طبق آخرین آمار سایت اوپک تولید نفت ایران در ماه گذشته میلادی (آگوست) حدود 2.2 میلیون بشکه در روز بوده است. اگر میزان مصرف داخلی ایران حدود 1.7 تا 1.9 میلیون بشکه در روز باشد، این آمارها نشان می دهد که صادرات نفت ایران به حدود 300 تا 500 هزار بشکه در هر روز رسیده است.

مسئولین دولتی و مقامات وزارت نفت دلیل اصلی کاهش فروش نفت ایران را تحریم‌ها می دانند و معتقدند که فروش نفت در بورس و خارج از بورس تفاوت چندانی با هم ندارد زیرا نفت ایران در شرایط تحریم امکان فروخته شدن ندارد. عرضه نفت در بورس ایران از آبان ماه ۹۷ و دقیقا همزمان با اجرای تحریم های نفتی آمریکا برای مقابله با این تحریم‌ها آغاز شد. شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که نفت ایران در بورس، باز هم بدون مشتری باقی بماند زیرا تا قبل از این‌که بورس نفت ایران راه‌اندازی شود، دسترسی به نفت ایران بسیار دشوار بود و برای خرید آن باید به اصطلاح هفت خوان رستم طی می‌شد اما واقعا گیر کار کجاست که حتی در بورس هم نفت بدون مشتری باقی می‌ماند؟

*عامل معاملات موفق فرآورده‌های نفتی در بورس

از سوی دیگر شاهد عرضه موفق فرآورده های نفتی در بورس هستیم. اوایل آبان ماه، علیرضا صادق‌آبادی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در نامه‌ای به سیدعلی حسینی، مدیرعامل شرکت بورس انرژی ایران، برنامه هفتگی عرضه فرآورده‌های نفتی در این بازار متشکل و شفاف را اعلام کرده است. در هفته آخر شهریورماه 50 هزار تن نفت گاز( گازوئیل) 7هزار ppm با قیمت پایه 445 دلار برای هر تن معامله شد. این رقم نسبت به قیمت ذکر شده در نشریه پلتس دارای تخفیف 100 دلاری در هر تن و تخفیف 15 دلاری در هر بشکه بود. بنزین هم با تخفیف مناسب با قیمت پایه 560 دلار برای هرتن در بورس انرژی عرضه شد و با موفقیت معامله صورت پذیرفت و این قیمت هم نشان دهنده تخفیف تقریبا 100 دلاری برای هر تن بود. شرایط برای عرضه ال‌پی‌جی هم به همین شکل بود و با تخفیف مناسب، 50 هزار تن معامله آن در بورس انرژی صورت پذیرفت. این در حالی است که نفت ایران برعکس فرآورده‌های نفتی با تخفیف های جزئی در بورس عرضه می‌شود و روند ناموفقی را همچنان طی می‌کند.

متولیان فروش و عرضه فرآورده‌های نفتی و نفت در بورس با هم تفاوت دارند و وزارت نفت مسئولیت فرآورده‌های نفتی را به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران محول کرده و مسئولیت نفت و میعانات گازی را به شرکت ملی نفت ایران داده است. در حالی که شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، با توجه به شرایط تحریم به راحتی از فرآورده‌های نفتی ایران را به فروش می رساند شاید بتوان مانع فروش نفت عرضه شده در بورس را قیمت گذاری نامناسب و خودداری از اعطای تخفیف‌های موقت مناسب دانست. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ضرورت دارد شرکت ملی نفت ایران برای فروش نفت کشورمان با توجه به شرایط تحریم قیمت گذاری مناسب تری انجام دهد. با این وجود، قیمت پایه نفت ایران با تخفیف های ۲ الی ۳ دلاری تعیین می شود و مقدار تخفیف کلی که به خریداران در بورس داده خواهد شد حدود ۷ دلار است که با توجه به شرایط تحریم قیمت چندان مناسبی به نظر نمی رسد.