عادل آذر رئیس دیوان محاسبات در جلسه علنی روز سه شنبه مجلس شورای اسلامی، گزارشی در مورد عملکرد بودجه ۹۷ و اقتضائات و الزامات بودجه ۹۸ ارائه داد.
وی اظهار داشت: کمیته ای در دیوان محاسبات با مشارکت مرکز پژوهش ها، سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد شکل گرفت و گزارشی در مورد نحوه بودجه ۹۷ تدوین کرد؛ ماحصل این گزارش در کمیته آسیب شناسی بودجه تحت عنوان اقتضائات و الزامات بودجه ۹۸ ارائه شد.
رئیس دیوان محاسبات با بیان اینکه بودجه ۹۸ در شرایط تحریم تدوین می شود، گفت: شوک اقتصادی و ارزی که سال ۹۰ اتفاق افتاد. رشد اقتصادی کشور را به منفی ۷.۴ درصد کاهش داد. در شرایط جدید شوک ارزی تاثیر خود را در کاهش رشد اقتصادی در سال های ۹۷ و ۹۸ خواهد گذاشت.
عادل آذر با انتقاد از افزایش نرخ رشد نقدینگی، گفت: نرخ نقدینگی به شدت افزایش یافته و به ۳۸.۸ درصد رسیده است.
وی اظهار داشت: درآمدهای نفتی در هشت ماهه سال ۹۷، ۱۲۵ درصد درآمدهای مالیاتی ۷۵ درصد و درآمدهای ناشی از انتشار اوراق مالی و اسلامی ۸۶ درصد محقق شده که البته بخشی از این درآمدها از بانک مرکزی استقراض شده است.
رئیس دیوان محاسبات اظهار داشت: هزینه های جاری در هشت ماهه سال ۹۷، ۸۸ درصد و اعتبارات بودجه عمرانی حدود ۳۰ درصد محقق شده است.
عادل آذر، وابستگی شدید به نفت، حجم بالای معافیت های مالی و گمرکی، اتکای بودجه به درآمدهای غیرواقعی، عدم وجود اطلاعات از سرمایه های دولتی را از آسیب های جدی بودجه خواند و گفت: هر چند همیشه شعارهایی در خصوص استقلال بودجه از نفت داده می شود اما عملکرد هشت ماهه بودجه سال ۹۷ نشان می دهد سهم نفت در منابع عمومی دولت به حدود ۴۳ درصد افزایش یافته است. در حالی که در سنوات گذشته این وابستگی ۲۷ درصد و ۳۲ درصد بوده است.
وی تاکید کرد: قانون برنامه ششم توسعه تاکید دارد که سهم درآمدهای نفتی در بودجه باید به ۲۶ درصد کاهش یابد.
عادل آذر با بیان اینکه طبق قانون برنامه ششم باید سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه، ۴۵ درصد باشد، گفت: عملکرد ۸ ماهه بودجه سال ۹۷ نشان میدهد سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه ۳۳ درصد است که تا پایان سال شاید به ۳۶ درصد افزایش یابد.
انتقاد از معافیتهای مالیاتی و گمرکی در بودجه
رئیس دیوان محاسبات اظهارداشت: قوانین و احکامی در بودجه و خارج از بودجه وجود دارد که معافیتهای مالیاتی را به شدت افزایش داده است. معافیت های مالیاتی در بودجه حدود ۴۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان است.
وی از نمایندگان خواست در تدوین بودجه به معافیت های مالیاتی و گمرکی توجه کنند.
عادل آذر با انتقاد از افزایش انتشار اوراق مالی و اسلامی در بودجه های سنواتی گفت: شرکت ها فروخته شده و خرج اعتبارات هزینه ای شده است.
بدهی ۵ میلیارد دلاری دولت به صندوق توسعه ملی
رئیس دیوان محاسبات با انتقاد از برداشتهای دولت از صندوق توسعه ملی، گفت: روز به روز برداشت های دولت از صندوق توسعه ملی افزایش می یابد. صندوقی که قرار بود محلی برای ذخیره منابع ارزی جهت کمک به تولید و اشتغال باشد، مورد دست اندازی های مکرر دولت ها قرار گرفته است. دولت حدود ۵ میلیارد دلار به صورت ارزی و ۱۴ هزار و ۳۷۵ میلیارد تومان به صورت ریالی به صندوق توسعه ملی بدهکار است.
وی با انتقاد از درج درآمدهای غیر قابل تحقق در بودجه های سنواتی، گفت: معمولاً پس از اینکه لایحه بودجه به مجلس ارائه می شود، هزینه هایی تراشیده می شود که منابعی برای آن وجود ندارد. در سال ۹۰ هشت ردیف درآمدی فاقد تحقق در بودجه وجود داشت، در سال ۹۶ بیست و یک ردیف درآمدی در بودجه وجود داشت که درآمدهای آن محقق نشد.
عادل آذر با تاکید بر لزوم بررسی دارایی های دولت، گفت: منابع قابل اتکایی در میان دارایی های دولت وجود دارد که می تواند مبنای حل مشکلات اشتغال و تولید شود. یک میلیون و ۸۸۷ هزار میلیارد تومان دارایی های ثبت شده دولت است که دوستان معتقدند این رقم ۲۵ درصد دارایی های دولت است.
رئیس دیوان محاسبات اظهارداشت: اگر این دارایی ها احصاء شود پشتوانه گران سنگی برای بودجه کشور خواهد بود و برای حل مشکلات بودجه ای دیگر نیازی به برداشت از صندوق توسعه ملی نیست.
وی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به درآمدهای اختصاصی دستگاه های اجرایی، گفت: نظارتی بر این درآمدها وجود ندارد و دستگاه ها بر اساس پروتکل های خود عمل می کنند. در سال ۹۷، ۵۷ هزار میلیارد تومان رقم این منابع بوده است.
عادل آذر از اظهارات خود راه کارهای عملیاتی برای حل مشکلات بودجه ای ارائه داد و گفت: ساماندهی معافیت های گمرکی و مالیاتی، پیش بینی ضمانت اجرایی در خصوص دستگاه هایی که از ارائه اطلاعات مالیاتی خودداری می کنند، تدوین نظام جامع مالیاتی، استفاده از دارایی های دولت به عنوان پشتوانه صکوک، رعایت سقف برای انتشار اوراق مشارکت از راه حل های مهم برای حل مشکلات بودجه است.
رئیس دیوان محاسبات ادامه داد: دیوان محاسبات معتقد است باید ردیف های درآمدی که طی ۵ سال اخیر درآمدی نداشته اند، از بودجه حذف شوند. در سال ۹۸، ۲۶ هزار میلیارد تومان ردیف درآمدی که تا امروز تحقق نیافته است، باید از بودجه حذف شود که این به معنای اجرای اقتصاد مقاومتی است.
وی از نمایندگان خواست هزینه هایی را برای دولت در بودجه تعیین کنند که درآمدهای آن قابل تحقق باشد.
عادل آذر همچنین خواستار تشکیل هیئتی با اختیارات تام برای تعیین اموال مازاد دستگاه های اجرایی شد.
رئیس دیوان محاسبات با انتقاد از اولویت دادن هزینه های جاری به هزینه های عمرانی در بودجه گفت: هزینه های جاری به شدت رو به افزایش است و اعتبارات عمرانی ثابت مانده است، این در حالی است که با توجه به تورم، هزینه پروژه های عمرانی به شدت افزایش یافته است و در سال ۹۶ هزینه اجرای پروژه های عمرانی نزدیک به ۶ برابر افزایش یافته است.
۸۷هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه پنهان حامل‌های انرژی
عادل آذر با تاکید بر اینکه خداوکیلی اوضاع خوب نیست، تصریح کرد: در اجرای قانون هدفمندی یارانه ها قرار بود قیمت حامل های انرژی واقعی شود اما در سال ۹۶ مجلس ۱۴ هزار میلیارد تومان از منابع بودجه به پرداخت یارانه های نقدی اختصاص داد.
وی اظهارداشت: امروز دولت ۸۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه پنهان حامل های انرژی و ۴۸ هزار میلیارد تومان هم یارانه نقدی می پردازد.
رئیس دیوان محاسبات در خصوص طرح های تملک دارایی سرمایه ای نیز، گفت: ۲۴ هزار طرح و پروژه نیمه تمام و رها شده در کشور وجود دارد که استان های مازندران، اصفهان و خوزستان دارای بیشترین تعداد پروژه های نیمه تمام هستند.
دولت قانون مربوط به بخشودگی سود وام های زیر ۱۰۰ میلیون تومان را اجرا نکرده است
در ادامه اظهارات عادل آذر، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی خطاب به وی، گفت: طبق بند (و) تبصره ۱۶ قانون بودجه سال ۹۷، بانک مرکزی موظف شده بود تا پایان شهریور ماه بخشودگی سود وام های زیر ۱۰۰ میلیون تومان را انجام دهد اما تا امروز انجام نشده است.
عادل آذر در پاسخ به این سؤال، گفت: هیئت ویژهای برای رسیدگی به این تبصره با حضور نمایندگان بانک مرکزی و بانک ها تشکیل شد اما هنوز گزارش عملکردی در خصوص این تبصره به دیوان محاسبات ارائه نشده است.
وی اظهارداشت: دولت باید هزینه های اجتناب ناپذیر را احصاء کند، این هزینه ها عبارتند از ۸۸ هزار میلیارد تومان جبران خدمات کارکنان، ۱۱ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی، ۱۲۲ هزار میلیارد تومان پرداخت مربوط به رفاه اجتماعی.
رئیس دیوان محاسبات افزود: اعتبارات هزینهای بودجه سال ۹۸ را می توان به گونه ای تنظیم کرد که هزینه های جاری در سال ۹۸ افزایش نیابد.
وعده عادل آذر به نمایندگان برای ارائه دو گزارش مهم بودجه‌ای
عادل آذر در پایان از ارائه دو گزارش مهم به مجلس خبر داد و گفت: امسال گزارش تفریغ بودجه شرکت ها را که همیشه پنهان بوده به صورت مستقل ارائه می کنیم، علاوه بر این گزارش حسابرسی عملکرد مدیریت وزارت آموزش و پرورش را نیز ارائه خواهیم کرد.
در پایان علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی از نمایندگان خواست گزارش ارائه شده از سوی دیوان محاسبات را مطالعه کنند.
خبرگزاری مهر