انگار قصه نان تمامی ندارد. در ماه‌های گذشته بارها اعلام شد که از کیفیت نان کاسته شده است و در کنار آن نان‌های سفارشی بیش از نان معمولی، در برخی از واحدهای صنفی نانوایی عرضه می‌شود.

عرضه نان سفارشی به‌خودی‌خود بد نیست اما زمانی که نان معمولی آن‌چنان از سوی واحدهای صنفی عرضه نمی‌شود و کیفیت پخت نان معمولی هم قابل قبول نیست، عرضه نان سفارشی آن‌هم در برخی موارد به اجبار، اتفاق خوبی نیست.

در چند سال اخیر همین نان سفارشی به محل درآمد بیشتری برای واحدهای نانوایی بدل و عاملی شده تا در کنار نان‌های کنجدی، نان سبزیجات و سبوس دار به واحدهای نانوایی و فهرست مصرف افزوده شود که البته این تنها راه افزایش درآمد در نانوایی‌ها به خصوص نانوایی‌های آزادپز نیست، زیرا یکی دیگر از راه‌های افزایش درآمد به‌ویژه در چند ماه اخیر، تغییر اندازه نان است که این اتفاق در نان‌های سنگک و بربری بیشتر دیده می‌شود.

بررسی‌های میدانی نشان از آن دارد که در چند وقت اخیر موقعیت جغرافیایی محل قرارگیری نانوایی در قیمت‌گذاری نان‌های آزادپز هم تأثیرگذار است. به‌طور مثال نان سنگک ساده آزادپز در خیابان پیروزی تهران ۱,۵۰۰ تومان عرضه می‌شود و قیمت نان یک رو کنجد ۲,۰۰۰ تومان و نان دورو کنجد ۳,۰۰۰ تومان است که همین نان در منطقه جردن به ترتیب به قیمت ۲۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۵,۰۰۰ تومان عرضه می‌شود.

با این تفاسیر به نظر می‌رسد این تفاوت قیمت در سطح شهر عاملی می‌شود که گرانی به قیمت نان وارد شود و نیاز به نظارت و بازرسی دقیق واحدهای بازرسی اصناف احساس می‌شود.

در این زمینه یک نانوا در خیابان ظفر مدعی است که افزایش قیمت نان به دلیل عدم دسترسی راحت به آرد، کنجد و سبوس است و در چند وقت اخیر آرد آزادپزی به‌سختی تأمین می‌شود.

حال با تمام این تفاسیر جای سوال است که چرا نظارت بر واحدهای نانوایی آنگونه نیست که واحدهای صنفی با روش‌های مختلف، به افزایش قیمت روی نیاورند؟

در این رابطه بیژن مقدم - رئیس اتحادیه نانوایان سنتی -گفت: دولت در انتهای دهه ۸۰ به این نتیجه رسید که باید در کنار واحدهای یارانه‌بگیر نانوایی، واحدهای آزادپز فعال باشند، از این رو واحدهای آزادپز به تعداد مشخص در کشور فعال شدند که آرد آنها به صورت آزاد تأمین می‌شود.

وی ادامه داد: این واحدها به صورتی در سطح شهر قرار گرفته‌اند که واحدهای یارانه‌بگیر در محدوده آنها قرار دارند و از نظر اقتصاد خانوار، هزینه‌کرد خرید نان را پوشش می‌دهند.

رئیس اتحادیه نانوایان سنتی اظهار کرد: دولت قیمت سقف و کف و قیمت دستوری برای نان واحدهای آزادپز در نظر نگرفته و واحدها با توجه به هزینه تمام شده و موقعیت جغرافیایی، نرخی برای محصولات خود در نظر می‌گیرند.

مقدم خاطرنشان کرد: تفاوت قیمت نان‌های سفارشی در محله‌های مختلف یک شهر، به دلیل تفاوت هزینه تمام شده واحد صنفی، هزینه اجاره و موقعیت ملکی واحد است.

این اظهارات در حالی است که همین بی‌ضابطه بودن و در نتیجه تفاوت قیمت‌ها، راه را برای سودجویی برخی نانوایی‌ها و گران‌فروشی آنها باز می‌کند.

در این زمینه بهتر است اتاق اصناف و اتحادیه مربوطه حتی در نانوایی‌های آزادپز با توجه به تمام عوامل دخیل در قیمت تمام شده از جمله موقعیت جغرافیایی واحد صنفی، نرخ نهایی فروش انواع نان را تعیین و ابلاغ کنند تا برخی واحدهای صنفی به بهانه "آزادپز بودن" نان را به هر قیمت دلخواه، عرضه نکنند.