فرهاد دژپسند صبح امروز در سی امین همایش بانکداری اسلامی با تاکید بر اینکه امسال سی امین همایش برگزار می‌شود، در حالی که ۲۸ سال از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا می گذرد، اظهار داشت: انتظار می رفت امروز در نقطه ای باشیم که کاملا این احساس شکل گرفته باشد که در ایران بانکداری کاملا اسلامی است و هیچگونه شبهه درباره اسلامی بودن بانکداری وجود ندارد.

وی افزود: این بانکداری می‌توانست الگویی برای سایر کشورهای اسلامی باشد، اما امروز شاهد هستیم هنوز در مورد موانع، دچار مشکلاتی هستیم و برخی از مراجع نسبت به عملیات به شدت موضع دارند. در مقابل برخی معتقدند قوانین و مقررات مناسب و در اجرا مشکل دارد و برخی نیز معتقدند مشکلی وجود ندارد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی، گفت: به نظر من ما باید از اقدامات و زحماتی که تمام فعالان نظام بانکی عهده‌دار آن هستند متشکر باشیم، زیرا در شرایط فعلی سعی می کنند تا تمام موارد را به بهترین شکل مدیریت کنند.

دژپسند در ادامه افزود: با بررسی برخی یادداشت‌ها و نظرات کارشناسان احساس می‌شود که شاید برخی اظهارنظرکنندگان از موانع و مشکلات خبر ندارند، اما باید توجه داشته باشیم که فارغ از انتقادها و ضعف‌ها، در شرایط سخت فعلی عملکرد نظام بانکی در مقام حل و رفع مشکلات اقتصادی کشور قابل توجه است.

وی با اشاره به اینکه امروزه در دنیا بانکداری در حال تحول با سرعت قابل توجهی است، گفت: در حال حاضر بانکداری اسلامی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار دارد. منهای کشورهایی که خود را ملزم به اجرای بانکداری اسلامی می دانند، بانکداری اسلامی مورد توجه سایر کشورهای نیز قرار دارد. در شرایطی که بانکداری اسلامی مورد اقبال دنیا قرار دارد ما باید قدرت رقابت پذیری بانک‌هایمان را موقعیت مناسبی ایجاد کنیم، البته کاری سخت اما شدنی است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: بانکداری امری نیست که با روش های سنتی و ساز و کارهای قدیمی در داخل و عرصه رقابت، کارایی داشته باشد. نظام بانکی در رشد و توسعه کشور نقش محوری دارد و از منظر تامین مالی، اقتصادی ایران بانک پایه است. فارغ از رقابت هایی که وجود دارد، اما واقعیت امروز نشان می دهد اقتصاد ما بانک پایه است.

وی ادامه داد: نقش نظام بانکی در تامین مالی اقتصاد کشور همچنان نقشی برجسته است و باید متناسب با این نقش نظام بانکی خود را برای فرآیند رشد و توسعه آماده کند که اگر این اتفاق نیفتد از قافله عقب خواهد ماند. اگر نظام بانکی ما بخواهد در اقتصاد ایران و در عرصه رقابت با دنیا به کرسی و موقعیتی دست پیدا کند باید به این امر توجه و اقدام کند که از بهترین فناوری های دنیا بهره مند شود.

به گفته دژپسند، دستیابی به فناوری های نو در کاهش هزینه ها و بهبود ارایه خدمات نقش موثری دارد و اگر بانک های ما در این زمینه اقدامی نداشته باشند، با هزینه تمام شده بسیار بالا و عدم رقابتی بودن خدمات مواجه خواهند شد. اگر ما امروز به بانکداری اسلامی مطلوبمان نرسیده ایم باید به صورت تفصیلی از فناوری های نو استفاده کنیم.

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: رمز موفقیت سیستم بانکی به حداقل رساندن مقاومت در مقابل فناوری است و در اینصورت می توان گفت بانکداری اسلامی در مسیر تحقق و دستیابی هم وظیفه اصلی خود را انجام خواهد داد و هم نظام بانکی را در یک اتاق شیشه ای قرار داده و از هر گونه مفسده جلوگیری کند.

این وزیر دولت دوازدهم با اشاره به اهمیت کاهش نگرانی پرسنل و کارمندان سیستم بانکی، گفت: ما زمانی می توانیم این پروسه را کامل کنیم که نگرانی های کارمندی را به حداقل برسانیم و امروز در حوزه فناوری های نو به دنبال هوشمندی نظام بانکی و اقتصادی کشور هستند و به این معنی نیست که استفاده از فناوری های نوین بیکاری را به دنبال دارد و باید این دید تغییر کند و به دنبال توانمند سازی و افزایش توانایی کارمندان سیستم بانکی حرکت کنیم.

به گفته وی، پایین بودن توانمندی تخصصی نیروی انسانی یکی از مهم ترین موارد در اجرای بانکداری اسلامی است زیرا پرسنل سیستم بانکی باید به خوبی به قراردادها اشراف داشته باشند. مقوله توانمندسازی و آموزش کارمندان از دو سو برای بانکداری اسلامی ضروری است.

دژپسند درباره لزوم تعیین نرخ سود و بهره در حدود شرعی، گفت: در اقتصاد کلان براساس قوانین و مقررات سود و بهره تعریف مشخصی دارد و کسی که به سیستم بانکی مراجعه می کند فرد ریسک پذیری نیست و آنچه در بانکداری اسلامی وجود دارد تعیین سود در حدود اسلامی است. اما در این عرصه باید تلاش های تئوریکی صورت گیرد و به طور مستمر در صدد فرمولی برای کشف نرخ سود با توجه به آموزه های اسلامی باشیم.

وی با اشاره به اینکه در وزارت اقتصادی اقداماتی در این زمینه آغاز شده است، گفت: یکی دیگر از موارد مهم بر نامناسب بودن ساختار مالی بانک ها، عوامل محیطی و بیرونی نیز در مقام فاصله دادن نظام بانکی از نظام مالی مناسب است. ساختار مالی نامناسب روند بانکداری اسلامی را کُند می کند.

وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: ساماندهی شعب بانک ها یکی دیگر از موارد مهم است و باید به این پرسش پاسخ داد که آیا این همه شعب برای بانک ها ضروری است؟ به طور حتم پاسخ این است که یکی از منافع عوامل بیرونی تعداد بالای شعب است. اما این امر به سهولت قابل انجام نیست و من به عنوان رییس مجمع بانک های دولتی شاهد مقاومت ها در این زمینه هستم.

وی افزود: اجرای حاکمیت شرکتی در بانک ها نیز یکی دیگر از موارد مهم است که کمک می کند تا تمام امور بانک ها بر مبنای اصول باشد از به کارگیری نیرو تا سایر موارد. البته لازم است که بگویم بانک کشاورزی گام های موثری در این زمینه برداشته است.

دژپسند در ادامه یکی دیگر از ملزومات اصلاح ساختار مالی بانک‌ها را رهاسازی نظام بانکی از گوشواره هایی مثل دارایی های منجمد و مازاد و فاصله گیری بانک ها از بنگاه داری عنوان کرد و افزود: فاصله دادن بانک ها از بنگاه داری باید تابع اصول باشد و در این امر دچار افراط نشود، زیرا بانک وکیل موکل خود برای بالا بردن بازدهی سپرده ها است.

وی افزود: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که در حالی که بازار سرمایه شرایط خوبی دارد، بانک‌ها را از بنگاه داری مزاحم برای ایفای نقش در عرصه اعطای تسهیلات خارج کنیم. بانکداری ما زمانی در این مسیر می تواند گام های اساسی بردارد که بانکداری اسلامی در نظام تامین مالی همیشه مدنظر داشته باشیم، در غیر اینصورت به هدف نخواهیم رسید.

وی در پایان تاکید کرد: بانکداری ما قابلیت الگو شدن را دارد و باید از نظام بانکی به طور معقول حمایت کنیم و بانک های ما از درون خودارزیابی را مدنظر قرار دهند.