ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه همکاری ایران و عراق در حوزه‌های نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی وجود دارد و ایران همواره آمادگی خود را برای این‌که توانمندی‌هایش را در اختیار صنعت نفت عراق بگذارد، اعلام کرده است. در این راستا نمایندگان دو کشور چندی پیش سند همکاری نفتی امضا کردند که چهار محور کلی داشت و کارشناسان آینده این تفاهم‌نامه‌ها را روشن می‌دانند و بر این باورند که عراقی‌ها این بار در اجرای تفاهمات نفتی با ایران جدی هستند.

مقامات عراقی این بار جدی هستند

به طور کلی صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق، توسعه مشترک میدان‌ها، بازسازی پالایشگاه‌های قدیمی عراق و ایجاد شبکه گازرسانی در این کشور مهم‌ترین تفاهم‌های دو طرف به شمار می‌رود. به گفته امیرحسین زمانی‌نیا - معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل - با توجه به ظرفیت‌های سرشار فنی و مهندسی صنعت نفت ایران، امکان صادرات خدمات فنی و مهندسی کشورمان به عراق وجود دارد، هم‌چنین با توجه به منحصربه‌فرد بودن ایران در توسعه حداکثری شبکه گازرسانی، استفاده از تجارب و ظرفیت‌های ایران برای ایجاد شبکه گازرسانی در عراق نیز مورد تاکید قرار گرفته است.

زمانی‌نیا هم‌چنین ابراز امیدواری کرد که خط لوله فرآورده‌های نفتی بین آبادان و بصره هم که سال‌های درازی است در مذاکرات بین ایران و عراق مطرح می‌شود، در آینده نزدیک اجرایی شود. وی به محورهای آموزشی نیز در توافق‌های دو طرف اشاره کرد و گفت: در این زمینه مقرر شده است گروهی از دانشجویان عراقی به تحصیل در رشته مهندسی نفت در دانشگاه تهران مشغول شوند.

حضور شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های نفت و گاز عراق

به‌تازگی نیز جمعی از رؤسای اتاق‌های صنایع شهرهای مختلف عراق که به منظور بررسی فرصت‌های همکاری شرکت‌های ایرانی و عراقی به تهران سفر کرده بودند، در نشستی با حضور بعضی از شرکت‌های فعال در عرصه نفت و گاز ایران، راهکارهای لازم را برای ورود مؤثر شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های نفت و گاز این کشور بررسی کردند.

مرتضی بهیه - رئیس اتاق صنایع بابل - که راهبری هیئت تجاری متشکل از اتاق‌های صنایع چند شهر و همچنین جمعی از استادان دانشگاه و تئوریسین‌های اقتصادی عراق را بر عهده داشت، در این نشست با ابراز امیدواری نسبت به بهره‌مندی از قابلیت شرکت‌های ایرانی برای ورود به بازار عراق گفت: تدوین برنامه‌های همکاری میان دو طرف ایران و عراق، فرصت مناسبی را برای شرکت‌های معتبر و باتجربه نفت و گاز ایران برای حضور در بازار عراق فراهم می‌کند.

وی تصمیم دولت عراق برای دنبال کردن سرمایه‌گذاری در اجرای پروژه‌های صنعت نفت در شهرهای ناصریه، بابل و دیاله را فرصت خوبی برای شرکت‌های ایرانی به منظور ورود به بازار عراق عنوان کرد و گفت: تلاش داریم شرکت‌های فعال در حوزه نفت و گاز ایران بتوانند در اولین فرصت در پروژه‌های صنعت نفت و گاز عراق وارد شوند.

از سوی دیگر به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران، فرصت حضور مستقیم در صنعت نفت عراق برای شرکت‌های ایرانی وجود ندارد، که طبق‌گفته‌های سیدحمید حسینی - دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق - شرکت‌های ایرانی می‌توانند در همکاری با شرکت‌های معتبر پیمانکاری بخش خصوصی و بخش دولتی عراق و تشکیل کنسرسیوم با این شرکت‌ها، در پروژه‌های نفت و گاز این کشور ایفای نقش کنند.

در این بین خبر خوشی که اعلام شد این بود که با توجه به این‌که پروژه‌های نفتی و پالایشگاهی هزینه‌بر هستند، قوانین جدید عراق در جهت تسهیل فعالیت‌های شرکت‌های خارجی مانند شرکت‌های ایرانی به‌روز خواهد شد و حسین فالح مزید - رئیس اتاق صنایع ناصریه - اعلام کرد که فرصت قابل توجهی در عراق درباره انتقال گاز شهری وجود دارد، ایران فناوری قابل‌توجهی در عرصه گاز دارد، این در حالی است که سیاست درستی درباره مصرف گاز در عراق وجود ندارد. تجربه ایران در عرصه صنعت گاز نشان داده است که فرصت‌های مناسبی برای کمک به عراق در این خصوص وجود دارد؛ فرصت‌هایی که می‌تواند شرایط را به سمت بهره‌گیری از خط لوله گاز به جای استفاده از کپسول (در شرایط کنونی) سوق دهد.