بخش زیادی از جابه‌جایی پول در ایران به دلیل دلا‌ل‌‌بازی در بازارهای مسکن، خودرو، سکه و... اتفاق می‌افتد. ما در مقاطع مختلف زمانی شاهد هجوم یکباره افراد برای خرید و فروش کالاها در بازارهای مختلف بودیم و اساسا معاملاتی در اقتصاد ما انجام می‌شود که ربطی به تولید یا بخش واقعی اقتصاد ندارد.
منهای بحث پولشویی که داستان جدایی دارد و دولت باید از منشأ ورود و خروج پول به بازار مطلع باشد و اگر نظام بانکی بخواهد می‌تواند منشأ آن را کنترل کند، آزاد بودن تراکنش‌ها اثر بسیار مخربی بر آرامش و تعادل در بازار دارد. به عبارت دیگر، بخش دلالی تا همین چند وقت اخیر به هر میزان و به هر مقداری که دلش می‌خواست می‌توانست پول را به حساب‌های مختلف منتقل یا آن را به صورت نقدی در میدان فردوسی جابه‌جا کند. به نظر می‌رسد اگر نظام بانکی منسجم‌تر و در یک چارچوب هدفمند و قانونمند عمل کند قطعا می‌تواند آرامش و نظم و انضباط پولی و مالی را به بازار برگرداند. البته مواردی که ذکر شد نباید مانعی برای اقدامات فعالان واقعی اقتصاد باشد. هدف از این انضباط پولی و مالی که امروز در قالب کنترل تراکنش‌ها اعمال می‌شود جلوگیری از سفته‌بازی و دلالی در بازار ارز و سکه و... است که قطعا می‌تواند منجر به انضباط مالی شود. یکی از مشکلاتی که امروز بانک‌های کشور با آن مواجه هستند این است که صدها هزار حساب بانکی در بانک‌ها به نام اشخاصی افتتاح شده که گاها هویت آنها نیز مشخص نیست. اگر همه این حساب‌ها به یک کارت یعنی همان کارت ملی منتقل شوند یقینا انضباط پولی و مالی افزایش می‌یابد. امروز تعداد کارت‌های بانکی در هر خانواده ایرانی بسیار زیاد است و حتی گاهی شاهد اجاره کارت توسط برخی افراد هستیم. بنابراین بانک مرکزی با دقت بیشتری باید به کنترل اینگونه معاملات هیجانی در بازار بپردازد. یقینا عملکرد بانک مرکزی نسبت به گذشته بهتر شده است و شکی در این موضوع نیست اما به دلیل اینکه سال‌های زیادی اقتصاد ما تحت تحریم بوده است ساختار اداری نظام بانکی ما به ویژه از منظر بانکداری الکترونیک از کشورهای توسعه‌یافته عقب مانده است. امروز تجربه‌های خوبی در نظام بانکداری کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد. به نظر من، بانک مرکزی به راحتی می‌تواند از تجارب دیگر کشورها در زمینه بانکداری الکترونیک استفاده کند و سریعتر شبکه بانکی ایران را به سطح بین‌المللی برساند. امروز هر شخصی به نظام بانکی ایران مراجعه کند به راحتی می‌تواند حساب بانکی باز کند، اما در دنیای توسعه‌یافته چنین امری دیده نمی‌شود و سازوکار ویژه خودش را دارد. همچنین در مورد دسته چک‌هایی که به راحتی در اختیار همگان قرار می‌گیرد نیز باید بگویم این دسته چک‌ها به راحتی می‌توانند در نظام بانکی اخلال ایجاد کنند و حتی می‌توانند باعث خلق پول شوند. بنابراین استفاده از تجارب دیگر کشورها به نفع سلامت نظام پولی ایران خواهد بود.
آرمان