استخراج ارز مجازی چند صباحی است که با گرم شدن هوا و افزایش میزان مصرف برق به یکی از بحث‌های داغ تبدیل شده است؛ به طوری که می‌توان از برخی گفته‌های مسئولان بخش قابل توجهی از افزایش مصرف برق در کشور را بر گردن فعالان این حوزه انداخت.

موضوعی که استخراج کنندگان ارز مجازی آن را رد و ادعا کردند در ساعات اوج مصرف برق، دستگاه‌های خود را خاموش می‌کنند. آن‌ها همچنان از شفاف نبودن قانون گلایه داشتند و می‌گفتند در حالی که برخی افراد مانند دبیر شورای عالی فضای مجازی استخراج ارز مجازی را قانونی می‌دانند، برخی دیگر آن را غیرقانونی دانسته و حتی وزارت نیرو اقدام به جمع آوری مزارع ارز مجازی کرده است.

مهم‌ترین نکات آیین‌نامه هیات وزیران

در نهایت سیزدهم مردادماه، معاون اول رئیس جمهور آیین‌نامه اجرایی استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده در کشور را به منظور ایجاد بستری امن، کم هزینه، ‌ شفاف و پرسرعت برای تبادلات اقتصادی و بکارگیری با رویکرد تسهیل فضای کسب وکار ابلاغ کرد.

در این آیین‌نامه ضمن قانونی شمردن فعالیت ماینرها در ایران، حق و حقوقی برای ان‌ها در نظر گرفته شده و شرط و شروطی نیز برایشان گذاشته شده است. یکی از مهم‌ترین بندهای این آیین‌نامه ضمن این‌که استخراج رمز ارز در آن به عنوان صنعت شناخته شد، به تعرفه استخراج رمزارزها اختصاص دارد که بر اساس آن، تأمین برق متقاضیان استخراج رمزارزها صرفاً با دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری صورت می گیرد.

تعرفه برق متقاضیان استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده رمزارزها (ماینینگ) با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما که توسط وزارت نیرو تعیین و اعلام می گردد، محاسبه و اعمال خواهد شد.

عکس‌العمل استخراج کنندگان ارز مجازی به آیین‌نامه دولت

نرخی که فعالان آن حوزه به آن اعتراض دارند و بر این باورند که اگر استخراج ارز مجازی به عنوان یک صنعت شناخته شده است، باید تعرفه برقی که برای آن در نظر گرفته می‌شود نیز همانند برقی باشد که برای صنعتی‌ها در نظر گرفته شده است. آن‌ها مصوبه دولت را باعث مرگ بخش خصوصی می‌دانند و اعلام کردند بعد از این مصوبه ماینرها کوله‌های خود را بسته‌اند و آماده سفر به کشورهای همسایه هستند.

انجمن بلاکچین صراحتا اعلام کرد مصوبه هیات دولت مشکلات عدیده حقوقی دارد و ما حق خودمان می‌دانیم که به دیوان عدالت اداری مراجعه کرده و تقاضای تعلیق این مصوبه را داشته باشیم.

اختصاص تعرفه‌های ارزان برق برای رمزارزها حقوق سایر صنایع را پایمال می‌کند

در این سوی ماجرا اما مسئولان بر این باورند که اختصاص تعرفه‌های ارزان برق برای رمزارزها حقوق سایر صنایع را پایمال می‌کند. آن‌ها بر این باورند که در حالی که بسیاری از مسئولان دولتی در برخی از کشورها از جمله آمریکا، چین، نروژ، کانادا و ... از اعمال تعرفه‌های خاص برای استخراج رمزارزها خبرداده‌اند، در ایران برخی به دنبال جوسازی برای تداوم دریافت برق ارزان توسط این گروه هستند.

در همین زمینه بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشانگر آن است که چون توان کشور در تأمین برق محدود است و در مواقعی از سال، شبکه تولید کشور پاسخگوی نیازهای کشور نیست، در صورت عدم کنترل و اختصاص برق ارزان به این گروه، احتمال قطعی برق و بروز مشکل برای شهروندان وجود دارد.

براساس این گزارش، طبق تخمین مرکز نظام مالی نامتعارف دانشگاه کمبریج، حداکثر انرژی شش رمز ارز پرفروش و پرطرفدار در نیمه نوامبر سال ۲۰۱۸ حداقل ۵۲ و حداکثر ۱۱۱ میلیارد کیلووات ساعت درسال بوده است. این در حالی است که در سال قبل از آن حداقل مصرف انرژی ۱۸ و حداکثر ۴۲ میلیارد کیلووات ساعت در سال بود؛ یعنی در یک سال مصرف برق رمزارزها سه برابر شده است. البته بعضی اوقات با کاهش قیمت رمزارزها میزان مصرف برق استخراج نیز کاهش یافته است اما موضوعی که کاملا مشهود و قطعی است، افزایش میزان مصرف برق در اثر استخراج رمزارزهاست.

در میان رمزارزهای بیت کوین به طور متوسط ۷۵ درصد انرژی استخراج را به خود اختصاص داده بود. تولید سالیانه برق در ایران در سال ۱۳۹۷ حدود ۳۱۱ میلیارد کیلووات ساعت در سال تخمین بود. با توجه به این‌که میان مصرف و توان تولید برق در کشور همیشه تعادل برقرار نیست. بررسی نقش رمزارزهای انرژی‌بر، اهمیت بیش‌تری می‌یابد.

در شرایطی که همه عوامل تولید را بخش خصوصی برای استخراج رمزارز فراهم می‌کند، به عنوان یک فعالیت اقتصادی تفاوت چشمگیری میان این صنعت و دیگر صنایع وجود نخواهد داشت. اما در کشور ایران عوامل تولید مهم در استخراج رمزارزها به صورت یارانه‌ای فراهم می‌شوند و الگوی تقاضای بار کشور ایران با دیگر کشورها تفاوت‌هایی دارد. به طور نمونه، برق در ایران به صورت یارانه‌ای به مشترکان عرضه می‌شود و به این دلیل کشور ایران پس از کشور میانمار ارزان‌ترین قیمت برق در دنیا را دارد.

ازطرفی توان کشور در تأمین برق محدود است و در مواقعی از سال شبکه تولید کشور پاسخگوی نیازهای کشور نیست و احتمال قطعی برق و مشکل برای شهروندان به وجود می آید. از این رو ساماندهی مصرف برق برای استخراج رمزارز به مقررات گذاری وزارت نیرو و نظارت جدی مجلس بر عملکرد این وزارت نیازمند است.

بنابراین شناسایی دقیق استخراج کنندگان از طریق بررسی الگوی مصرف برق و تحلیل ترافیک اینترنتی آن‌ها در کنار ساماندهی با ایجاد سازوکار خوداظهاری استخراج کنندگان در کنار اعمال جرائم بازدارنده برای کسانی که خوداظهاری نکنند و اعلام مناطق جغرافیایی که استخراج رمزارزهای انرژی‌بر در آن‌ها مجاز یا ممنوع است، باید با همکاری مشترک وزارت نیرو، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و بانک مرکزی انجام شود.