در حالی که آمریکا با اعمال فشار به کشورهای مختلف سعی در تحقق اهداف خود برای صفر کردن صادرات نفت ایران دارد اما نه تنها مسوولان کشورمان بلکه بسیاری از تحلیلگران بین‌المللی آن را خام و نسنجیده می‌دانند.

عربستان که در این میدان رفیق صمیمی آمریکا شده برنامه‌های متعددی را برای حذف ایران درنظر گرفته اما تا کنون هیچ کدام از تیرهای این کشور نیز به هدف نخورده و ایران همچنان در بازار نفت حضور دارد. موضوعی که بارها بیژن زنگنه - وزیر نفت - به آن تاکید داشته و در مصاحبه‌های خود جای ایران را در بازار بین‌المللی نفت پر رنگ اعلام کرده است. وی به‌تازگی نیز در این باره اظهار کرد که هیچ کشوری نمی‌تواند جای نفت ایران را پر کند و کشورهای عربستان و امارت برنامه‌های تولیدی خود را دارند و این به معنای این نیست که این کشورها توانسته‌اند جایگزین ایران شوند.

وی هفته‌های پیش نیز دراین باره گفت نه تنها عربستان و امارت بلکه هیچ کس نمی‌تواند خلاء نفتی ایران را جبران کند و کشورها نمی‌توانند برای جبران خلاء نفتی ایران اقداماتی را انجام دهند. بازار، بی‌ثبات و شکننده است و این کشورها تمام تلاش‌شان را می‌کنند تا با تبلیغات و کوچک‌نمایی اتفاقات، اجازه ندهند قیمت نفت افزایش یابد و قیمت را به زور پایین نگه می‌دارند که این اقداماتی است که در بازار توسط عده‌ای در جهت منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی و به خواست این دو کشور در حال انجام است.

وزیر نفت معتقد است این به ضرر مردم، کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان نفت است و حتی به ضرر مصرف‌کنندگان نیز است، چراکه در بازار ایجاد بی‌ثباتی می‌کند و شکنندگی در بازار برای هیچ کشوری سودی ندارد و این نوسانات قیمتی که ظرف ۲۴ ساعت ۵-۶ دلار قیمت نفت کاهش می‌یابد، به نفع هیچ کس نیست، فکر نکنید این به نفع مصرف‌کننده است چراکه در این شرایط هیچ فردی تکلیف خود را نمی‌داند و کشوری که تولیدکننده نفت بوده نمی‌داند نفت را نگه دارد یا بفروشد، لذا نوسان کم بازار نفت به نفع همه است و نوسان زیاد به نفع هیچ کس نیست.

خرید نفت ایران به صفر نمی‌رسد

حتی مسوولان دیگر کشور نیز به این موضوع صحه می‌گذارند تاجایی که حسین امیری خامکانی - نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس - اعلام کرده است که «عربستان نمی‌تواند جایگزینی برای نفت ما باشد» و پیش بینی می‌شود با قطع معافیت نفتی آمریکا به کشورها شاهد افزایش قیمت نفت باشیم. البته که دراین وضعیت هم بعید است میزان خرید نفت ایران به صفر برسد. پالایشگاه این کشورها بر اساس نفت ایران تنظیم شده است که اگر قرار باشد از ایران نفت بخرند باید هزینه‌ زیادی برای تغییر پالایشگاه‌هایشان بپردازند. اقدامی که هزینه بر خواهد بود.

وی افزود: از طرف دیگر عربستان که قول جایگزینی نفت ایران را در بازار داده بود، عملاً نمی‌تواند جایگزین نفت ما باشد و این که دو میلیون نفت ایران را به بازار بدهد چون اصلاً از نظر فنی چنین امکانی را ندارد و باید از ذخایر استراتژیکش استفاده کند که این ذخایر هم پاسخگو نیست. کشورهای لیبی و نیجریه هم نتوانستند به بازار نفت برگردند. لیبی دچار چالش‌های سیاسی است و نمی‌تواند همچون گذشته نفت تولید کند. تولید اوپک پلاس انقباضی است کما این که می‌خواهند در تصمیمی اوپک پلاس را امنیتی کنند تا قیمت‌ها بالا نرود. کانادا هم نتوانست برنامه افزایش تولید خود را عملیاتی کند. ونزوئلا نیز که با تحریم شدید دچار مشکل است. از سوی دیگر برزیل می‌خواست جای ونزوئلا را بگیرد که بعید است بتواند در روز بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ بشکه بفروشد.

نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس معتقد است که اینها نشان می‌دهد که نمی‌توانند بازار فروش دو و نیم میلیون بشکه نفت ایران را تأمین کند که دچار افزایش قیمت نشود. لذا پیش بینی‌ها این است که این عدم معافیت باعث افزایش قیمت نفت می‌شود که این همان چیزی است که ترامپ از آن وحشت دارد. لذا می‌توان گفت که در چنین شرایطی بعید است خرید نفت ایران به صفر برسد.

نفت ایران در جهان جایگزین ندارد

اما حسین امیرعبداللهیان - دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل - در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: فشار فزاینده دولت ⁧ آمریکا ⁩ برای تغییر رژیم در کشور نفت خیز ⁧ ونزوئلا ⁩ اثبات می‌کند که نفت ⁧ ایران ⁩ در جهان جایگزین ندارد. ایران با قدرت و بدون محدودیت به صادرات نفت ادامه می‌دهد. مردم ونزوئلا به ⁧ ترامپ ⁩ تشنه «پترودلار» نه گفته و خود تصمیم می‌گیرند.

حذف نفت ایران کار ساده‌ای نیست

در این باره سید مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه نفت - به ایسنا گفت: از نظر تکنولوژی در دنیا امکان هر کاری وجود دارد؛ درباره این موضوع اما محاسبات اقتصادی مورد توجه است چراکه در پالایشگاه‌ها می‌توان از نفت هر منطقه‌ای استفاده کرد اما پالایشگاه‌ها باید هزینه زیادی را برای تغییر طرح خود پرداخت کنند که همین مساله نیز مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد.

وی ادامه داد: این در شرایطی است که در برخی پالایشگاه‌ها مشخصات نفت جایگزین شده، شباهت بیشتری با نفت ایران دارد که در این راستا، کار پالایشگاه راحت‌تر است ولی در برخی نقاط باید تغییراتی را در ساختار پالایشگاه انجام دهند که این مساله نیز هزینه‌های زیادی را به دنبال دارد، اما به طور کلی باید گفت که جایگزین کردن نفت ایران به‌لحاظ محاسبات اقتصادی به گونه‌ای خواهد بود که بسیاری از شرکت‌ها و پالایشگاه‌ها را دچار چالش خواهد کرد.

حسینی با اشاره به ادعای برخی کشورها برای جایگزینی نفت ایران، تاکید کرد: یکی از مسائلی که با آن مواجهیم، پشت پرده‌هایی است که اتفاق می‌افتد. برخی از کشورها هر کاری که منفعتشان را به دنبال داشته باشد، انجام می‌دهند و اگر برای آن‌ها هزینه داشته باشد، از آن فاصله می‌گیرند و اگر مسئله‌ای برای آنها منفعت داشته باشد، قطعاً به دنبال آن خواهند رفت.

این تحلیل‌گر حوزه نفت تصریح کرد: اتفاقات اخیر نوعی بازی است که عربستان و آمریکا علیه کشورهای مختلف به راه انداخته‌اند و لازم است در این شرایط تدابیر کافی در نظر گرفته شود، چراکه کمک‌های مالی عربستان به کشورهایی همچون هند و پاکستان که نیاز مالی دارند هم باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با تاکید به این‌که دولت‌ها موضوع تحریم نیستند، گفت: یک راهکار این است که دولت‌ها خریدار نفت ایران شوند چراکه دولت‌ها و شرکت‌های دولتی که درگیری کمتری با آمریکا دارند، می‌توانند نفت ما را خریداری کنند و در این شرایط، می‌توانند مسؤولیت کار را برعهده بگیرند و با توجه به این‌که تحریم آمریکا شامل شرکت‌هایی می‌شود که در آن کشور سرمایه سهام و به طور کلی منافعی خاصی دارند، لازم است با دولت‌ها وارد مذاکره شویم که معاملات نفتی به صورت دولتی صورت گیرد.

نمی‌توانند ایران را از بازار حذف کنند

همچنین در این باره خطیبی - کارشناس ارشد حوزه انرژی - به ایسنا گفت: جایگزین کردن نفت ایران در بلندمدت امکانپذیر نخواهد بود چراکه در واقع نمی‌توان یک صادرکننده مانند ایران را از بازار بین‌المللی حذف کرد.

وی با بیان این‌که کشورهایی مانند عربستان و آمریکا برنامه‌هایی را برای تحقق این هدف در نظر گرفته‌اند، گفت: گرچه می‌توانند در کوتاه‌مدت به چنین برنامه‌ای جامع عمل بپوشانند اما باید توجه داشت اقداماتی که این کشورها انجام می‌دهند تنها در یک بازه زمانی کوتاه قابل پیگیری است.
کارشناس ارشد حوزه انرژی ادامه داد: در طول چند ماه گذشته عربستان سعودی با انجام ذخیره‌سازی به جای فروش نفت توانسته 50 میلیون بشکه به فروش خود اضافه کند. به تازگی نیز آمریکا اعلام کرده که این روش‌ها ادامه یابد.

خطیبی تصریح کرد: گرچه آمریکا و عربستان می‌توانند با چنین ترفندهایی در کوتاه‌مدت اهداف خود را عملی کنند اما در بلندمدت نمی‌توانند نسبت به این مساله امیدوار باشند چرا که حذف ایران از بازار بین المللی نفت کار آسانی نیست.