مهمترین محصول باغی شهرستان طارم، زیتون است که بالاترین سطح زیر کشت را دربین محصولات باغی و زراعی دارد به طوری که این شهرستان با بیش از ۲۰ درصد سطح زیر کشت کشور و ۴۰ درصد تولید محصول زیتون، رتبه اول تولید این محصول در سطح کشور را دارد و بسیاری از تولید کنندگان برتر زیتون کشور از این شهرستان معرفی می‌شوند.

طارم، سرزمینی که محصولات باغی و کشاورزی آن زبان زد خاص و عام است و در این بین زیتون آن شهرت جهانی دارد، همین موضوع موجب شده است تا بسیاری از شرکت‌های مشهور داخلی و خارجی و تمامی فروشگاه‌های زیتون رودبار استان گیلان به عنوان بزرگترین بازار فروش زیتون فرآوری شده، برای تامین زیتون خود در فصل برداشت زیتون به شهرستان طارم مراجعه کنند.

اما چند سالی است که با جولان دلالان در بازار زیتون این شهرستان دیگر خبری از خریداران اصلی و مستقیم این محصول با ارزش نیست و زیتون طارم از طریق واسطه به دست خریداران بزرگ این محصول می‌رسد و در این بین تولید‌کنندگان زیتون ضرر اصلی را متحمل می‌شوند.

این روزها از شرق تا غرب جاده‌های شهرستان طارم که گذر کنیم شاهد باغداران زحمتکش زیادی هستیم که به دلیل شرایط بد اقتصادی کنونی کشور، در انتظار فروش زیتون خود هستند تا برای تامین نیازهای معیشتی خود درآمدی کسب کنند، این در حالی است که دلالان و واسطه های بازار خرید این محصول راهبردی با هماهنگی مدیریت شده سعی در پایین آوردن قیمت زیتون برای خرید از باغداران هستند و با جو سازی‌های روانی در فضای مجازی و بین مردم، هر روز قیمت خرید منبع اقتصاد مردمان بزرگترین باغشهر زیتون ایران را کاهش می‌دهند.

واسطه‌هایی که چند سالی است به صورت هماهنگ مانع حضور مستقیم خریداران بزرگ زیتون کشور در شهرستان طارم می‌شوند و منافع شخصی خود را به منافع عمومی شهرستان ترجیح می‌دهند و زیتون شهرستان را به پایین‌ترین قیمت خریداری می‌کنند و با سود مناسبی به فروشنده‌های اصلی زیتون فرآوری شده تحویل می‌دهند و در نهایت سود اصلی این بازار در جیب فروشنده‌های این محصول واریز می‌شود که بی‌هیچ دردسر و زحمتی با قیمت‌های بالا آن را به مردم می‌فروشند.

با توجه به اینکه چند سالی است زیتون به عامل اصلی توسعه اقتصاد و اشتغال پایدار در شهرستان طارم تبدیل شده است، تمام برنامه‌ریزی‌های معیشتی مردمان این دیار بر اساس فروش این محصول با ارزش است، اما بازار نابسامان این روزهای زیتون سبز طارم موجی از نگرانی را میان مردم این شهرستان به وجود آورده است.

بازاری که حضور دلالان زیتون در آن موجب شده تا این محصول به قیمت ناچیزی از کشاورزان خریداری شده و به قیمت گزافی به سایر استان‌ها یا کشورهای خارجی فروخته شود و در نهایت تولید و اقتصاد شهرستان طارم را در معرض آسیب قرار دهد.

حالا که شرایط رونق تولید به واسطه باغات زیتون در شهرستان طارم محیا شده و بسیاری از جوانان مهاجرت کرده‌ی  این شهرستان به روستاهای خود باز گشته‌اند، متاسفانه با دخالت تعدادی سودجو در بازار زیتون طارم، امید باغداران و مردم این شهرستان در عرصه تولید به ناامیدی تبدیل شده است و کشاورزان و باغداران طارمی از مسئولان خود می‌خواهند که سر و سامانی به بازار کشاورزی این شهرستان بدهند.

تعدد و حضور دلالان به عنوان خریداران خرد در بازار زیتون طارم، دلیل اصلی افت قیمت زیتون

یکی از باغداران زیتون شهرستان طارم در این خصوص گفت: سال‌ها پیش برای پیدا کردن کار به شهر تهران مهاجرت کرده بودم و با توجه به بهتر شدن شرایط کشاورزی در طارم تصمیم گرفتم به شهرستان آبا و اجدادی خود برگردم.

مصطفی محمدی ۳۱ ساله اظهار داشت: با اندک سرمایه و مقداری تسهیلات یک قطعه باغ زیتون پرورش داده و بعد از چند سال تازه درختان زیتون این باغ به بار نشسته و متاسفانه با اوضاع بد بازار چشم امیدی به درآمد آنچنانی ندارم.

محمدی عنوان کرد: متاسفانه نبود خریداران و شرکت‌های بزرگ فرآوری محصول زیتون در بازار زیتون طارم موجب شده تا حضور دلالان در بازار، نظم موجود در نظام عرضه و تقاضا را مختل و کشاورزان و تولیدکنندگان زیتون را در معرض آسیب اقتصادی و روانی قرار دهند.

علیرضا فرهمند یکی از باغداران قدیمی زیتون در طارم نیز گفت: با توجه به شرایط اقتصادی موجود در کشور ارزش زیتون سبز برای فروش، بین ۹ تا ۱۰ هزار تومان است، اما دلالان با هماهنگی‌های صورت گرفته بین خودشان با عدم خرید زیتون قیمت این کالا را تا ۵ هزار تومان کاهش داده‌ و با همان ارزش واقعی به خریداران و شرکت‌های بزرگ می‌فروشند.

این باغدار طارمی اظهار داشت: در صورت حضور خریداران اصلی و شرکت‌های بزرگ به صورت مستقیم در بازار زیتون طارم، قیمت واقعی این محصول مشخص شده و همین موضوع موجب خوشحالی باغداران خواهد شد، باغدارانی که سال‌ها زحمت کشیده‌اند تا ثمره درختان خود را ببینند.

فرهمند از مسئولان شهرستانی و استانی خواست همان‌طور که در آمار و ارقام، از طارم به عنوان رتبه اول تولید زیتون در کشور نام می‌برند و آن را یک عملکرد مثبت در حوزه کشاورزی استان می‌دانند، تدبیری برای بهتر شدن اوضاع بازار زیتون طارم و رضایتمندی باغداران این شهرستان بیندیشند.

توسعه صنایع فرآوری و جلوگیری از خام‌فروشی اقدام مثبت در جهت تنظیم بازار زیتون

فرماندار شهرستان طارم در این خصوص، میزان بالای خام فروشی زیتون را یکی از عوامل موثر در افت قیمت این محصول برشمرد و افزود: در صورت توسعه واحدهای فرآوری و جلوگیری از خام فروشی قیمت واقعی زیتون به سود تولیدکنندگان و باغداران خواهد بود و با تقاضاهایی که در این زمینه وجود دارد در آینده ای نزدیک می‌توانیم عرضه زیتون سبز را به زیر ۲۰ درصد برسانیم که خود گام موثری در تنظیم بازار زیتون طارم خواهد بود.

ستار صفری اظهار داشت: علاوه بر واحدهای فرآوری قبلی، نزدیک به ۲۵ متقاضی جدید در رابطه با ایجاد واحدهای فرآوری جدید کارگاهی زیتون در دست اقدام است که از این واحدها نیز تعدادی تمایل به ایجاد واحد روغن کشی زیتون دارند.

وی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود بیش از ۴۵ هزار تن زیتون سبز از باغات زیتون شهرستان طارم برداشت شود، بیان کرد: تولید عمومی کشاورزان در سال‌جاری مشکل خاصی نداشته است و نسبت به سال قبل با افزایش تولید روبرو هستیم و فقط در مقطعی از سال تغییرات هوایی و سردی هوا باعث نگرانی در مورد آفت "مگس زیتون" شده بود که با مدیریت به موقع و پیشگیری از این بیماری مخصوص درختان زیتون، آسیب جدی به زیتون طارم وارد نشد.

صفری با اشاره به اینکه بیشترین نگرانی‌ در محصول زیتون، فروش آن است، عنوان کرد: شرایط به نحوی است که باغداران مجبورند تا مقداری از زیتون خود را برای هزینه‌های برداشت، حمل و نقل و معیشت به صورت سبز به فروش برسانند، ولی پیشنهاد فرمانداری و متخصصان حوزه زیتون این است که تا حد امکان از خام فروشی و فروش زیتون سبز به مقدار بالا جلوگیری کنند و زیتون خود را با عجله وارد بازار نکنند.

این مسئول فعالیت ۳۲ واحد فرآوری کارگاهی زیتون در شهرستان طارم با مشارکت بخش خصوصی را اتفاقی بزرگ در صنعت زیتون عنوان و تصریح کرد: ۶۰۰ واحد فرآوری خانگی نیز در این شهرستان فعال است که در حال حاضر ۶۰ تا ۷۰ درصد از محصولات زیتون شهرستان توسط خود باغداران و تولید کنندگان فرآوری می‌شود.

مقام عالی دولت در شهرستان، حضور بخش خصوصی در صنعت فرآوری محصولات طارم را از عوامل توسعه و رونق اقتصادی در این شهرستان برشمرد و خاطر نشان کرد: دولت با تمام توان از ظرفیت بخش خصوصی در صنعت زیتون و سایر بخش ها در طارم حمایت خواهد کرد و امید است با همکاری دستگاه‌های مختلف بتوان در یک مقطع چند ساله با مدیریت بهینه و اصولی و با توسعه صنایع فرآوری از خام فروشی محصولات طارم جلوگیری شود.

صفری با بیان اینکه با ایجاد اطمینان خاطر و تعامل با باغداران زیتون تلاش می‌شود جلوی برخی سودجویی‌ها در بازار زیتون گرفته شود، افزود: همه تلاش ما این است که ماحصل کار کشاورزان به جیب خود آنها بازگردد و ارزش افزوده محصولات کشاورزی به نفع آنها تمام شود.

شهرستان طارم با ۴۷ هزار نفر جمعیت (حدود ۵ درصد جمعیت و ۱۰ درصد مساحت استان زنجان) در ۹۰ کیلومتری شمال شرقی زنجان واقع شده و با استان‌های قزوین، اردبیل و گیلان همسایه است.