پارسال و حتی بهار امسال بساز و بفروش‌ها با دو موج آسیب‌زننده به کار مواجه شدند.

موج تورم روزانه مصالح ساختمانی و کمبود آن تحت تاثیر شوک‌های پی در پی ارزی از یکسو و همچنین موج گرانی زمین در پی جهش‌های مکرر قیمت مسکن از سوی دیگر باعث شد طی یک‌سال و نیم اخیر غالب سازنده‌ها در بازار مسکن تهران مجبور به توقف در مسیر ساخت شوند. این وضعیت ضربه مستقیمی به پروژه‌های مشارکتی وارد کرد و باعث بدعهدی بساز و بفروش‌ها به مالکان ساختمان‌های تخریب شده،‌ بابت تاخیر در تحویل به موقع واحدها شد. ساختمان‌هایی که قرار بود اوایل بهار امسال تحویل داده شود تاکنون به شکل ناقص باقی مانده است.

با این حال از اوایل تابستان امسال، پیش‌خریداران این ساختمان‌ها مجبور شدند واحدهای مسکونی را به همان شکل ناقص و تکمیل‌نشده از سازنده‌ها تحویل بگیرند. تعداد این قبیل پروژه‌ها در منطقه ۵ تهران قابل توجه است.

اکنون اما اوضاع برای بساز و بفروش‌ها به نسبت تابستان سال گذشته تا حدودی بهتر است. به‌کار بردن واژه بهتر از این بابت است که شرایط دست‌کم بدتر از سال گذشته نشده است. ثبات نسبی قیمت ارز و بهبود نسبی انتظارات در جامعه نسبت به آینده اوضاع اقتصادی باعث شده شیب تورم زمین تا حدودی فروکش کند، تورم مسکن منفی شود، قیمت برخی مصالح ساختمانی تحت عناوینی همچون تخفیف و حراج کاهش یابد و در نهایت فضا برای ادامه ساخت و ساز بهتر شود.

در این شرایط ساختمان‌های ناتمام به سمت تکمیل شدن در حال تغییر هستند. اما در همین مقطع برخی بساز و بفروش‌ها بدون آنکه به قرارداد اولیه خود با مالکان پایبند باشند به توجیه جدید پناه آورده‌اند.

تجهیزات مکانیکی و گرمایشی و سرمایشی ساختمان و همچنین شیرآلات و وسایل بهداشتی از جمله گروه‌های مصالح ساختمانی است که بیشترین تاثیرپذیری را از افزایش قیمت ارز دارد. نیمه سال گذشته قیمت این گروه‌ها بیشتر از سایر گروه‌های مصالح ساختمانی افزایش پیدا کرد. حتی در دوره‌ای، نایاب شدن این گروه مصالح ساختمانی باعث توقف اجباری فرآیند تکمیل ساختمان شد.

امروز مالکانی که ساختمان‌های جدید را از شریک- سازنده- تحویل می‌گیرند با مارک‌هایی از این گروه مصالح ساختمانی روبه‌رو می‌شوند که در قرارداد اولیه تخریب و مشارکت، نام آنها قید نشده است بلکه بهتر از آنچه در ساختمان کار گذاشته، در متن قرارداد نوشته شده است!

این دسته از سازنده‌ها برای توجیه بدعهدی اعلام می‌کنند: کارآیی و کیفیت آنچه در ساختمان به‌کار رفته، بیشتر از چیزی است که در قرارداد نوشتیم.

این در حالی است که اگر چنین باشد، دلیلی برای توافق بر سر نصب و به‌کارگیری تجهیزات ساختمانی بدکیفیت وجود ندارد. قید شدن «به‌کارگیری حتمی هر آنچه در قرارداد نوشته شده» در متن قرارداد می‌تواند جلوی «انحراف از قرارداد» را بگیرد.