالای هزینه‌ای بیشتر حس شده و دهک‌های پایین هزینه‌ای، تورمی کمتر از میانگین کل کشور متحمل شده‌اند. تورم ماهانه دهک اول هزینه‌ای (کم‌برخوردارترین قشر جامعه) 4/5 درصد بوده است و هر چه به سمت دهک‌های بالاتر هزینه‌ای پیش رویم، عدد تورم ماهانه نیز افزایش می‌یابد. طوری که تورم ماهانه برای دهک دهم، 7/2 درصد گزارش شده است که بالاترین تورم ماهانه‌ای است که کل دهک‌های هزینه‌ای بر اساس آمارهای موجود دیده‌اند. در مقیاس سالانه نیز تورم نقطه به نقطه در دهک‌های بالا به هدف ۳۰ درصد نزدیک شده و این در حالی است که تورم در دهک‌های پایین حدودا ۵ درصد کمتر بوده است.

علت هجوم تورم به دهک‌های بالا

آنچه که در محاسبه تورم دهک‌های هزینه‌ای اختلاف را رقم می‌زند، سبد مصرفی خانوارها در دهک‌های مختلف است. معمولا افرادی که درآمد کمتری برای زندگی دارند، اکثر سبد مصرفی آنها را مواد اولیه زندگی، یعنی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تشکیل می‌دهد و درآمد آنها، کفاف تفریح و هزینه‌های دیگر را کمتر می‌دهد. برای همین سهم خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات در دهک اول، معادل 43/3 درصد از سبد مصرفی خانوار و در دهک دهم، 17/2 درصد است. در نتیجه هر گاه بار تورم بر دوش خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها باشد، انتظار این است که تورم در دهک‌های پایین محسوس‌تر باشد و اگر بار تورم به سمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات سنگینی کند، دهک‌های بالا باید خود را برای پذیرش تورم سنگین آماده کنند. اما در ماه گذشته تورم خوراکی و آشامیدنی همچنان از تورم غیرخوراکی و خدمات بیشتر بوده است، با این حال تورم در دهک‌های پایین هزینه‌ای کمتر القا شده است. دلیل آن هم این بوده که حتی تورم خوراکی‌ها نیز برای دهک‌های پایین، کمتر از دهک‌های بالا بوده است. علت این اتفاق را می‌توان به سبد مختلف غذایی مصرفی در دهک‌های پایین در قیاس با دهک‌های بالایی، نسبت داد. احتمالا در دهک‌های بالای هزینه‌ای، سهم کالاهای وارداتی در سبد خوراکی آنها پررنگ‌تر است و با توجه به صعود نرخ ارز در ماه‌های اخیر، قیمت کالاهای وارداتی نیز نسبت به کالاهای تولید داخل با شدت بیشتری رشد کرده است؛ بر همین اساس تورم خوراکی‌ها در دهک‌های بالا در ماه گذشته به ۷ درصد رسیده، درحالی‌که این عدد در دهک اول 5/8 درصد برآورد شده است.

در مورد کالاهای غیرخوراکی و خدمات، شکاف تورمی دهک‌های هزینه‌ای عمق بیشتری داشته است. در آخرین ماه تابستان، تورم ماهانه کالاهای غیرخوراکی و خدمات برای دهک اول 3/5 درصد بوده، درحالی‌که این عدد برای دهک دهم، به بیش از دو برابر افزایش یافته تا دهک‌های برخوردارتر، فشار بیشتری را برای تهیه کالاهای غیرخوراکی و خدمات در ماه گذشته متقبل شوند. علت این اتفاق بیش از هر چیز می‌تواند منسوب به تغییرات نرخ ارز باشد؛ چراکه استفاده از کالاهای لوکس و وارداتی در دهک‌های بالا رایج‌تر است و به همین علت، جلیقه آنها در برابر تورم، ضعیف‌تر بوده و از ناحیه تورم کالاهای وارداتی، ضربه بیشتری خورده‌اند.

دنیای اقتصاد