از‌‌ همان آغاز افزایش یکباره شاخص بورس، رسانه‌ها به سرعت به آگاهی‌رسانی پیرامون آن پرداختند و از آن به عنوان رکورد شکنی شاخص یاد کردند. عوامل بورس تهران نیز بسیار پیرامون افزایش شاخص و بازدهی‌های مثبت آن پرداخته و روزهای پرشکوه بورس تهران در مقایسه با افت شاخص‌های بازارهای سرمایه منطقه و جهان قرار گرفت.

بنا بر این گزارش، شمس‌الدین حسینی، وزیر اقتصاد دیشب گفت: موفقیت‌های کنونی بازار سرمایه، مرهون افزایش صادرات غیرنفتی، افزایش اعتماد مردم به بورس، در پیش گرفتن سیاست‌های درست و ورود فعالان بورس برای خرید تضمینی است.

اما نکته‌ای که در این میان به فراموشی رفته، آن است که افزایش شدید شاخص بورس تهران همزمان شد با نوسانات افزایشی نرخ ارز و راهکارهای ارزی دولت برای مدیریت بازار. این نکته‌ای بود که زیاد به آن پرداخته نشد، ولی کاملاً مشخص است که نرخ ارز بورس تهران را به جلو انداخته است؛ در جایی که نه تنها هیچ رویداد اساسی و چشمگیری در شرایط اقتصادی رخ نداده است.

بی‌گمان، تأثیر افزایش نرخ ارز بر درآمد و سود سهام شرکت‌های صادراتی انکار‌ناکردنی است. شرکت‌هایی که مستقیم با ارز سر و کار دارند، بیشترین سود را در این میان داشته و به دنبال آن، تأثیر فوق‌العاده‌ای بر شاخص بازار دارند.


سپر تورم قیمت سهام

اما حسین عبده تبریزی نیز در این باره نظری مشابه دارد. وی بر این باور است که افزایش شاخص و رشد همیشگی آن، عمدتاً ناشی از نوسان نرخ ارز است.

عبده تبریزی در گفت‌وگو با تابناک می‌گوید: شرکت‌هایی که مستقیم با ارز درگیرند، در قیمت اسمی شاهد رشد هستند و همین امر، منجر به رشد شاخص بازار شده است.

وی می‌گوید: اکنون بورس بیانگر وضعیت بد اقتصادی نیست و شاخص جدید واقعیت را بزرگ کرده است. تورم کنونی در جایی که هزینه دستمزد و دیگر هزینه‌های تولید ثابت است، منجر به رشد قیمت اسمی سهام شرکت‌ها شده و این‌‌ همان موضوع است که سهام سپر تورم است.

دبیر کل اسبق بورس اوراق بهادار تهران ادامه می‌دهد: اگر روزهای اوج بازار سرمایه در سال ۸۳ و ۸۴ را در نظر آوریم که در آن زمان شاخص بازار نزدیک ۲۸ هزار واحد بود و مقایسه‌ای با زمان کنونی داشته باشیم، می‌توان گفت که بازدهی در این مدت، تنها بازدهی ۵ یا ۶ درصدی در بازار سرمایه بوده که اصلاً خوب نیست و بسیاری از این وضعیت نسبی بازار راضی نیستند.

وی بر این باور است، بحث از رکورد شکنی در بازار سهام مبالغه است و شاخص بازار نشانی از واقعیت ندارد. در اوضاع کنونی اقتصاد، تنها تورم است که منجر به افزایش شاخص شده و برای نمونه، در جایی که بهای اتومبیل و مسکن بدون هیچ عاملی افزایش یافته، این نشان می‌دهد که در جامعه توهم پول هست؛ بنابراین، اگر وضعیت اقتصادی در جامعه بد باشد، بورس نمی‌تواند چیزی را بهبود بخشد.

تبریزی در پایان می‌گوید، وضعیت کنونی بازار بورس،‌‌ همان مسأله سپر تورمی قیمت سهام است و در جایی که قیمت‌ها ثابت است، افزایش بهای ارز قیمت اسمی سهام را افزایش داده و بازار بورس، بیانگر واقعیت اقتصاد کشور نیست.

اما نکته بازار سهام و افزایش‌های پیاپی شاخص در اینجاست که در پشت همه این به اصطلاح رکوردشکنی‌ها، نرخ ارز ایستاده است. پس از مدتی افزایش پیاپی شاخص بازگشت‌های دفعتی شاخص نیز گویای این است که شاید بازار سهام تهران با کمک نرخ ارز به سر حد افزایش خود رسیده است.

در جایی که شرایط اقتصادی و عوامل محیطی و سیاسی تغییر مثبتی نداشته است، آیا می‌توان گفت بازار بورس تهران، واقعیت اقتصاد کشور را بازگو می‌کند؟