با انتشار تعدادی از گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه شرکت‌ها، دو روز پایانی مهر ماه بازار سهام بار دیگر به مدار مثبت معاملات بازگشت و طی این دو جلسه کاری شاهد رشد ۳/ ۲ درصدی دماسنج اصلی بورس تهران بودیم. اما پس از تکمیل گزارش‌های دوره‌ای به نظر رسید که چندان نظر اهالی بازار جلب نشده و معامله‌گران دوباره در سمت فروش سهم‌ها نشسته‌اند. به‌طوری که دو جلسه معاملاتی آغازین آبان ماه با عقب‌نشینی قیمت سهام از سطوح قبلی خود همراه شد. به نظر می‌رسد پس از رشدهایی که بعضا به چند صد درصد رسیدند، آن هم در شرایطی که دیگر بازارهای موازی با رکودی عمیق مواجه شده‌اند، بورس بازان از ترس غلبه فضای رکودی بر بازار سهام و افت ارزش سرمایه‌هایشان، برای خرید سهام با احتیاط بسیار بالایی عمل می‌کنند و ترجیح به حفظ سود و انتظار برای تعیین تکلیف مسیر بعدی بورس تهران می‌دهند. در همین راستا حائز اهمیت است که طی روزهای اخیر ارزش معاملات خرد (بدون احتساب معاملات بلوک و اوراق) با افتی شدید مواجه شده است. به‌طوری که در ۸ جلسه معاملاتی گذشته متوسط ارزش معاملات خرد بورس تهران به کمتر از ۱۰۷۰ میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که متوسط این متغیر در دو هفته آغازین فصل جدید ۲ هزار و ۲۷۹ میلیارد تومان بود. روز شنبه هم این روند نزولی ارزش معاملات خرد ادامه یافت تا برای اولین بار پس از سه ماه شاهد افت این متغیر به زیر ۷۵۹ میلیارد تومان باشیم. البته دیگر دلیل این افت شدید در روز شنبه، واقع شدن بین دو روز تعطیل هم بود.

به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه، از اصلی‌ترین علل رشد قیمتی سهام در سال جاری افزایش شدید تعداد بورس‌بازان و در پی آن رشدهای چند صد درصدی در ارزش معاملات خرد بازار سهام بود. یکی از عواملی که می‌تواند بر تحریک انتقال پول‌های خرد به بازار سهام موثر باشد گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها در اولین ماه نیمه دوم سال است. با گزارش‌های مناسبی که از عملکرد شرکت‌ها در دو فصل بهار و تابستان منتشر شد، اینک بزرگ‌ترین سوال سهامداران ادامه این روند رو به رشد شرکت‌ها و تکرار سودهای چشمگیر آنها در نیمه دوم سال است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های ادامه روند سودآوری شرکت‌ها در آمارهای تولید و فروش ماهانه آنها مشخص می‌شود. در چنین شرایطی بار دیگر شاهد ترافیک سنگین انتشار گزارش عملکرد شرکت‌ها در هفتمین ماه سال هستیم. در صورتی که شرکت‌های بازار سهام طی ماه مهر عملکرد خوبی از خود بر جای گذاشته باشند، می‌توان انتظار رونقی دوباره در بورس تهران داشت.

پالایشی‌ها از معدود گروه‌هایی بودند که بعد از ۱۳ مهر (آغاز روزهای منفی بورس تهران) به رشد قیمتی خود ادامه دادند و با توجه به بزرگی شرکت‌های پالایشی بورس تهران، نقش مهمی در جلوگیری از افت بیشتر شاخص کل بازار سهام داشتند. اما این دسته از نمادها در اولین روز کاری هفته جاری تغییر نقش داده و این بار به‌عنوان سنگین‌ترین وزنه‌‌های بازار ظاهر شدند. به‌طوری که ۴ نماد «شبندر»، «شبریز»، «شتران» و «شپنا» در مجموع موجب فشار ۵۸۵ واحدی بر نماگر اصلی بورس تهران شدند. همچنین شاخص این صنعت طی روز شنبه تن به افت بیش از ۸/ ۱ درصدی داد. سه پالایشگاه تهران، تبریز و بندر عباس پس از پایان ساعت کاری بورس تهران عملکرد خود را در مهر گزارش کردند. طبق این گزارش‌ها، هر سه پالایشگاه در تولید و فروش اغلب محصولات خود مشابه با متوسط ۶ ماهه عمل کردند و تغییر چندانی در عملکرد آنها مشاهده نمی‌شود. همچنین «شتران» طی اطلاعیه‌ای خبر از دریافت موافقت‌های اولیه برای تاسیس پالایشگاه نفت سیراف با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه در روز داد. موافقت اولیه وزارت نفت تا یک سال اعتبار دارد و در صورت پیشرفت مناسب کار این موافقت‌نامه قابل تمدید است. طبق پیش‌بینی پالایش نفت تهران، این پروژه به زمانی سه ساله نیازمند است. همچنین با توجه به اطلاعیه «شتران» منابع مالی مورد نیاز از محل اوراق و تسهیلات بانکی داخلی تامین خواهد شد.

خودرویی‌ها دیگر گروهی بودند که هفته را در مدار منفی معاملات آغاز به کار کردند. سهام دو شرکت ایران‌خودرو و پارس خودرو به‌عنوان دو تا از بزرگان صنعت خودرو پس از انتشار گزارش بسیار ضعیف عملکردشان در نیمه نخست سال با اقبال بورس‌بازان و تجربه صف خرید همراه شدند. به نظر می‌رسد توجه معامله‌گران به این نمادها از پی عمیق شدن زیان انباشته آنها و در نتیجه آن الزام شرکت برای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها باشد. «خپارس» یکی از خودروسازهایی بود که روز شنبه گزارش عملکرد خود را در مهر منتشر کرد. طبق این اطلاعیه درآمد عملیاتی پارس خودرو در هفتمین ماه سال باز هم کاهش یافته و با رسیدن به کمتر از ۴۵ میلیارد تومان در قیاس با متوسط نیمه نخست سال افتی بالغ بر ۲/ ۱۴ درصد را تجربه می‌کند.فلزات رنگی هفته گذشته شرایط خوبی در بازارهای جهانی را تجربه کردند. در همین راستا بازگشایی بازارهای جهانی در روز جاری می‌تواند تاثیر زیادی بر بورس تهران داشته باشد. ادامه روند رو به رشد نرخ فلزات می‌تواند علتی بر حکمرانی مجدد نمادهای کامودیتی‌محور بر بازار سهام و تزریق خونی جدید در رگ‌های بورس تهران شود.